Паскал тили боюнча

• Pascal ABC

Программалоо тили

Прoграмманын структурасы

program Программанын аты ;

Модулдарды кошуу бөлүмү (USES)

Өзгөрмөлөрдү сыпаттоо бөлүмү (var )

begin

оператор 1;

оператор 2;

...

end.

Амалдар

Амалдар

Амалдар

+

Мисалдар

Мисалдар

+

Паскальда

a+b

-

Паскальда

a+b

-

a+b

Түшүндүрмө

x

Түшүндүрмө

а-b

x

a+b

а-b

Кошуу

:

а-b

a x b

Кошуу

а-b

a x b

:

a:b

Кемитүү

Кемитүү

a*b

a*b

a:b

a/b

Көбөйтүү

a/b

Көбөйтүү

5 div 2=2

5 div 2=2

Бөлүү

sqr(a)

Бөлүү

sqr(a)

||

||

5 mod 2=1

Бүтүн санга бөлүү

Тамыр алдында

Тамыр алдында

Бүтүн санга бөлүү

5 mod 2=1

sqrt(a)

|a|

|a|

sqrt(a)

Бүтүн сандын калдыгы

Бүтүн сандын калдыгы

abs(a)

Сандын квадраты

Сандын квадраты

abs(a)

Модул ичинде

Модул ичинде

Өзгөрмөлөр. Маалыматтын типтери

№

Өзгөрмө

Түшүндүрмө

Integer

Real

Көлөмү

Бүтүн сандар

Char

Бөлчөк сандар

2 байт

Мааниси

-32768 ден +32767

6 байт

Символ

string

2,9Е-39 дан 1,7Е+38

1 байт

Символдук сапча

Boolean

Логикалык тип

1 байт

False же True

Өзгөрмөлөр. Маалыматтын типтери

№

Өзгөрмө

Түшүндүрмө

Integer

byte

Көлөмү

Мааниси

4 байт

word

Бүтүн сандар

1 байт

- 2147483648 … 2147483647 ке ч.

0 … 255 ке ч.

2байт

0 ... 65535 ке ч.

a:=512*128, a:=65536

Автопарк. (Маалыматтын типтери)

10 л – 100 км

16 л – 100 км

30 л – 100 км

40 л – 100 км

• Маалыматты киргизүүчү жана чыгаруучу операторлор

Write(ln)( ), Read(ln)( )

Чыгаруучу, Киргизүүчү

Write(‘Менин биринчи программам’)

Writeln(‘Менин биринчи программам’)

Writeln(‘Тик бурчтуктун аянты :’, S )

Writeln(‘Эки сандын суммасы a+b=’, a+b )

Writeln(‘Сенин атың ким? ’, aty )

• Маалыматты киргизүүчү жана чыгаруучу операторлор

Write(ln)( ), Read(ln)( )

Чыгаруучу, Киргизүүчү

Writeln( ‘ Т.б.а: ’ , S ), var S : integer ;

Writeln(‘Эки c/c a+b=’, a+b ), var a,b : integer ;

Writeln(‘С.a.ким? ’, aty ), var aty : string ;

• Маалыматты киргизүүчү жана чыгаруучу операторлор

Write(ln)( ), Read(ln)( )

Чыгаруучу, Киргизүүчү

Writeln( ‘ Каалагандай эки санды киргиз: ’);

Readln ( a,b ) ;

Writeln(‘Сенин aтың ким? ’);

Readln ( aty) ;

Writeln(‘Сен канча жаштасың ’, aty,‘ ? ’ )

• Символдук чоңдуктар

Типтерди өзгөртүп түзүүчү функциялар

ORD(X)

Каалагандай сиволдук типти сандык типке өзгөртөт (ASCII-коду боюнча)

CHR(X)

Integer

ASCII-кодундагы сандык чоңдукту в символго айлантат

ROUND(X)

TRUNG(X)

Char

Жакынкы бүтүн санга чейин тегеректейт

Longint

Бөлчөк сандын бүтүн бөлүгүн алат

Length(X)

Longint

Саптык өзгөрмөдө канча символ экендигин чыгарып берет.

5 5 тен кичине же барабар 5 тен чоң Аягы " width="640"

Шарттуу операторлор

Башы

If , then , else

If then

else

Каалагандай сан киргиз, а

ооба

жок

a5

5 тен кичине же барабар

5 тен чоң

Аягы

• Тандоо оператору

case өзгөрмө of   тандоо тизмеси1: оператор1;   ...   тандоо тизмеси1 : операторN;   else оператор0 end ;

• Циклдик операторлор

• Циклдик операторлор

Башы

Алма бакка бар

Бир алма үзүп корзинкага сал

ооба

Корзинка толдубу?

