СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

УРОК ФОЛЬКЛЕР 5-9 класс

Нажмите, чтобы узнать подробности

Просмотр содержимого документа
«УРОК ФОЛЬКЛЕР 5-9 класс»



ТЕМА: Даргала халкьла мухlлила пагьму

Мурад: Дурхlни д.х.м.п тянишбарни



Дарсла башри

1

Учитель: Ахlерти учительти, хlурматла гlяхlли. Ишбархlи нушала гlядатла ахlенси дарс саби, сабира дарг.х.мухl пагьмулис багъишлабарибси. Дила пикрили гьарил миллатла адамлис вегlла миллатла халкьла фольклор культура, гlядатуни далес гlягlнибиркур Хlязлис ахIенгу М.Горкий “Х.мухl.пагьму хlебалули, халкьла гьарли-марси история багьес хlейрар” викlуси. Гьарли-марли *

фольклор-р лебилра халкьла гlякьлу , духудеш, гъайла устадеш цахlнадикили дирар.

Халкьлайчиб багьуди, я пагьму халаси чилалра хlебирар

Ведущий1: Гьалаб белкlес-белчlес балути адамти дебали камли бири. Гlямрулизир касибти багьудлуми ва устадеш, чула пикруми ва кьасани, хьулани ва умутуни цализи цали дурутири ва наслуличирад начлуличи мухlлила гьуйчил дашутири. Ил тяхlярли акlубтири халкьла хабурти, далуйти, буралаби ва багьираби миллатла бегlлара халаси ва кьиматчебси хазна саби.

Ведущий2: Х.м.п акlубси саби адамти дунъяличиб акlниличил барх.Жяв заманаличибад адамтала гlягlнидеш акlубсири хьулани ва кьасани дурес илди чеалкlути наслубас датес. Илхlели белкl-белчl лебси ахlенри. Адамтани алкlахъули сари хабурти.Халаси пагьмуличил ва устадешличил цаладяхъибти, къай гъиличил ва дигиличил наслузирад наслулизи гlердашути илди лерилра ишбархlира дузули ва тlинтlдикlули сари.

Ведущий1: Фольклор ибси дев англияла мезлизлизибад бакlибси саби, ва сунени халкьла пасихlдеш иргъахъуси саби. Х мухlлила пагьму- адамтала гlямру сунезир чедиахъуси дяхlимцlала саби; белкlхlебелкlунси халкьла история саби

Ведущий2: Далай- даргала халкьла мухlлила творчествала бегlлара тlинтlли къаршибиркуси ва даргантас бегlла дигибизурси жанр саби.Узухlелира,бамсриихъухlелира,шадхlелира,кьакьавакlибхlелира,адамли далай бучlа.Илбагьандан саби халкьлис далай илкьяйда дебали дигуси.

Ведущий1: Халкьла далуйти дагьардиубти сари жяв замана.Илди адамла гlямрулизир кадиркути гьар тяхlярла анцlбукьунас жавабли дирутири.Бегl гьалаб акlубсири далай бузериличил бархбасунси.Хlянчи хаслира декlси биалри,адамли далай бучlи.Чула хlянчи гьамадбиахъес, заб дарахъес, гlяхlси аргъ бакlахъес,ризкьи дерхъахъес или адамтани жяв замунтазир дучlули дуили сари бузерила, гlядатла далуйти.

Ведущий 2:Гlядатла ва бузерила далуйти

Ученик 1:Зубри гъагулта дуцаб --------марьям 3д

Заб,заб дахъдааб

Хъубзурала хъу дерхъаб,

Хъулри анкlили дицlаб

Ученик 2:Ой, зубарай,зубарай!-------арина джума и

Гьай-гьай!

Зубарлизи шин дикаб,

Гьай-гьай!

Хъубзурала хъу дерхъав.

Гьай-гьай!

Дусли хlяйна духъули,

Гьай-гьай!

Биштlати халабааб,

Гьай-гьай!

Халатас гlямру дедаб,

Гьай-гьай!

Ученик 3: Гьай-гьая, гурдухъунра, ИБРАГИМОВА АМИНАТ 5Г

Гьай-гьая, гьардухъунра.

