Адабий оку 4-класс

Чыңгыз Айтматовдун өмүрү, чыгармачылыгы

Ааламдын залкар жазуучусу

• Жалпы суроолор

1

• « Биринчи жолу тилмеч болгонумда 5 жашта элем. Ал кызматым үчүн бир жилик эттин ээси да болгом». Кимдин эскерүүсүнөн?
• « Биринчи жолу тилмеч болгонумда 5 жашта элем. Ал кызматым үчүн бир жилик эттин ээси да болгом». Кимдин эскерүүсүнөн?

• а) Т.Сыдыкбеков б) А.Токомбаев
• в) К.Маликов в) Ч.Айтматов

• в) Ч. Айтматов

2

• Ч. Айтматовдун эң алгачкы жазган аңгемеси?
• Ч. Айтматовдун эң алгачкы жазган аңгемеси?
• Ч. Айтматовдун эң алгачкы жазган аңгемеси?
• Ч. Айтматовдун эң алгачкы жазган аңгемеси?
• Ч. Айтматовдун эң алгачкы жазган аңгемеси?

• а) «Ак жаан» б) «Тунку сугат в) «Кайракта» г) «Газетчи Дзюйо»
• а) «Ак жаан» б) «Тунку сугат в) «Кайракта» г) «Газетчи Дзюйо»
• а) «Ак жаан» б) «Тунку сугат в) «Кайракта»
• г) «Газетчи Дзюйо»

• г) «Газетчи Дзюйо»

3

• «Эгер мен скульптор болсом, согуш кезиндеги аялдын образын колодон жасоого бүт өмүрүмдү сайып коёр элем», - деп ким айткан?

• а) А. Токомбаев б) Т. Сыдыкбеков
• в) Ч. Айтматов г) А. Осмонов

• в) Ч. Айтматов

4

• Чыңгыз Айтматовдун өзүнүн ата-энесине арнап жазган чыгармасы кандай аталат?

• а) «Биринчи мугалим»
• б) «Жамийла»
• в) «Саманчынын жолу»
• г) «Эрте жаздагы турналар»

• в) «Саманчынын жолу»

5

• «Биздин мекен таланттарга бай! Болгондо да, дүйнөлук масштабдагы таланттарга бай… Алардын бири – Кыргызстандын уулу - Ч. Айтматов», - деп ким айткан?

• а) М. Горький б) А. Токомбаев
• в) М. Шолохов г) М. Ауэзов

в) М. Шолохов

6

Көркөм тип - деп эмнени айтабыз?

а) Сюжеттин бир элементин

б) Конкреттүү кишинин жалпыга таандык белгилеринин көрсөтүлүшү

в) Композициянын бир элементи

г) Эки каармандын сүйлөшүүсү

• б) конкреттүү кишинин жалпыга таандык белгилеринин көрсөтүлүшү

7

«Он төрт жашар өспүрүм чоң кишинин иштегенин иштеди, чон кишинин түшүнгөнүн түшүнүп, чоң кишиче кайгырды». Ч. Айтматовдун кайсы каарманы жөнүндө сөз болуп жатат?

• а) Сейит б) Ильяс
• а) Сейит б) Ильяс
• а) Сейит б) Ильяс
• а) Сейит б) Ильяс
• а) Сейит б) Ильяс
• в) Султанмурат г) Дүйшөн

• в)Султанмурат

8

• Чыңгыздын чон энеси ким болгон?

а) Толгонай б) Айымкан

в) Бурмаке г) Карагыз

• б)Айымкан

9

• «Ак кеме» повестинде Ч. Айтматов өзүнүн автордук концепциясын элдик кайсы легенда аркылуу берген?
• «Ак кеме» повестинде Ч. Айтматов өзүнүн автордук концепциясын элдик кайсы легенда аркылуу берген?
• «Ак кеме» повестинде Ч. Айтматов өзүнүн автордук концепциясын элдик кайсы легенда аркылуу берген?

• а) «Карагул ботом»
• б) «Эне Бейит»
• в) «Чыпалак бала» г) «Бугу-Эне»

• г)«Бугу Эне»

10

• «Акыр заман» кайсы чыгарманын алгачкы аталышы деп ойлойсуңар?

• а) «Гүлсарат» б) «Кыямат»

в) «Жамийла»

г) «Асма көпурө»

• б)«Кыямат»

ОМУР ЖОЛУ

• Чыгармачылыгы
• Сыйлыктары
• Чыгармалары
• Каармандары

1

• Чыңгыз Айтматов сегиз жылдык билимди кайсыл жерден алган?

• Шекер айылынан

2

• Алгач тилмеч болгондо ал канча жашта эле?
• Алгач тилмеч болгондо ал канча жашта эле?
• Алгач тилмеч болгондо ал канча жашта эле?

• Беш гана жашта

3

• Канча жашында колхоздун катчысы болуп кызмат кылат?

• Он төрт жашында

4

• Жамбыл шаарындагы зооветтехникумга канчанчы жылы кабыл алынат?

