Ачык сабак Исхак

Сабактын темасы: Кыргыз мамлекеттүүлүгүнүн түзүлүшү

Сабактын максаты:

а) Билим берүүчүлүк: Кыргыз мамлекеттүүлүгү боюнча жаны түшүнүктөргө ээ болушат жана кеңири маалымат ала алышат

б) Өнүктүрүүчүлүк: Окуучулардын дүйнө таанымы кеңейет, акыл чабыты өркүндөйт

в) Тарбия берүүчүлүк: Өтүлгөн сабактан тарбия алууга үйрөнүшөт

Сабактын тиби: Жаны теманы түшүндүрүү

Сабактын методу: Интерактивдүү

Сабактын формасы: Аралаш

Сабак аралык байланыш: География, геометрия, алгебра, сүрөт ж.б.

Сабактын жабдылышы: Китеп, сүрөттөр, карта, карточкалар

Сабактын журушу: 1)уюштуруу(учурашуу,тактоо,кабинетке көңүл буруу,психологиялык жагдай түзүү). 2) Үй-тапшырманы суроо

§5. Жер-Суу реформасы.

1. Кыргызстан жаңы экономикалык саясатка т өтөр алдында кандай абалда эле?

2. Жер-Суу реформасын өткөрүүнүн мааниси эмнеде?

3. Жаңы экономикалык саясатка өтүүнүн натыйжасында Кыргызстанда кандай өзгөрүүлөр болгон?

Жаңы тема:

1) Кара-Тоолуу облосуту түзүү аракети

2) Улуттук мамлекетүүлүктү түзүү үчүн аракети

3) Кара-Кыргыз Автономиялык облустун түзүлүшү

4) Кара-Кыргыз Автономиялык Республиканын түзүлүшү

Жаңы теманы түшүндүрүү ирээти:

1918 жылдын айында мурдагы Түркстан генерал-губернаторлугунун аймагында автономиялуу Түкстан республикасы түзүлгөн. Совет бийлиги орногондон кийин кыргыздар бир канча убакытка чейин Түркстан АССРнин курамында болгон. 4област түзүлгөн. Мында ушундай кырдаалда 1921-ж. Алматыда болгон кеңешмеде биринчи жолу Түркстан АССРнин курамында Кыргыз Тоолуу облосунун түзүү маселеси каралган.

Бирок бул маселе чечилген эмес. 1921-жылы казак АССРдин курамында Жети-Суу жана Сыр-Дарыя облосун берүү, Кыргызстандын абалын бир кыйла оорлотуп жиберди. Эгерде буга чейин кыргыздар 1автономиялуу Республика аймагында болсо, ал эми мындай кийин эки Автономиялык Республиканын курамына кирген. 1922-жылы Абдрахманов, Арабаев, Сыдыковдор өз алдынча тоолуу кыргыз облосун түзүү демилгеси көтөрүлөт.

1922-жылы 25 мартта Түркстан Компартиясынын борбордук комитетинин секретары Түркстан Республикасынын курамында кара Кыргыз Тоолуу облостун түзүү чечими чыккан.

БАК Президиму курамында Пишпек, Каракол, Нарын, оездору жана Олуя-Ата оезунун тоолуу бөлүгү кирген борбору Кочкордо жайгашкан, Кыргыз Тоолуу облостун түзүү чечими чыккан. Бирок иш-чара баштала электе эле каршылашкан топ жетекчилер Сыдыков жана Кудайкуловтор турган. Сыдыковдун демилгеси өз алдынча мамлект түзүү, ал эми Кудайкулов ага каршы чыккан. 1922-

1922-жылы Сьезд Пишпекте ачылган ага 425 делегат катышкан. Бирок сьезд өз ишин баштайт электе Түркстандын жана Жети-Суулук бийликтердин макулдугу менен таркатылган.

1924-жылы январда Түркстандын Советтеринин 12 сьезди Кыргыз делегаттарынын тобу СССРдин БАК Улуттар Советине доклад кат менен кайрылган. Ал иш боюнча Орто Азия Улуттук териториялык бөлүштүрүү маселесин карап чыгууну буйруган. Кеңешмеде Рахимбаев доклад жасаган. Бирок, ал кыргыздын тагдыры жөнүндө эч нерсе айтылган эмес. Фергана жана Жети-Суу облосу биригип Казак Республикасынын курамына өтөөрү айтылган.

Жалгыз гана Арабаев бул ишке каршы туруп Кара Тоолуу облустун Түзүү боюнча маселелерди айтышкан.Кара кыргыз Тоолуу облустун түзүүнүн кийинки этабы кайсы республикасына кирери башкача айтканда Россия Федерациясы же Түркстан Казакстандын курамына кирери боюнча маселе каралган.

Орто Азиянын аймагындагы улуттук мамлекетти болүштүрүү боюнча маселе каралган.Аларга убактылуу комиссиялар түзүлүп ага кыргыздын интеллигенттери дагы киргизилген.

Борбордук Комитеттин Орто Азия бюросунун сунушу эске алынган. БАК экинчи сессиясы 1924-жылы 14-октябрда Кыргызстан Туркстан АССР курамынан чыгып тикеден тике Россия Федерациясынын курамына кирген Тоолуу Кыргыз облусту тузулгөн.Сыр- Дарыя,Жети Суу,Самарканд,Фергана облустарынын элдерин чогулткан.

1-катчылыкка М Каменский,2-катчылыгына Абдрахманов дайындалган.1925-Кара Кыргыз облустун Советтеринин уюштуруу сьезди болгон.Сьезде кыргыздардын мамлекеттин жарыялаган анын төрагалыгына Орозбеков дайындалган.1925-кара созү алыныптКыргыз автаномиялуу областын аткаруу чечими чыккан.1922-ж 7-мартта Фрунзеде Кыргыз Автономиялуу Социялдык Республикасын түзүү чечими чыккан деклорациясы кабыл алынган.Курамында 122 мүчө 27 мүчолүктон турган.1929-ж апрель айында болгон Советтер 2 сьездинде Кыргыз АССР 1-конституциясы кабыл алынган.

Сандар айтат

1924-Кара Кыргыз облусту түзүлгон.

1922-СССР түзүлгон

1935-ССР 2-конституциясы кабыл алынган

Бышыктоо

1 )Совет бийлиги орногондон кийин кыргызстанда канча областка бөлүнгөн?

2) Кыргыз тоолу облосун түзүү маселеси кайда, кайсы жылы көтөрулгөн?

3) Тоолу автономиялуу облустун түзүүгө кимдер салым кошкон?

4) Кара кыргыз автономиялуу облусу кайсы жылы түзүлгөн?

Жыйынтыктоо

Көптөгөн кыйынчылыктар менен оз алдыбызча автономиялуу облас болууга жетише алдык

Негизги мыйзамыбыз конституциябыз кабыл алынды

Автономиялуу облуст болууга кыргыз интелегентеринин салымы чон болгон.

Окуучуларды баало:

Үй тапшырма: красворд түзүу