Бурхани тясдухъунра,

Хlябал кьалтин диршира

Рурсилисра дедира

Набра удидяхъира,

Ита тясрухъунрагу,

Буребали дирбира,

Ита тясрухъунрагу,

Лухlцlили кьицlдарира.

Гьай-гьай,жан,гьай-гьая,

Атал къизил манавша

Ученик 5:Чургудугун -----АЛИХАНОВА 5Б

Музайла гlелар маза,

Чургудугун!

Бехl мукукури пурсла,

Чургудугун!

Ургар дашул хурала,

Чургудугун!

Къуйрукъуни архlяйла,

Чургудугун!

Гlелавад вашул букlунна,

Чургудугун!

Балкlа хъайхъи мургьила

Чургудугун!

Детиили чуднани,

Дарили гlявал чуду,

Чургудугун!

Айдамир лявкьян или,

Чургудугун!

Айдамирла вакlхlекlиб,

Чургудугун!

Чудура житна бергун

Чургудугун!

Ученик7-ДЕРХЪАБ ХЪУБЗУРАЛА ХЪУ ДЕРХЪАБ –Сайдиев

Ученик 8-БЕРХIИ БАКI –Шайхова П-5Г

Ученик 9 ЭЙ.ДИРИХЬ --ДЖУМА 5Г

Ученики: Жуллак, жуллак!

Же, къарикlон

Ахlдитасли дитиша

Дузанила зурхlяли,

Дитасли цlубдякьиша

Мургьила бахl тlулбаан,

Дилкlваслира, дирчиша

Арц рурчул ручручуна,

Диршалира, салъиша

Мургьи иртlул лухlцlили

Артlаслира дирбиша

Мургьила буребали,

Дирбаслира, шегьиша

Мар чинайла чархлиши,

Шегьаслира дирдиша

Дихули гlинзи шуни

Дирдаслира дициша

Мулибкlан къянашулас

Чlвягlлан мирхъи-муралис.

Ведуший 1:Даргала халкьла духlнар хаслира гlяхlил тlинтlдиубси сари дигайличила ва гъабзадешличила далуйти.Гъабзадешла далуйтазир игитла кабизала чебдеш илала чlумадеш сипатдирури дирар.Дигайла далуйтазир шалати,умути уркlила хlялани гьаргдирули сари.

Ученик 7:Дявлизиб вебкlайла КАМИЛЛА 5Г

Бебкlа жагаси,

Хlебкlили калайла

Хабар халаси

Урибси гъабзала

Хьунул гамъаси,

Хlекьли багьадурла

Дурхя l ятимси

Вебкlалли се сабив

Ватlан багьандан,

Сай вебкlни багьандан,

Хабар хlебубкlар.

Ученик 8:Хlунтlен тlутlила тlулбар,-- САРИЯТ 5Г

Цlуб тlутlила никубар,

Мурт хlу хъумартишара,

Урбешла вава хlулбар?

Ученик9:Гьай аман, ну риасри –МАРЬЯМ 3Д

Кункли урцуси чата

Хlела хъалчир руира

Чиналра урцхleрцира

Ученик 10:Ца шараб-шинна шиша ------ ЗАЙНАБ-ВАШИ ЮЛДАШ АРКЬЕХЕ

Арц дедили асиша,

Хlу хъумартеси дарман

Нуни чинад баргиша?

Ученик 11:Хlечи дихьибти дигай------ЭЛЬДАРОВА 5Г

Шин агьаб, шараб агьаб,

Хlечи духъунти карцlи

Вавни агьаб кьар агьаб

Кьарли хlяйванти далхес,

Вавнани мирхъи далхес,

Шинни шам мукьри далхес,

Шарабли хlу ужахъес.

Ученик 12:Нуни лугlи касира ----МАГОМЕДОВА П 5 Г

Ца галгала кlапlрала

Лугlи касес хlейубра

Хlу дигути дурхlнала

Илцад бахълис дигахъес

Хlу ахирла алжанрив?

Бахъал хlуни игахъес

Хlу жагьаннабла царив?

