Презентация к мастер-классу :"Псэм ипэ - напэ"

Адыгэбзэмрэ адыгэ литературэмрэ и егъэджакIуэ

Нэгъуей Маринэт Iэуес ипхъу.

Бзэр псалъэ къудейкъым, ар гупсысэкIэщ, дуней тетыкIэщ. (Нало З.)

Мастер-классым и темэр:

«Псэм и пэ- напэ.»

Мастер-классым и мурадхэр:

1. напэ псалъэм и мыхьэнэр гъэбелджылын;

2. напэмрэ ц1ыхугъэмрэ нэхъ лъап1э зэрыщымы1эр ягурыгъа1уэк1эрэ еджак1уэхэм гъэсэныгъэ хэлъхьэн;

3. напэм и тезырым и хьэлъагъыр на1уэ къэщ1ын;

4. ц1ыху нэс, ц1ыху пэж, лэжьыгъэр зыгъэк1уатэ, Хэкур ф1ыуэ зылъагъу хъуным хуэгъэсэн, я гур дахагъэм пэжыгъэм, къабзагъэм, щ1эныгъэм къыхуэгъэушын.

- Псэ къабзэ

-Псы къабзэ

-Пэж къабзэ

- Напэ къабзэ

- Уафэ къабзэ

- Жьы къабзэ

-Тетрадь напэ

Урокым и эпиграфыр:

Мы дунейм дыщэщ щынэхъ лъапIэр,

Я фIэнэхъ къабзэр, мазэм хуагъадэр.

Ауэ абыхэм нэхърэ нэхъ лъапIэр,

Нэхъ къабзэу сыбжыр — адыгэ напэрщ.

Адыгэ напэрщ, си лъэпкъыжь напэрщ,

Уэри уи напэ, сэри си напэ адыгэ напэрщ.

ЗэтрипIэжми тхьэшхуэм ди напIэр,

МылIэжыныпсэр адыгэ напэрщ.

Псалъэжьхэр

• Адыгэ напэр къэзылъхур пэжырщ

• Напэм ипэ псэр ихуэ.
• Псэр щэи напэ къэщэху.
• Зи нэгур къабзэм игури къабзэщ.
• Напэм техуэр жьэм же1эр.
• Напэ зиIэм лIыгъэ хэлъщ.
• Напэ зимыIэм сыт епщIэфын!?
• Напэ зимыIэм дзажэпкъ иIэщ.
• ЛIэныгъэми лIыгъэ хэлъщ
• Е улIын, е улIэн
• Шыгъу зышхар псы ефэжын хуейщ.
• Е пщIауэ фIым ущымыгугъ.
• ИкIута из хъужыркъым

• -Сэ си напэр , си ук1ытэр
• Уэстынкъым, сыл1ам!
• СУхуейм сыгъэпщыл1.
• С1ихыфыну сэ си напэр
• Дунейм теткъым зыл1.
• Напэншэу сыпсэу нэхърэ
• нэхъыф1щ сымыпсэум
• 1ых ухуейм , мылъкуу си1эр.

ЩоджэнцIыкIу Алий 1900- 1941гъ.гъ.

Напэ хужьу щылъщ а хьэдэр

Нурыр къыщхьэщех,

ЦIыхуу щыIэм ягъэлъапIэу

ЛIым и хьэдэр дах.

Напэ къабзэм и къабзагъэр

Дыгъэ бзийм хыхьащ.

Анэ псоми я быдзышэм

Бынхэм хухалъхьащ.

Псалъэжьхэр

• Адыгэ напэр къэзылъхур пэжырщ

• Напэм ипэ псэр ихуэ.
• Псэр щэи напэ къэщэху.
• Зи нэгур къабзэм игури къабзэщ.
• Напэм техуэр жьэм же1эр.
• Напэ зи1эм л1ыгъэ хэлъщ.
• Напэ зимы1эм сыт епщ1эфын!?
• Напэ зимы1эм дзажэпкъ и1эщ.
• Л1эныгъэми л1ыгъэ хэлъщ
• Е ул1ын, е ул1эн
• Шыгъу зышхар псы ефэжын хуейщ.
• Е пщ1ауэ ф1ым ущымыгугъ.
• Ик1ута из хъужыркъым

Бзэм зегъэужьын:

Хэхэс- нэгъуэщI щIыпIэ, хамэщI къикIауэ псэу цIыху,

къыщалъхуам щымыпсэууэ хамэщI щыпсэу.

Факъырэ-зыри зыбгъэдэмылъ, къилъэIухуэмкIэ псэу цIыху

Какие б ни грозили горести, И где бы ни ждала беда, Не поступайся только совестью , Ни днем, ни ночью, никогда!

Напэ зимыIэм дзажэпкъ иIэщ, - жаIэ. Ауэ апхуэдэ дзажэпкъ сыхуэмей - Си лъэпкъ и пащхьэ напэ тIэкIу щызиIэм Сыкъабзэлъабзэу срехыж дунейм. Елгъэр Кашиф .

Напэр зыхъумэфым уэрэдыр хуаус, Нобэ пц1ы бупсым, къыщ1эщынщ пщэдей, Губжьк1э бдзы уи 1упсыр Къэнэжынщ уи дей. К1уащ Бет1ал.

« Уи напэр хъумэ.Ар пхъумэмэ, уи щхьэри, адэжь щ1ыналъэри, лъэпкъри дыкъэпхъумащ. Хуэсакъ напэм. Аращ

псом нэхърэ нэхъапэр,си щ1алэ.»

«…Напэр - лъапIэщ, Напэр сытми япэщ!...»

(Жылэтеж Сэлэдин)

«… Ахъши, фIыгъуи, нэгъуэщI гуэри Пумылъыт уэ напэм. ЛIы хуэдэлIым псэри гури Къуитыфынущ япэ!...»

(Жылэтеж Сэлэдин )

Синквейн:

Напэ

къабзэщ,хужьщщ;

къоупщ1ыр,уеущий,уегъэук1ытэ;

хеящ1э нэхъыщхьэщ;

Псэм ипэ- напэ.

Дывгъэхъумэ, дыхуэвгъэсакъ ди цIыху, ди адыгэ напэм.

Лъэпкъ напэр тезымыхын,

зи напэр темыкIын цIыху Тхьэм псори дищI!