Управление автоматизированных систем

Сабақтың құрылымы

Дәріс тақырыбы: Цемент өндірісін автоматтандыру. Шикізатты ұсатуға арналған құбыр-шарлы диірменнің құрылысы мен жұмысы туралы ұғым.

Цeмент (нем. Zement, лат. Caementum — ұсақталған тас, қиыршық тас) — гидравликалық байланыстырғыш материалдар тобы; негізгі құрылыс материалдарының бірі; органикалық емес материалдың майда ұнтағы; гидравликалық тұтқыр материалдардың үлкен тобының жалпы атауы.

Цeмент сумен араласқанда қатаятын қасиеті бар (яғни қамыр тәрізді пластик. күйден қатты күйге ауысатын) кальций силикаты мен кальций алюминатынан құралады. Цeмент тің кейбір түрі ауада қатаяды. Ал, енді бір түрлері тек тұздардың, қышқылдардың судағы ерітіндісімен араластырғанда ғана байланыстырғыштық қасиетке ие болады. Оның портландцемент, қожды және пуццолан Цeмент деп аталатын түрлері бар. Цeменттің көп тараған түрінің бірі — портландцемент. Ол негізінен жоғары негізді кальций силикатынан тұрады. Төм. негізді кальций алюминатынан алюминатты Цeмент өндіріледі. Цементтің шикізат клинкері мен домналық қождан қожпортландцемент, пуццолан Цeмент, т.б. дайындалады. Цeментті пайдалану үшін, оны алдымен сумен араластырып, цементтік қамыр (ерітінді) дайындайды. Цементтік қамырды құммен, т.б. араластырып, құрылыстық ерітінділер, ал оған қиыршық және уақ тас, т.б. қосу арқылы бетон дайындалады. Кейде асбест қосып асбест цементті бұйым, ағаш жаңқаларын қосу арқылы фибролит жасалады. Арнаулы зауыттарда минералды шикізатты ұсату, араластыру, майдалау, күйдіру арқылы цементтік клинкер алынады. Цeменттің сапасы маркамен сипатталады. Оның маркалары :200,300,400,500, 600 .

Сонымен бірге цeменттің тез бірігуі мен қатаюы, майдалығы, т.б. белгілі бір стандартқа сәйкес болуы шарт. Цeмент құрылыста біртұтас және құрама бетон мен темір-бетон дайындауда пайдаланылады. Қазан төңкерісіне дейін Қазақстанда жалғыз Шу цемент з-ты ғана болды. Кейін Састөбе (1952, Оңтүстік Қазақстан облысы), Қарағанды (1953), Шымкент (1958), Семей (1958) және Өскемен (1961) цемент зауыттары іске қосылды.

Цемент өнімдерін ылғалды тәсілмен өндіру кезінде шикізаттарды майдалау үшін, негізінен шарлы диірменді пайдаланады. МС4 х 13,5 типті құбырлы диірмен бұл жаңа технологиялық жүйелерді орнатылған аса жоғары өнімді жабдық болып саналады. Диірмен барабаннан 1, арту-тиеу 5, түсіру –төгу 6 құрылғыларынан, арту камерасын 2, негізгі және қосалқы қозғалтқыш жүйелерінен тұрады. Негізгі қозғалтқыш екі сатылы редуктордан , жалғастыру білігінен , муфтадан және электрлі қозғалтқыштан тұрады. Қосалқы қозғалтқыш жөндеу кезінде диірменді айналдыру үшін, қызмет істейді.

Барабан екі жағынан қалыңдығы 45 мм болатын түптермен 4 жабылған. Барабанның түптерінде кіретін және шығатын келте құбырлар-цапфарлар орналасқан.

Цапфарлар барабанның бар салмағын көтеріп, оны бетондық іргетасқа беріп тұратын цапфарлық зырылдауықтарға отырғызылған. Түптер барабанның бүкіл шеңберінің бойымен болттармен бекітіліп, іш жағынан грондалған плитамен қапталады. Барабанда майдалағыш денелерді салуға брондық плиталарды орнатылған және ауыстыруға арналған қақпағы бар, дөңгелек тесіктер, лүктер орналастырылған барабанның бір жағында түсіру тігу құрылғылары жағында түсіру төгу торлары орналасқан.

ММС 70 х 23 типті гидрофол диірмені екі цапфалық зырылдауыққа отырғызылған қысқа барабанды құрылғы. Барабанның ішкі жағы бұрандалған плиталармен қапталған Брон плиталардың көтергіш қырлары майдаланатын материалдарды көтеріп, аударып тастауға есептелген.
Барабанның екі жақ қабырғаларына арту-тиеу 2 және түсіру 5 тірегіш цапфалары орнатылған. Тиегіш құрылғылар жағында елегіш тор 12 орнатылған. Ол арқылы дайын шлам өтеді.
Дайын шлам қалақшамен тиегіш ұңғыға беріледі. Шламның арасынан ірі түйірлерді бөліп, алу үшін ойықтары және 40 мм болатын қабаттардың конустық есеппен –бутара жабдықталған. Диірмен тиісті дөңгелек арқылы редуктор және электрлі қозғалтқыш көмегімен айналдырады. Диірмен негізгі қозғалтқыштан бөлек жөндеу кезінле барабанды айналдыруға арналған. Қосалқы айналдырғыш жүйемен жабдықтанған материал диірменге ұнғы және бас цапфа арқылы салынады. Барабанның ішінде лифтерлармен жоғары көтеріліп, ең жоғарыдан төмен қарай құлатылады. Сөйтіп, бір-біріне және Брон плиталарға ұрылып, майдаланады. «Гидрофол» диірмені беріктілігімен және ұзақ уақыт бұзылмай жұмыс істейтіндігімен ерекшеленеді.

Бекіту сұрақтары:

1. Цeмент құрамын атаңыз

2. Цeменттің көп тараған түрінің бірі .

3. Цемент өнімдерін ылғалды тәсілмен өндіру кезінде шикізаттарды майдалау үшін, негізінен қандай типті диірменді пайдаланады?

Жаңа тақырыпты бекіту «Кім шапшаң» ойыны: Студенттер 5-6 дан бөлініп, жаңа тақырып бойынша кроссворд дайындайды. Бірінші дайындаған топ пен көп сұрақтын жауабын айтқан студенттер бағаланады.

Қорытындылау: Жаңа тақырыпты күнделікті өмірмен байланыстыра мысал келтіре отырып, сабақты қортындылау.

Бағалау: Сабақ барысындағы белсенді студенттер бағаланады.

Үй тапсырмасы: дәрісті оқу, Гуров А. М., Поченкин С. М., Технологиялық процестерді автоматтандыру. –М .: Жоғары мектеп

(516-520 беттер)

АҚТӨБЕ ПОЛИТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ

САБАҚ ЖОСПАРЫ

Пән атауы: «Саланың технологиялық процестерін автоматтандыру»

Сабақтың тақырыбы: Цемент өндірісін автоматтандыру. Шикізатты ұсатуға арналған құбыр-шарлы диірменнің құрылысы мен жұмысы туралы ұғым.

Дайындаған: Барсай Арай Болатбайқызы

Келісілді:

«Автоматтандыру және басқару» ЦӘБ төрағасы _______________ Утеулиев Е.Б.

«_____»______________ 2017 ж.