Ученик 13:Хlямшимала шурмазир ОСМАН И ИБРАГИМОВА А

Шинра дяргlибти дирар,

Шин дяргlибси мерличиб

Рурсби жагати бирар.

Рурсби жагал мерличиб

Уршби кегleбти бирар,

Уршби кегlеб мерличиб

Урчи хабарла дирар.

Ведущий 2------:Масхара-дукелцlила далуйти.

Ученик 16:Муръил дирар авруша -- ШАЙХОВА П-5Г

Хlела хlава шиниша

Хlябра хlяйран вакьира

Дарман дила алаша

Хlулби цlударли или, -----ЗАЙНАБ 5Г

Рурси, къугъамарируд,

Хlекьли цlудара хlяйван

Дилгьану тlениличи.

Ученик 17:Михъири цlубли или

Мабирид, рурси, пахру

Кани цlуба чатlала

Дирарну дусла гlямру.

Ляжуби хlунтlенни или

Уктемли къунзмарикlуд,

Хай дакьлан хlунтlен гlинцби

Къурушлис сяхl дирарну.

Ученик 18:Далай далай даргала----РАСУЛОВА 5Г

Дурарухъен гьаргала

Набчил далли делхъ дарес

Хlела абас арц дарес

Ученик—ДАРХIА КЬАПIА КАБИКАБ----ЗАЙНАБ 5Г

Ведущий1:Даргала халкьла мухlлила пагьмула бекlлибиубтигъунти журабазибад ца саби хабар. Азирти дусми гьалар халкьла гlямруличил ва бекlахъудиличил дархдаси , Дагьиста халкьанала история, адамтала кьасани ва хъулани, декlар-декlарти манзилтала дагьри гьаргдирули сари.

Ведущий2: хабуртазир насихlят, гlякьлу бурули биънира, адамтас бяркъ лугнила кьадрира, балкlдешличибад бархьдеш чедибиркули, бархьагардеш бируси танбихlлаварили чебиахъу.

Сценка “Гуглахlяй”

Сценка “Набадари”



Автор:Кlел гlяхlял, хинкlла буки гlергъи, паргъатли кабиилри.

Цаибил гlяхlял-Вашигу ца хабар бура.

Кlиибил гlяхlял-Хабурта угьес ну уста-декlар ахlенрагу.

Цаибил гlяхlял-Хlебиали, нуни бурисну, лехlянъи.

Нуша хlябал узи дирехlери. Хlябалра узили ца хъуличи цахlнаб ца набадари бегlунра.Бакlибси набидарла хъарличир хlябалра узили дугби дарира.Илди ибгухlели цала цаличи хяса кайути ахlенри.

Кlиибил гlяхlял-Хlебиалли, ца нунира буриша.Нуша авал узи лертири.Нушани шанг бирулри.Шанила духlнар нуша авалра кьутlдикlухlели, цали цала бикьуси ахlенри.

Цаибил гlяхlял-Увас, узи, -Илцад шанг биралра се бирушри?

Кlиибил гlяхlял-Илгъуна шанг гlергъи хlушала набадари чинаб белхьес вирусири, гьатlи?



Ведущий 1:Х.мухlлила пагьмула хаслира имцlали пайдаладирути ва тlинтlдузахъути журабазирад сари даргала халкьла буралаби.Буралализиб гlямрула сегъуна-биалра анцlбукьличила яра сукlайчила къантlли, чебетаахъили халкьла буруси насихlят саби.

Ведущий 2:Буралабазир, халкьла пикруми ва кьасани, халкьла бузери ва дяви чедиулра.Буралабани мез давлачердирули, мягlничердирули ва къугъадирули сари.

- -----ЗАЙНАБ –АРИНА-МАГОМЕДОВА П –ЭЛЬДАРОВА П

(1).Гlягlниси мерличиббурибси гъай, унцлизи булхъан.

(2).Вайти диранра-мезли,гlяхlти диранра-мезли.

(3).Турлайчиб мухlлила дяхъи цlакьси бирар.

(4).Гlяхlси гъайли абитlунси тур кабикlахъу, вайсили-кабакlибсира абилтах

(1).Абушадли-кабашар.