жок

Корзинканы алып үйгө бар

Аягы

Циклдик операторлор

Башталыш шарты менен цикл

Аягындагы шарты менен цикл

While {азырынча} do {чейин }

Repeat {Кайтала} until {чейин}

Параметри менен цикл

For {үчүн} to {чейин} do {жаса}

• CRT модулунун параметрлери

Program Card;

Uses CRT; {CRT модулун кошуу }

begin

ClrScr ; экранды тазалоо}

TextColor(White) ; { Тамгалардын түсү ак}

TextBackGround(Blue) ; { фондун түсү көк}

GotoXY(36,13) ; { курсорду 36 колонкага жана 13 сапчага коюу }

write(' Салам ') ; { Текстти чыгар}

ReadKey ; { каалагандай клавишаны басууну күтүү}

end.

• Түстөр

1

Black

2

Кара

Blue

3

10

Көк

Green

4

DarkGray

11

Жашыл

5

Cyan

12

Чымкый боз

LightBlue

Асман көк

Red

6

LightGreen

Ачык көк

Magenta

13

Кызыл

7

Ачык жашыл

9

Brown

Малина түсү

LightCyan

14

15

LightRed

Күрөң

Ачык көгүш

LightGray

Ачык кызыл

LightMagenta

Ак-боз

Ачык кыгылт

Yellow

Сары

White

Ак

• Үн чыгаруучу модуль

• Sounds модулу үн менен иштөөчү процедураны камтыйт:
• n:=LoadSound(fname) – ар кандай форматтагы үн файлын чакырат
• PlaySound(n) –n өзгөрмөсүндө камтылган үндү ойното баштайт;
• StopSound(n) – n өзгөрмөсүндө камтылган үндү токтотот
• RewindSound(n) – n өзгөрмөсүндө камтылган үндү кайра башынан койот;
• DestroySound(n ) – n өзгөрмөсүндө камтылган үндү эстен өчүрөт;
• SoundLength(n) – n өзгөрмөсүндө камтылган үндүн узундугун миллисекунда боюнча берет

• Үн чыгаруучу модуль

Program Player;

Uses Sounds , CRT ;

var n : integer ;

begin

n:=LoadSound (‘D:\muzik\kanykei.mp3'); // файлдын жайгашкан ордун көрсөт

PlaySound(n) ;

Sleep(SoundLength(n));

DestroySound(n) ;

end.

• GraphABC модулу

 Графикалык примитивдер

 Түс менен иштөөчү аракеттер

 Тик бурчтук жана чекиттер менен иштөө

 Калем (перо) менен иштөө

 Калем сап(кичть) менен иштөө

 Шрифт менен иштөө

 Сүрөттөр менен иштөө

 Графикалык терезе менен иштөө

• GraphABC модулу

Program Gr01;

Uses GraphABC;

begin

SetWindowSize(256,256) ; // терезенин өлчөмүн коюп берет

SetPenColor(RGB(0,0,255)); // сызыкты тартуучу түстү берет

Line(0,0, WindowWidth, WindowHeight); // х1,у1(0,0) жана х2,у2( WindowWidth, WindowHeight) координаталары боюнча сызык сызат

Line(0,WindowHeight, WindowWidth, 0); // х1,у1(0, WindowHeight ) жана х2,у2( WindowWidth, 0) координаталары боюнча сызык сызат

end.

• GraphABC модулу

WindowWidth

0,0

WindowWidth,

WindowHeight

WindowHeight

• GraphABC модулу. Перонун параметрлери

 SetPenColor(rgb(128,0,255) –color параметри менен берилген перонун түсүн берет.

 SetPenWidth(жоондугу) – Перонун туурасын(жоондугун) берет.

 SetPenStyle(стиль) – перонун стилин(жалпы, пунктир ж.б (Стиль 1px туурасы үчүн гана орнотулат)

psSolid - үзгүлтүксүз

psClear – сызыкты өчүрөт

psDash –үзгүлтүктүү сызык

psDot –чекитттер менен

psDashDot –сызык-чекит менен

psDashDotDot -сызык-чекит-чекит м-н

• GraphABC модулу

Program Gr02;

Uses GraphABC ;

Var i : integer;

begin

SetWindowSize(512,512);

SetPenWidth(5)

SetPenStyle(psDash);

Circle(256,256,WindowHeight div 2);

end.

• GraphABC модулу. Боёк сапты(кисть) орнотуу

 SetBrushColor(Түс) – Боёк саптын түсүн берет

 SetBrushPicture(файлдын аты) – Боёк саптын бойогучу катары сүрөт үлгүсүн алат

 ClearBrushPicture – алынган сүрөт-үлгүнү тазалайт

 SetBrushStyle(стиль) –bs параметри менен берилген боёк саптын стилин берет.

bsSolid , bsClear , bsCross , bsDiagCross, bsHorizontal, bsBDiagonal, bsVertical , bsFDiagonal ,

• GraphABC модулу

Program Gr03;

Uses GraphABC;

Var i,j : integer;

begin

SetWindowSize(512,512);

SetBrushColor( r g b (128,0,255) );

SetBrushStyle(bsDiagCross);

Rectangle(10,10,WindowWidth-10,WindowHeight-10);

end.