• 1946-жылы

5

• 1953-1956-жылдары Чыңгыз ким болуп иштеген?
• 1953-1956-жылдары Чыңгыз ким болуп иштеген?

• Зоотехник

6

• СССР жазуучулар союзунун Москвадагы жогорку адабият курсунда кайсыл жылдары окуйт?

• 1956-1958

7

• СССР Жогорку Советинин депутаттыгына канчанчы жылы шайланат?

• 1966-1989-жылдары

8

• 1956-жылы кайсыл уюмга мучө болуп кирет?

• СССР жазуучулар союзуна
• СССР жазуучулар союзуна

9

• 1956-1960-жылдары кайсы журналдын редактору болуп иштейт?

• Литературный Кыргызстан

10

• Ал өмүрүнүн акыркы жылдарында ким болуп иштеген?

• Элчи

Чыгармачылыгы

1

• Алгачкы аңгемеси «Газетчи Дзюйо» канчанчы жылы жарык көрөт?

• 1952-жылы

2

• Жазуучунун «адабий дебюту» 1957-жылы кайсыл чыгармасы менен башталган?

• «Бетме-бет »

3

• «Мына ушундай күндөрдүн биринде чоң кашарга көчмө кинонун машинасы келип калса болобу». Айтматовдун кайсы чыгармасынан?

• «Атадан калган туяк»

4

«Адамдын адам болгон касиети, жаралганда кошо жаралып, өлгөндө кошо кетчү, айбандан айырмалап турган жалгыз эс-акылы болсо, аны түп тамыры менен жулуп алса бул не деген шумдук». Бул кайсы чыгармадан? Кимдин сөзү?

• «Кылым карытар бир кун»
• Найман эне

5

• Төмөнкү үзүндү Чыңгыздын кайсы чыгармасынан алынган?
• «Үлпүлдөгөн түнкү шоокумда салкын тартып, жер, сен дагы ошондо биз менен кошулуп жыргап жаттың».

• « Саманчынын жолу»

6

• Чыңгыз кимдин чыгармаларын кыргыз тилине которгон?

• В. П. Катаев «Полктун уулу»
• М. С. Бубенов «Ак кайың»

7

• «Обон» деген ат менен кайсы чыгармасы чыккан?

• «Жамийла» чыгармасы

8

«Бул сүрөттү мен али тартып бүтө элекмин. Анын кандай болуп чыгарын эмитен айтуу кыйын». Бул кайсы чыгармасынан үзүндү, канчанчы жылы жарык көргөн?

• 1963-жыл «Биринчи мугалим»

9

• Өзүнүн бала чагы, туулуп өскөн жерине арналган чыгармасы?

• « Манас атанын ак кар,
• көк музу»

10

• Ч. Айтматовдун кандай драмалык чыгармасын билесиңер?

• «Фудзиямадагы кадыр түн»

• Сыйлыктары

1

• Ч. Айтматов «Тоолор жана талаалар» жыйнагы үчүн канчанчы жылы, кандай сыйлыкка ээ болот?

• 1963-жылы Лениндик сыйлыкка ээ болот

2

• «Гүлсарат» повести үчүн Ч. Айтматов кайсы сыйлыкка татыктуу болгон ?

• СССР Мамлекеттик сыйлыгына

3

• 1978-жылы кандай наамга ээ болот?

• Социалисттик Эмгектин Баатыры

4

• «Эмгек Кызыл Туу» ордени менен канча жолу сыйланат?

• Эки жолу

5

• « Элдердин достугу» ордени менен канчанчы жылы сыйланат?

• 1998-жылы

6

• СССРдин «Эл жазуучусу» наамын качан алат?

• 1968-жылы

7

• Польша элинин балдар чыгарган кайсыл ордени менен сыйланат?

• «Жылмаюу»

8

• 1997-жылы кандай наамга ээ болот?

9

• « Кыргыз элинин баатыры»

10

• Залкар жазуучу дагы кайсыл мамлекеттердин сыйлыгына татыктуу болгон?

• Турция, Австрия, Америка, Индия, Италия, Россия, Франция, Япония.

Чыгармалары

1

• Француз жазуучусу Луи Арагон «Жамийла» повестине кандай баа берген?

• «Махабат жөнүндөгү эң сонун баян»

2

• «Өр талашкан кара жолдо араба айдаган кары киши келет. Араба тарткан кула жорго… Картаң ат, абдан эле картаң ат», - деген баян менен Айтматовдун кайсы чыгармасы башталат?

• «Гүлсарат»повести

3

• Ч. Айтматов кайсы чыгармасын «Сары-Өзөк метафоралары» деп мүнөздөйт?

• «Кылым карытар бир күн»

4

• «Кыйыры менен көркөм өнөр көк түбү. Кандай сонун турмуш менен төптүгү! Субанкулдун чеккен таштай турпаты Нагыз кыргыз дыйканынын бүт тиби».
• Ч. Айтматовдун кайсы чыгармасы тууралуу?

• «Саманчынын жолу» чыгармасы

5

• «Моюнкум трагедиясы» деп кайсы окуяны эсептейсиң?