(2).Азгъинна хъу хlедухъар.

(3).Берхlили ванза ванабиру, бузерили- адам.

(4).Устала дабри хlедирар.

(5).Узуси абдал гlяхlси сай, усуси духусичи

(1).Адам убкlар, у кавлан.

(2).Адамла хlял заманали балахъа.

(3).Багьудили бекl хlейзахъу.

(4).Дахъал делчlунсили, дахъал дала.

(5).Цlакьсили ца удивиркахъу, делчlунсили-азир.

Ведущий 1: БАГЬИРАБИ Гlямруличила адамтала багьуди имцlабикlахънилизиб, се-биалра хъярхъли пикрибир-нилизиб, тlабигlятла анцlбукьуни, секlулти ва багьудлуми цаличил ца цугдурцнилизиб багьирабала кьадри халаси саби.

Ведущий2:Халкьла гъайла касихlдеш, илдала гlякьлула мурхьдеш чедиулра, нушани багьирабазир.Илдани тянишдирулра халкьла гьар-урла гlямруличил, бузериличил, санигlятуначил,мицlираглличил.



Ученик 1:Ца кlаралар кlидехl шин.(Гидгари)

2.Хlунтlена тlениличир цlуба мукьри.(Цулби)

3.Цlа ахlен, амма лебилра дунъя шалабиру.(Бархlи)

4.Азир мазала букlун.(Бац)

5.Къуйрукъ лухlцlи, бекl сирмуг.(Чатlа)

6.Хlулби лерли, вякь сукъур.(Кашин)

7.Яни белкъунси, дуцlрум гушси.(Печька)

8.Мегьличибра декlси, варъаличибра муриси-асес хlейруси.(Гьанкl)

9.Лебилра шанти баргурли, саби чlянкlли буан.(Буреба)

10.Сягlят ахlен-замана буру.(Дагъа)

ВедущиЙ1-:Гардла ва далуйти.—ЗАЙНАБ И ОМАРОВА П-3Г

Ведущий2 -биштiатас хасдарибти далуйти

Ученик 20:Гудгудугу-гудгуду - -САРИЯТ-5Г

Лухlцlили рирсибси сар

Гъумекала бикнани,

Ибули рирбубси сар.

Азамнила рурсбани,

Им дунъяла дуб сари,

Музала начи сари.

Ученик 21:Диркьа дицlиб кьарлизив----

Дила хlунтlена вава

Махьи бицlиб дурхlназив

Дила цlуба мукьара,

Къада бицlиб къаркъбарив

Дила мармартяш къаркъа,

Усен, хlела абас ват,

Усен, хlулбила шала!

Ученик 22:Ва лагьа, лагьа! ------- РАСУЛОВА 5Г

Дуги чинабри?

lяймакантла дукlлиуб,

Къум, къум!

-Душ сели бахунне?

-Шала хьанцlа мухъарли

Къум,къум?

_Мухъарличил се лебри?

-Берхlе кья берхlиб пlема.

Къум, къум!

Къум, къум!

Ученик 23:Мукеки, мукеки-

Урца мукеки!

Мукеки,мукеки

Унцла мукеки-

Кьяцала мукеки

М.М

Чатlала мукеки!

Ученик 24:Ва хъутурчи, хъутурчи,

Хъучир макукла урчи,

Дягlи, дягlи, гъум урчи,

Гъум урчила цlурцlери.

Ученик 25: -Гугугlя-гlя!---- ШАЙХОВА И КАМИЛЛА 5Г

-Cе биублири?

-Ца дабри агу

-Се биуба ил?

-Хяли арбухиб

-Хя се биуба?

-Унзали бячун

-Унза чинара?

-Ламили дигуб.

-Лами чинаба?

lеркlли бишахъун

lеркl се биуба?

-Унцани бержиб

-Унци чинара?

-Буцlани дергун

-Буцlи чинара?

lляркья вакlиб

-Тупанг пlянкьаиб.

