Презентация по чеченской литературе

Марша догIийла, нохчийн меттан гIоьнчий!

Мастер-класс

Нохчийн литературин урокашкахь кхочушдан лоручу жамӀашка кхачаран некъаш, кепаш

Магамадова Iелин Резида,

Соьлжа-ГIалин №18 йолчу йуккъерчу йукъардешаран ишколан нохчийн меттан а, литературин а хьехархо

1алашо:

• Вайна ма-хаъара, кхузаманан дахаро вайгара доьхург а, керлачу стандарташа вайгара , хьехархошкара, лоьхург а ду к1орггера хаарш а долуш, кхолларалле, г1иллакхе,муьлххачу хьолехь а нийса некъ харжа хуур долу адам кхиор.И декхар кхочушдархьама х1ора хьехархочо а пайдаоьцу шен дешаран балхахькерлачу,эвсаречу некъех а,кепех а. Таханлера сан 1алашо а йу сайн накъосташна,шуна, хьехархой,айса пайдаоьцучарах цхьадерш уьш довзийта
• Бисмиллах1иррохьманиррохьийм !

Ловзаран кеп йукъайалор. Дешар 1аморан балха т1ехь уггар а пайдечу а,эвсарчу а технологех лоруш йу ловзаран технологи, х1унда аьлча цо х1ора а бер,шен лаамехь, дешарна йукъа а даладо, дешарна шовкъе доху,лаккхарчу кхиамашка кхача таро а ло.Оцу кепах пайдаоьцу аса йаздархойн дахарх болу хаамаш дешархоша бовзуьйтучу хенахь а .

Ловзар «Хьаьнна хаьа дика?»

Чекхдаха могIанаш жоьпашца:

1.Саидов Билал вина… (шо)…(йурт)

2.Саидов Билала тӀаьххьара дешна меттиг…

3.Саидов Билала болх бина меттиг…

4.Саидов Билалан хилла говзалла…

« Вина мохк мазал а мерза бу »

• -ХIун йу и мазал а мерзаниг?
• -Муьлхачу йаздархоша йаздина цуьнах лаьцна? Иштта оцу шен йуьртах лаьцна байт йазйина царах цхьаммо. Иза йу Саидов Билалан»Вина йурт» стихотворени.
• (И байт ас йовзуьйту,айса йеша а йоьшуш,дешархошка шайна оьшург билгаладоккхуьйтуш, цуьнан ализ йо).
• «Инсерт» приемах пайдаоьцу ас кхузахь.

Саидов Билал

«ВИНА ЙУРТ »

стихотворени

« Вина йурт» Жималлехь левзина хаза урамаш, Къонахий хIиттина йуьртан майданаш, КIентийн дой хьийзина бай сийна майданаш Ца тиги йицйала, валарх мел гена. Бода дIаэккхабеш, дашо малх хьаьжча, Ламанан бохь кхолуш, зIенарш схьакхетча, Вовшашка кхаъ боккхуш, шовданаш декаш, Ма хазло МахкатIе, дог мерза хьоьстуш! Хьан йуькъчу хотешкахь къоркхокхий декаш, Шовданийн кортошкахь мехкарий соьцуш, Сирлачу школашкахь берийн аз декаш, Товш ю хьо тахана, бIаьрг серлабоккхуш.

Практически болх

-Муьлхачу жанрехь йу вайн говзар?

• -ХIун йу стихотворенин коьрта тема?
• -Поэтан кхоллараллехь муьлха меттиг дIалоцу оцу байто?
• -ХIун ду оцу стихотворенин вайн авторан дахарца доьзна?
• Стихотворенин барам а,рифма а билгалйаккха.
• Муьлха исбаьхьаллин суртхIотторан гIирсаш бу вайн стихотворенехь?

Проект йар .

Уггар а мехала а, дешархошна безаш а болу некъ бу проект йар.Оцу некъан Iалашо а йу цхьа а дешархо балхана йуьстах а ца вуьтуш, балхана йукъавалор,уьш хьуьнаре хила Iамор. Проектни болх бечу хенахь дешархой шайна оьшу коьчал шаьш лаха а Iема, интернетах йа кхечу хаамийн гIирсех пайда а оьцуш. Дешархошна йукъара йукъаметтиг тойина ца Iаш, хьехархочун а,дешархочун а йукъаметтиг тоеш болу некъ бу.

Проект

Билгалйаха стихотворени тIера:

1-ра тоба: эпитеташ

2-гIа тоба: метафораш

3-гIа тоба : олицетворенеш

Эпитеташ : хаза урамаш,бай сийна майданаш; Метафораш: шовданаш декаш, вовшашка кхаъ боккхуш ; Олицетворенеш: хьо къона йара, хьо къанйелла.

Тест

1.ХIун дара вайн литературни турпалхо Даймахкахь тIеийзош дерг?

а)доттагIаша цIавоьхура; б) бераллехь лелла меттигаш йара; в) цIахь болх нисбеллера .

2.Хьаьнга болу шен безам бицлур бац боху поэта хан йаларх?

а) нене; б)йуьрте; в) школе . 3.Винчу йуьрте сатийсар даздала доьлча, хIун дан нигат до автора?

а)кхечу махка дIаваха; б)йезначу йуьрта ваха; в) гIалахь Ӏан.

4.Хьенан сурт дуьхьалхIуьттуш зама з) б) хьехархочун; в) йезаран .

1) б; 2) а; 3) б; 4) а.

А

Ловзар «Уггар а дика кицанхо»

ХIокху тIетовжаран хаттаршна жоьпаш луш меттахIиттаде халкъан кицанаш :

1.Шен цIа муьлхачу басехь го ? ________________

2.Пхьагал стен ца лаьцна? ____________________

3.Шен Iам стен хестабо? ______________________

4. Мичара шовда хуьлу чомехь?_________________

5.Хьенан Нана ю Даймохк ? _____________________

6.Маца йоьрзу къиг шен цӀа?___________________

Кицанашна жоьпаш схьалаха лахарчу йозанехь :

.Ц1ениэропхьидошенмахкарамассоненансадайча