• Бөкөндөрдүн кырылышы

6

• Ч. Айтматовдун кайсы чыгармасында баяндалган окуя бир гана күндө өтөт?

«Кылым карытар бир күн»

чыгармасы

7

• Ч. Айтматовдун кайсы чыгармасында наркомания проблемасы көтөрүлгөн?

• «Кыямат» чыгармасында

8

• Айтматовдун «Эрте келген турналар» повестинде Ак-Сайга кош айдоого жөнөп жаткан балдардын тобу эмне деген ат менен берилет?

• «Ак-Сай десанттары»

9

• Жазуучу нивх элинин салтын кайсы чыгармасында сүрөттөгөн?

«Дениз бойлой жорткон Ала-Дөбөт »

10

• «Түбөлүк чечилбеген улуу талаш
• Канткенде адам уулу адам болот?»
• Бул саптар кайсы чыгармадан, кимдин ыры?

• «Фудзиямадагы кадыр түн» Сабырдын ыры

• КААРМАНДАРЫ

1

• Төмөнкү сөз Ч.Айтматовдун кайсы чыгармасындагы кайсы каармандын сөзү?
• «…Гүл сүйгөн келиним…Өзү деги гүл дегенге жакын эле, эрте жазда байчечекейлерди кар астынан таап келе турган»

• «Саманчынын жолу» Толгонайдын сөзү

2

• Ат-Башы ГЕСи үчүн келген жүк салынган прицепти чиркеп, ашуудан өтө албай, качып кеткен каарман кайсыл чыгармадан, ким?

• « Делбирим» чыгармасы, Ильяс

3

• Ч.Айтматовдун «Гулсарат» повестиндеги Чоро Саяков ким?
• Ч.Айтматовдун «Гулсарат» повестиндеги Чоро Саяков ким?

• Танабайдын жан досу, колхоздун башкармасы

4

• Айматовдун «Ак кеме» повестиндеги Орозкул кандай адамдын типтүү көрүнүшү?

• Кара мүртөз, таш боор адамдын

5

• Маңкурт деген ким? Кайсы чыгармадан кездештиребиз?

• Байыркы заманда жуңжандарга колго түшүп акыл-эстен ажыратылган, ата-тегин унуткан кул. «Кылым карытар бир кун» чыгармасында
• Байыркы заманда жуңжандарга колго түшүп акыл-эстен ажыратылган, ата-тегин унуткан кул. «Кылым карытар бир кун» чыгармасында

6

• «Кылым карытар бир кун» романындагы Казангаптын уулу Сабитжан кандай образ?
• «Кылым карытар бир кун» романындагы Казангаптын уулу Сабитжан кандай образ?

• Атасынын сөөгүн Эне-Бейитке эмес, кай жерге койсо, баары бир болгон азыркынын маңкурту.

7

• Бостондун баласынан айрылып, боздогон трагедиясына ким күнөөлүү?

• Базарбай

8

• «Жашагысы келип да, келбей да турду, жок болууга да, бар болууга да кайыл болуп келатты», - деген ой кимге таандык?

• «Кыямат» Бостонго

9

• «Ак кеме» чыгармасындагы башкы каарман баланын аты ким?

• Аты жок, Бала

10

• Аруу дүйнөлүү баланы кайгылуу өлүмгө дуушар кылган ким?

• Орозкул

• 3 этап Жыйынтыктоочу

этап

1

• Адабияттагы жаңычылдык деген эмне?

• Көркөм үлгүлөрдүн бай тажрыйбасынын андан ары өнүгүшү, байышы, жаңы баскычка көтөрүлүшү.

2

• «Найман эне», «Раймалы, Бегимай» жөнүндө кайсы чыгармадан окуй алабыз?

• «Кылым карытар бир күн» чыгармасынан

3

• Жерди алса болбойбу, мал-мүлктү алса болбойбу, анчалык душман экен, башты алса болбойбу? Кайсы каармандын сөзү?

• Найман эне

4

• «Делбирим» чыгармасындагы негизги өзөк окуя эмне жөнүндө?

• Армандуу махабат баяны

5

• «Жамийла» повестинде баяндоочу каарман?

• Сейит

6

Айтматовдун кайсы чыгармасы Токтогул атындагы Мамлекеттик сыйлыкка арзыган?

• «Эрте келген турналар»

7

• Ч.Айтматовдун кайсы чыгармасында жер менен адамдын диалогу берилет?

• «Саманчынын жолу» чыгармасында

8

• Төмөнкү саптар кайсы чыгармасы жөнүндө?
• «Төрт адам тилек тилеп жакшылык,
• Улуу от жагып, кылды дагы бакшылык.
• Женил барып, оор кайтып келгиле», -
• деп жөнөттү Орган чалды баш кылып.»

«Дениз бойлой жорткон Ала-Дөбөт»

9

• «Манас» эпосу жөнүндө Ч. Айтматов эмне деп айткан?

• «Манас» - кыргыз рухунун туу чокусу
• «Манас» - кыргыз рухунун туу чокусу

10

• Жазуучунун омурунун акыркы жылдарында жазган чыгармасы?

• « Тоолор кулаганда» романы