Адиабаталық процесс

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Термодинамика негіздері

Мектеп: №4 Шонжы ОМ

Күні: 11.12.2017

Мұғалімнің аты-жөні: Максимова М.Э

Сынып: 10 а

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Адиабаталық процесс

Сабақ мақсаттары

1. Изопроцестер туралы түсінік қалыптастыруды әрі қарай жалғастыру, заттың жылу сыйымдылығының өтіп жатқан процестерге тәуелділігі туралы түсінік беру.

2. Оқушылардың жеке ой қабілеттерін дамыту, белсенділік пен қызығушылықта рын арттыру.

3. Оқушылардың ғылыми дүниетанымын қалыптастыру, жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Жетістік критерийлері

1. Адиабаталық процесстің анықтамасын анықтайды

2. Изопроцестердің адиабаталық процестен айырмашылығын атайды

3. Есеп шығару дағдылары қалыптасады

Тілдік мақсаттар

Диалог үшін пайдалы сөйлемдер:

• Меншікті жылусыйымдылығы дегеніміз не?

• Жылу мөлшері дегеніміз не?

• Жылусыйымдылығының өлшем бірлігі қандай?

• Термодинамикадағы энергияның айналу және сақталу заңы?

• Румфорд тәжірибелерінің жылу табиғатын зерттеудегі рөлі

қандай?

• Дэвидің жүргізген тәжірибелерінен кейін қандай қорытындылар жасалды?

• Джоульдің тәжірибелерінің жылу табиғатын зерттеудегі рөлі қандай?

• Майердің жылулық құбылыстарды зерттеуге сіңірген еңбектері қандай?

Құндылықтарды дарыту

• Академиялық әділдікке тәрбиелеу;

• Жауапкершілікті дамыту;

ЖА білу және түсіну:

• Жаһандылық және тәуелсіздік

ЖА құндылықтары:

-Қоршаған ортаға қамқорлық және орнықты дамуға ынта

ЖА дағдылары:

Өз-өзіне сенімділік және рефлексия дағдылары

Пәнаралық байланыстар

Химия

АКТ қолдану дағдылары

https://www.youtube.com/watch?v=lZp6OSH8JIw

Бастапқы білім

Жылу мөлшері

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

Үй тапсырмасын тексеру:

А) теориялық тапсырма

Изохоралық процесс

Изобаралық процесс.

Изотермиялық процесс.

Ә) Практикалық тапсырма;

Үйге берілген есептерді тексеру.

Сабақтың ортасы

10 мин

10 мин

«Шытырман жолдың жауабын тап» ойыны Шытырман жолдан адаспай шыққан соң жаңа сабақтың тақырыбы шығады.

ІІІ. Жаңа сабақ

Адиабаталық процесс .

Адиабаталық дегеніміз жүйе мен сыртқы орта арасында жылу алмасу болмайтын процесс .

Адиабаталық процесс кезiнде жылу алмасу болмайды. Сонда жүйенiң iшкi энергиясы тек қана онымен жасалған жұмыстың есебiнен өзгередi. Адиабаталық процесс жүретiндей етiп, белгiлi бiр тұрақты температураны алыңыздар да, жұмыс жасалуына қарай газдың iшкi энергиясының қалай өзгеретiндiгiн бақылаңыздар

Егер цилиндр түбiне эфирге батырылған мақтаны салып, дереу поршендi қозғалтсақ, онда мақтадағы эфир буы жалындайды. Бұл эффект Дизель двигателiнiң жұмыс iстеу принципiнiң негiзiне алынған.