Ученик 26:Ца тlул,кlи тlул----ДЖУМА 5Г

Кlитl хlябитlул,

Хlябал тlули

Тlяхllяхlижан

Махlурчила

Хъулейибил

Диркьанила

Пустlи пlянкь

Ученик27:Ватики ва сатики---АЙВАЗОВА 4Б

Сандукла гlела вики,

Барха, хивачи вики,

Велкъайчи хlура укен,

Цакlинтl-цакlинтl набра ха,

Цакlинтl-цакlинтl хlедра ха,

Лебтасалра нушаб ха,

Нешлис ха, дудешлис ха,

Узис ха, рузисра ха,

Гьатlи гlур чис лерхида?!

Ученик28:-Исавала Сиринна

-Се бикlулри, хlурина?

lела мучила хъучиб

Элихlе хебну-арбука

-Чина арбукиша?

-Абала гlяйни

-Абала гlяни хебу?

lяйни их къадалаб хеб,

lяйнира къадара

Хlершли ардухиб.

Ученик29:-Ва, къяна, къяна, къяй, къяй! –ДЖУМА И МАГОМЕДОВА П 5Г

-Чина аркьулри гъари, къяй, къяй?

-Духьби калес аркьулра, къяй, къяй!

-Духьби се дирути хlед, къяй, къяй?

-Хъали барес дигулра, къяй, къяй?

-Хъали се бируси хlед, къяй, къяй?

-Хьунул хъули каратес, къяй, къяй!

- Хьунул се рируси хleд?

-Дурхlнани наб ририхъес; къяй, къяй!

-Дурхlни се бирути хlед;къ.къ?

-Мирхъилигlиб башахъес, къ.къ!

-Мирхъи се дирути хlед, къ.къ!

-Халал варъа барахъес, къ.къ!

-Варъа се бируси хlед, къ.къ?

-Кьацlличил гlерка бирис, къ.къ…!



Ученик-МАРЬЯМ- ШИНИША ХIЕВА—МАГОМЕДОВА П И ШАЙХОВА П

Ученик-ВА ГИДИ –ГИДИ--------ЗАЙНАБ И ИБРАГИМОВА А



Ведущий 1:Айту-халкьла мухlлила пагьла ца жура саби, сунезибра сюжет лебси.Айтулизиб бурули бирар гlямрулизиб биубсил яра ахlенал дурусли хlебалуси амма биубсиличи мешуси секlайчила яра анцlбукьличила.

Ведущий 2:Дагъиста халкьла айту “Къаркъала дурхlя” бикlуси айтулизиб бурули саби гlямрулизиб бетаурси ца анцlбукьличила-Дагъиста халкьла XIV ибил даршдуслизир ряхlмуагар валкlа Тимурличил кадикибти дявтачила.Тимур Дагъистайчи чевхъунсири ва халаси харабдеш барибсири,амма илис нушала халкь мутигlбарес имканхlебакlиб:халати ва биштlати, тlабигlят булан, иличи къаршили кабизур.

т

Ведущий 1:Халкьла пагьмула ца жура саби хlязра.Нушала хала бегlтани дузахъули калунти хlязани ва хlязла далуйТИ хъумартес асухlебирар, сенахlенну илдазир дубурлан дурхlнала гьар-урла гlямру чедиулра.

Ведущий 2:Гьалар дучlес жузи, газетаби ва журналти, хlербикlес телевизорти телефонти хlедири.Илбагьандан бамсриихъес, акьуси замана буркlес, цаличил ца абзбиркес хlязани ва хlязла далуйти дурадуркlутири.Хlязли дурхlнала гlямрулизи разидеш биху.

Хlязани ва хlязла далуйти” “

МУКЕКИ-сайдиев-джума-магомедова п и 3кл

АНКIИЛЛИ-МАНКIИЛЛИ ГЕРАЛИ ПЯНЧ—5г

Ведущий 1 -Хьалкьла мухiлила пагьмулизи кадурхар балладабира.

Ведущий2-Баллада-бекI герой мусибатлизив убкIахъуси ва иличила пашманни буруси далайла ца жура саби





(баллада Султlангlяхlмад иштlаган).—7г и 7в

Сценка

Делхъ






Скачать

Рекомендуем курсы ПК и ППК для учителей

Вебинар для учителей

Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!