5-сынып. Математика. Шеңбер және дөңгелек

Береке орта мектебі МДШО мкм

АШЫ? САБА?

Та?ырыбы:

«Ше?бер ж?не д??гелек»

Сыныбы: 5

Математика п?ні м??алімі:

Омархан А??діл Азат?лы

2015 – 2016 о?у жылы 

П?ні: Математика

Сыныбы: 5

К?ні: 22.10.12ж.

Та?ырыбы: Ше?бер ж?не д??гелек.

??зіреттілікке жеткізетін саба?ты? ма?сат-міндеттері:

а) а?паратты?: ше?бер ж?не д??гелек ??ымдарына т?сінік беру, ше?берді? элементтерімен таныстыру;

?) коммуникативтік: математикалы? сауаттылы?ты арттыру;

б) проблемалы?: ше?берді д??гелектен ажырату?а ?йрету, диаметр мен радиусты? ?атынастарын есептер шы?аруда ?тымды ?олдану?а ?йрету.

Саба?ты? т?рі: д?ст?рлі

Саба?ты? типі: аралас (жа?а материал т?сіндіру)

Саба?ты? ?дісі: к?рнекілік (иллюстративті), с?здік (баяндау, с?ра?-жауап), практикалы?.

Педагогикалы? технология: ??Ж-ні?, де?гейлеп-саралап о?ытуды? элементтері, с?ра?-жауап

О?ытуды? т?рі: ?жымды?, даралап о?ыту

О?ыту ??ралдары: о?улы?, интерактивті та?та, дидактикалы? материалдар, циркуль.

К?рнекілігі: слайдтар, гимнастикалы? са?ина, стакан, кесе, глобус.

П?наралы? байланыс: жаратылыстану, тарих.

Саба?ты? барысы:

І. ?йымдастыру б?лімі.

ІІ. ?й ж?мысын тексеру б?лімі.

ІІІ. Ми?а шабуыл (жа?а материал?а дайынды? б?лімі)

IV. Жа?а материалды ме?герту б?лімі

V. О?улы?пен ж?мыс. Есептер шы?ару.

VI. ?й тапсырмасын беру б?лімі.

VII. Сергіту с?ті.

VIII.. ?орытынды б?лімі.

І. ?йымдастыру б?лімі.

С?леметсі?дер ме, балалар! Жо? о?ушыларды т?гендеу, класс тазалы?ын тексеру.

ІІ. ?й ж?мысын тексеру б?лімі.

№367

№368

.

№381

ІІІ. Ми?а шабуыл (жа?а материал?а дайынды? б?лімі)

1.

Мына фигуралар?а назар аудары?ыз. А, В, С, Д фигураларыны? ?айсысыны? барлы? н?ктелері берілген н?ктеден ( О, Е, К, L) бірдей ?ашы?ты?та жатыр?

2. Са?ина мен монетаны? ??састы?ы неде, айырмашылы?ы неде?

IV. Жа?а материалды ме?герту б?лімі

Циркульді? инесін ?андай да бір О н?ктесіне шаншып т?рып, ?арындашы бар сира?ымен осы О н?ктесін айналдыра сызы? сызамыз. Сонда ?арындаш О н?ктесінен бірдей ?ашы?ты?та?ы н?ктелерден ??рал?ан ше?бер деп аталатын т?йы? сызы? шы?ады. О н?ктесі ше?берді? центрі деп аталады.

Ше?берді? барлы? н?ктелері центрдан бірдей ?ашы?ты?та жатады.

Жазы?ты?ты? ше?берді? ішіндегі б?лігі (ше?берді? ?зімен ?оса) д??гелек деп аталады. Ше?берді? бойында?ы кез келген н?ктені центрмен ?осатын кесінді радиус деп аталады.

Ше?берді? барлы? н?ктелері центрдан бірдей ?ашы?ты?та бол?анды?тан, берілген ше?берді? радиустары ?зара те?. ОА=ОС=OB – радиустар.

Радиусты R ?рпімен белгілейді. Ше?берді? радиусы 5 см болса, оны? жазылуы: R=5 см. Ше?берді? бойында?ы екі н?ктені ?осатын ж?не центр ар?ылы ?тетін кесіндіні диаметр деп атаймыз. АВ – диаметр. Диаметр D ?рпімен белгіленеді. Ше?берді? диаметрі 6см болса, оны? жазылуы D=6см. Диаметрді? бойында екі радиус орналасады. Сонды?тан диаметр екі радиус?а те?: D=2 R.

Диаметр д??гелекті екі жарты д??гелекке б?леді. Ше?берді? центрі, д??гелекті? де центрі, ше?берді? радиусы д??гелекті? де радисы. Егер екі ше?бер (д??гелек) беттестіргенде бір-бірімен д?л беттесе, онда ондай екі ше?бер (д??гелек) ?зара те? болады. Те? ше?берлерді? (д??гелектерді?) радиустары да те?.

Ше?берді? б?лігі до?а деп аталады. АС, СВ, АВ – до?алар. Жазылуы: .

       Киіз ?йді? табаны д??гелек болса, оны? керегелері ше?бер бойымен орналасады. Жерді? параллель сызы?тары – ше?берлер. Кейбір аспаптарды? шкалалары да ше?бер бойымен орналасады. Мысалы, са?ат циферблатны? ше?бері 12 ?лкен б?лікке, 60 кіші б?лікке б?лінген. ?лкен б?лікті? ?р?айсысы 1 са?ат?а с?йкес, кіші б?лігіні? ?р?айсысы 1 минут?а с?йкес.

V. О?улы?пен ж?мыс. Есептер шы?ару.

№382. Ауызша.

№384.

см

см

см

№385.

км

№386

CD = 5см

R₁ = 2см

R₂ = 3см

D₁ =2 4

Жауабы: 4см ж?не 6см.

VI. ?й тапсырмасын беру б?лімі.

№383, №388, №389

VII. Сергіту с?ті.

Сергіту с?ті. «Тез есепте!»

Радиусы бойынша диаметрді тап:

см

см

см 5мм

см

см

см

VIII.  ?орытынды б?лімі.

О?ушыларды ба?алау. ?ош, сау болы?ыздар!