Сандық, мәтіндік және графиктік ақпараттарды кодтау

Сабақ жоспары:3 «Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі

«_______» ___________20__ж

Пән аты : Информатика

Сынып : 7

Сабақтың тақырыбы : Сандық, мәтіндік және графиктік ақпараттарды кодтау

Сабақтың мақсаты :

Білімділік - Оқушылардың ақпаратты техникалық құралдар мен дербес компьютердің көмегімен беру, сақтау және ұсыну тәсілдерімен таныстыру.

Дамытушылық – Оқушылардың өздерін кабинетте ұстау, қауіпті жағдайларда көмек

көрсете білу қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік – оқушыларды ұқыптылыққа, тәртіпке, зейінділікке тәрбиелеу.

Құрал-жабдықтар: ДК, дәптерлер, оқулықтар, презентация (пректорда көрсетіледі), видео, интерактивті тақта.

Сабақтың барысы

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою

ІІІ. Жаңа сабақты оқып-үйрену

Ақпаратты ұсыну (көрсету) тәсілдеріне мыналарды жатқызуға болады: барлық мүмкін символдарды, тілдер мен кодтарды (орыс, ағылшын тілдерін, Морзе әліппесін, ым тілі мен ишарат тілін ) сызуларды, суреттерді, музыкалық шығармаларды, кино мен бейнефилбмдерді, компьютерлік ойындарды т.б.

Ақпаратты кодтау

Әр түрлі ақпарат тасуыштарда әр түрлі ұсыну (көрсету) тәсілдері қолданылады.

Ақпараттарды келесі түрде сақтауға болады:

1. Қағазда, таңбалар түрінде, перфокартада, перфолентада, таспа, ағашта, матада, кілт бедерінде т.б.

2. Элекромагниттік сигналдар түрінде: дискіде, дискетте, кассетада, кинопленкада т.б.

3. Құрылымдық комбинациялар түрінде: биологиялық объектілердің клеткалары мен гендерінде.

Ақпарат беру мына түрлерде жүргізіледі:

1. Сигналдар түрінде. Техникалық құрылымдарда да, адамдар қарым-қатынасында да, телекоммуникацияларда, қоғам өмірінде, тірі жәндіктерде.

2. Адамдар қарым-қатынасында, техникалық құрылғыларда.

Механикалық жолмен.

Ақпаратты сақтау, беру және өңдеу техникалық құрылғыларына мыналар жатады: түрлі дискілер, дискеттер, аудио және бейне кассеталар, перфокарталар, перфоленталар, кинопленкалар, телекоммуникация объектілері (радио, теледидар, телефон, телеграф, ДК мен компьютерлік желілер т.б.)

ЭЕМ көптеген техникалық құралдарының арасында ақпарат сақтау, беру және өңдеу елеулі орын алады.

ЭЕМ – бұл ақ электр сигналдарын қолданып, ақпаратты өңдейтін әмбебап есептеуіш машина.

Компьютерлер шықпай тұрып та ақпаратты беретін, өңдейтін және сақтайтын аспаптар болған. Мұндай аспаптарды қолдану үшін ақпарат кодталған түрде болуы керек. Бұған ақпаратты Морзе әліппесінің көмегімен кодтау мысал бола алады.

Компьютер «Есептеуіш» деп аударылады. Бірақ қазіргі дербес компьютер тек есептеулер жүргізу машинасы емес. Оның көмегімен музыкалық шығармалар жазуға және ойнатуға, графикалық бейнелерді көрсетуге және өзгертуге, бейне клиптерді көрсетуге және өзгертуге, бүкіл әлемнің дербес компьютерді пайдаланушыларымен ақпарат алмасуға, қажет ақпаратты табуға, мәтіндік ақпарат жасап өңдеуге болады. Бсқаша айтқанда дербес компьютер кез-келген ақпаратты өңдей алады.

Барлық ақпаратты дербес компьютер сигналдар түрінде қабылдай алады. Олар екі күйде болады: сигнал бар немесе сигнал жоқ. Бұл сигналдарға тек екі түрлі мән: 0 немесе 1 қабылдай алатын сәйкес код разряды қойылған. Тек екі түрлі мәні немесе оған сәйкес код разряды бар, 0 немесе 1 мәндерін ғана қабылдай алатын сигналды бит деп атайды.

Бит – бұл ақпараттың ең кіші бірлігі. Басқа сөзбен айтқанда, тек екі түрде ғана болатын (сигнал бар немес сигнал жоқ) сигнал, БИТ ақпаратын береді.

ІV. Практикалық жұмыс

1.Тапсырма. Морзе әліппесімен «HAPPY END» хабарын кодта.

H

A

P

P

Y

E

N

D

....

._

._ _.

._ _.

_._ _

.

_ .

_ ..

Оқулықта ақпаратты Морзе әліппесінің көмегімен кодтау кестесі келтірілген. Тапсырма өз бетімен орындауға ұсынылады.

2.Тапсырма. Бір битпен нені кодтауға болады?

Тапсырма талқылау барысында орындалады. Жауаптар әр түрлі болуы мүмкін.

• Шам-шырақ қосылған ба, өшірілген бе?

• Қол көтерілген бе, түсірілген бе?

• «Иә» немесе «Жоқ» жауабы.

• Дүкен ашық па, жабық па?

• Машина алдыға қозғала ма, немесе артқа?

• Және т.с.с.

ASCII КОДЫ

3.Тапсырма

ASCII кодтарымен «БОРАН» хабарын кодта.

Б

О

Р

А

Н

1

8

Е

8

0

9

0

8

Д

8

«БОРАН» хабарын екілік кодпен кодта.

Б

О

Р

О

Н

0

0

0

1

1

0

0

0

1

1

1

0

1

0

0

0

0

0

0

0

1

0

0

1

0

0

0

0

1

0

0

0

1

1

0

1

1

0

0

0

Тапсырманы орындау үшін, оқулықта келтірілген ASCII кодтар кестесі мен ондық, он алтылық санау жүйелерінің сәйкестендіру кестесін қолдану керек.

5.Тапсырма. Хабар құрып, оны кодта.

Алған дағдыларын бекіту үшін, оқушылар өздерінің хабарларын әр түрлі тәсілдермен кодтауы керек. Тапсырма өз бетімен орындауға арналған.

V.Сабақты қорытындылау

Бақылау сұрақтарына жауап беру

VІ. Бағалау

VІІ. Үйге тапсырма

§2 мазмұндау