Уцавақуе34е ккуекуаппу

Mavzu: 36-DARS. DELPHI DASTURLASH MUHITI

O’tkazish sanasi: ___________________

O’tkazish joyi: ___-maktab. Inforatika xonasi № ___

Asosiy tushunchalar:

Mavzuni yoritish.

Darsning borishi:

1. Tashkiliy qism:

O’quvchilar bilan salomlashish

Xonani va o’quvchilarni darsga tayyorliklarini kuzatish

Yo’qlamani aniqlash

Navbatchi axboroti.

Siyosiy daqiqa.

1. Darsning maqsad va vazifalarini qo’yish.

2. Tayanch bilimlarning faollashtirish.

Uyga vazifalarini tekshirish va o’tilgan mavzuni mustahkamlash.

1. Dasturlashning rivojlanish bosqichlarini sanab bering.

2. Zamonaviy dasturlash muhitlari haqida nimalar bilasiz?

3. Turbo Pascal da a) qiymat berish operatori; b) shartli operator

qatnashgan dasturlar tuzing.

4. Turbo Pascal da a) tarmoqlanuvchi operator; b) sikl operatori

qatnashgan dasturlar tuzing.

1. Dars materiallarini tushuntirish (materiallarni tushuntirish dars prezentatsiyasi va videorolik, amaliy harakatlar, tayyor ishlar ko’rgazmasini namoyish qilish bilan birgalikda olib boriladi).

Nazariy qism:

1. Delphi interfeysi quyidagi bo‘limlardan iborat:

1. Sarlavha satri.

2. Asosiy menyu.

3. Jihozlar paneli.

4 . Boshqarish obyektlari (komponentalar) panellari.

5. Boshqarish obyektlari brauzeri.

6. Boshqarish obyektlari (obyektlar) inspektori.

7. Yaratilayotgan

ilova oynasi (forma).

8. Yaratilayotgan

ilova kodi.

Delphi muhiti

oynasining sarlavha satri

standart ko‘rinishga ega

bo‘lib, unda ilovaning nomi, unda yaratilayotgan loyiha nomi va oynani yashirish, o‘lchovini o‘zgartirish va uni yopish uchun xizmat qiladigan uchta tugma joylashgan.

2. Delphining asosiy menyusi 11 ta bo‘limdan iborat bo‘lib, ular

quyidagilardir:

1. File (Fayl).

2. Edit (Tahrirlash).

3. Search (Qidiruv).

4. View (Ko‘rinish).

5. Project (Loyiha).

6. Run (ishga tushirish).

7. Component (Boshqarish obyektlari).

8. Database (Ma’lumotlar ombori).

9. Tools (Jihozlar).

10. Window (Oynalar).

11. Help (Yordam).

3. Delphi Uskunalar paneli va obyekt (komponenta)lar paneli.

Uskunalar panelida ko‘p ishlatiladigan buyruqlarning tugmalari joylashgan

bo‘lib, bu ularni asosiy menyuga kirmasdan ishlatish imkonini beradi.

Jihozlar panelida o‘ndan ortiq tugmalar bo‘lib, ularga yangilarini qo‘shish,

ba’zilarini olib tashlash mumkin.

Komponenta deb yaratilayotgan ilovaga joylash uchun mo‘ljallangan

turli boshqarish elementlari (obyektlar)ga aytiladi. Vizual dasturlash shu

boshqarish elementlarini ilova oynasiga joylash va uning xossalarini

o‘zgartirish orqali amalga oshiriladi. Delphida yuzlab boshqarish

elementlari bo‘lib, ular yigirmadan ortiq komponentalar paneliga joylab

chiqilgan.

4. Delphi oynalari. Delphi ning asosiy oynasidan tashqari yana bir

qator oynalari bo‘lib, ularning asosiy oyna ichida joylashishini o‘zgartirish,

ularni yashirish, ekranga chiqarish, o‘lchamlarini o‘zgartirish mumkin. Bu

oynalardan birinchi forma oynasi deb ataladi va unda yaratilayotgan

ilovaning asosiy oynasining ko‘rinishi aks etadi. Bu oynaning o‘lchamlarini

o‘zgartirish bilan yaratilayotgan ilova oynasining o‘lchamlarini o‘zgartirish

mumkin. Unga komponentalar panelidan kerakli komponentalarni

sichqoncha yordamida sudrab o‘tkaziladi va ularning o‘zaro joylashishi

rejalashtiriladi. Bu oynani yangi ilova oynasi yoki sodda qilib ilova oynasi

deb ataymiz. U bilan ishlash uning o‘lchamlarini o‘zgartirish, unga yangi

boshqarish elementlarini joylash va bu elementlarning joylashishini

o‘zgartirishdan iborat bo‘ladi.

1. Amaliy ish:

Mavzu yuzasida savol va topshiriqlar:

1. Delphi komponentalar panellarida nimalar joylashgan?

2. Delphi ilova oynasi qanday vazifa bajaradi?

3. Delphi ilovalari Pascaldagi dasturlardan nimasi bilan farq qiladi?

4. Turbo Pascal da standart funksiya va protsedura qatnashgan ikkita

dastur tuzing.

5. Turbo Pascal da yangi funksiya va protsedura qatnashgan ikkita

dastur tuzing.

1. Darsga yakun yasash:

O’quvchilarni olgan bilimlari hamda qilgan ishlarini nazorat qilib baholash, ularni yo’l qo’ygan kamchiliklarini to’g’irlash.

1. Uyga vazifa berish:

1. Delphi interfeysi bo‘limlarini yozib oling.

2. Delphi asosiy menyusi bo‘limlarini yozib oling.

O’IBDO’: _________________________