Бұл жерде цилиндрге жанармай қоспасы емес, кәдiмгi атмосфералық ауа сорылады. Сығылу тактының соңында арнайы форсунка арқылы сұйық отын - солярка шашыра- тылады. Осы сәтте сығылған ауа температурасының жо-ғарлағаны сондай, тiптен жанармай тұтанады

Күн көзiнiң әсерiнен жылыған ауа, жоғары көтерiледi де, биiктiкке көтерiлген сайын қы- сымның азаюына байланысты тез арада ұлға- йып-таралады. Бұл ауаның ұлғайып-таралуы оның салқындауына әкелiп соғады. Осының нәтижесiнде су булары конденсацияланады да, бұлттар пайда болады (1 - сурет).

Адиабаталық процеске барлық тез өте- тін процестерді (жылу алмасу болуға үлгер- мейтін) мысалы, жарықтың ортада тара- уын, ішкі жану қозғалтқыштарының, суыт- қыш қондырырғыларының ұлғаю және сығылу циклдерін жатқызуға болады.

ІV. Сабақты бекіту

12-жаттығу есептерін шығару,

(уақыт артылса төмендегі есептерді шығару)

№1. 127 ⁰С температурадағы массасы 4г гелийдің ішкі энергиясы неге тең? (М(Не)=4*10^-3 кг/моль)

№2. Бір атомды идеал газдың 2 молін 50 К-ге қыздырған. Газдың ішкі энергиясының өзгерісі? (R=8,31 Дж/моль )

№3. Молекулаларының саны 10²⁸ бір атомды идеал газдың температурасы 73°С-дан 127°С -ға дейін артқанда ішкі энергиясының өзгерісі неге тең?

№4. 500 г темір кесегін -10⁰С-тан +10⁰С-қа дейін қыздыру үшін қажетті жылу мөлшері (темірдің меншікті жылу сыйымдылығы 780Дж/кг⁰С)

№5. Газдың 800 молін 500 К-ге изобаралық қыздырған. Газдың жұмысын анықтаңыз? (R=8,31 Дж/моль )

№6. Массасы 4 кг гелийді 100 К-ге изохоралы қыздыру үшін қажетті жылу мөлшерін және газдың жұмысын анықтаңыз? ( М=4*10^-3 кг /моль);

Презентация.ppt

10-сынып оқулықтан

есеп

Сабақтың соңы

5 минут

VI. Қорытындылау.

V. «Семантикалық картаны толтыру».

Сұрақ пен дұрыс жауаптың қилысына «+» таңбасын қойыңыз.

(екі сұрақтың жауабы біреу болуы мүмкін)

Белгі қою арқылы қаншалықты сабақты түсінгеніңді белгіле:

VIІ.Бағалау.

VIІІ.Үйге тапсырма: 12 - жаттығу есептерін шығару

Семантикалық карта

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушылар :

Үйкеліс неліктен пайда болатындығын біледі;

Сырғанау, домалау, тыныштық үйкелістерін ажырата алады;

Оқушылардың көбі:

Үйкеліс күші неге тәуелді екенін біледі

Кейбір оқушылар:

мәліметтерді жинай, өңдей және оларды кесте, график, диаграмма, презентация түрінде таныстырады.

оқушылар бірін-бірі бағалайды, мұғалім сабақ барысында кері байланысты оқушыларға берп жүреді

Жұмыс орнына қажетсіз заттарды қоймаңдар.

Жұмысқа кірісер алдында мақсаты мен нұсқауларын мұқият оқыңдар.

Жұмыс орнындағы приборларды, материалдарды, құралдарды мұғалімнің нұсқауы бойынша орналастырыңдар.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Сабақ мақсаттары дұрыс қойылды. Орындаған тапсырмаларға және оқушылардың сабаққа белсенді қатысқандарына қарай сабақтың мақсаттарына барлық оқушылар қол жеткізді деп айтуға болады. Сабақта саралау дұрыс өткізілді, топта жұмыс және жеке жұмыс болды. Тапсырмаларды тез орындап тасқаған оқушыларға қосымша есеп берілді. Сабақтың уақыт кезеңдері сақталды. Бүкіл тапсырмаларды сабақта жасап үлгердік. Сабақ жоспарынан ауытқулар болған жоқ

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?