• GraphABC модулу. Графикалык примитивдер.

• Line(x1,y1,x2,y2) –(x1,y1) чекиттен башталып (x2,y2) чекитинен бүткөн сызык сызат.

 Circle(x,y,r) – (x,y) координатасында борбору жан радиусу r болгон айлана.

 Ellipse(x1,y1,x2,y2) – карама-каршы бурчтары(x1,y1) и (x2,y2) меен берилген сырттын сызылган тик бурчтук менен берилген эллипс сызат.

 Rectangle(x1,y1,x2,y2) – (x1,y1) и (x2,y2) координаталары менен берилген тик бурчтук сызат.

 RoundRect(x1,y1,x2,y2,w,h) – (x1,y1) жана(x2,y2) координаталары менен берилген бурчтары айланалуу тик бурчтук сызат, w жана h – бурчтарыын айлана кыла турган эллипстин туурасы жана бийиктиги,

• GraphABC модулу

 Arc(x,y,r,a1,a2) – Борбору(x,y) жана радиусу r менен берилген,

жана OX огу боюнча a1 жана a2 нурларынын ортосунда камтылган жаа сызат. (a1 и a2 –бөлчөк сандар, градус менен берилет, саат жебесине каршы эсептелет

• Pie(x,y,r,a1,a2) – Жаа менен чектелген секторду

 Chord(x,y,r,a1,a2) – Айлананын чеги менен чектелген жаанын бириктирген кесиндиден турган фигураны сызат.

 FloodFill(x,y,color) – Бир түс менен чектелген , фигураны (x,y) чекиттен баштап color түсү менен боёйт.



• GraphABC модулу

clBlack – Кара

clPurple – кызгылт-көк

clCream – крем түсү

clWhite – Ак

clAqua – ачык жашыл

clMaroon – кочкул-кызыл

clOlive – оливка түсү

clRed – кызыл

clFuchsia – сирень түсү

clTeal – көк-жашыл

clNavy – кочкул -көк

clGreen – жашыл

clGray – боз

clBrown – күрөң

clLime – ачык жашыл

clLightGray – ачык-боз

clBlue – көк

clMoneyGreen – жашыл акча түсү

clSkyBlue – көгүш

clDarkGray – кочкул боз

clYellow – сары

0 then writeln( cube(a)) else writeln (a*2); end. " width="640"

• Процедура жана функция

Program UseProc;

Uses GraphABC;

Procedure Triangle (x1,y1,x2,y2,x3,y3:integer);

// Процедура үч бурчтук сызат

begin

line(x1,y1,x2,y2);

line(x2,y2,x3,y3);

line(x3,y3,x1,y1);

end;

// Негизги программа

begin

SetWindowSize(500,500);

Triangle(100,200,400,300,250,150);

Triangle(10,20,30,40,50,10);

end.

program kub;

uses crt;

function cube(x:real):real ;

begin

cube:=x*x*x;

end;

var a:real;

begin

readln (a);

if a0 then

writeln( cube(a))

else

writeln (a*2);

end.

• Массивдер

2

1

4

3

Асан

Максат

Кубан

Айгүл

tizme =

Элемент

Индекс

Аты

2

1

4

3

5

3

4

4

baasy =

• Массивдер

2

4

1

3

4

3

4

5

baasy =

Массив -бул жалпы атка ээ болгон

бир типтүү элементтердин удаалаштыгы

Жазылыш формасы:

baasy [1] :=4;

baasy [2] :=5;

baasy [3] :=3;

baasy [4] :=4;

• Массивдер

«Өзгөрмө» кызматчы сөзү

Var A : array [1..N] of integer ;

Элементтердин саны

Ачкычтык сөз

Элементтердин тиби

Массивдин аты

Var A : array [1..100] of real ;

Readln( A[i] ) ; Writeln ( A[i] );

Массивдин элементтерин киргизүү

Массивдин элементтерин чыгаруу

• Массивдер

Program massiv1 ;

Var A : array [1..10] of real ;

i ,n: integer ;

Begin

Readln (n) ;

For i: =1 to n do

begin

A [i]:=random(10);

Write (A [i],’ ’ );

end;

End.

Капыстык сандар.

A [i]:= random(10) ; // 0:10;

0,1,2,3…10;

A [i]:= random(11)-5 ; // -5:5;

0-5=-5,1-5=-4,…11-5=6;

A [i]:= random(21)-10 ; // -10:10;

0-10=-10,1-10=-9,2-10=-8,…21-10-11 ;

Program massiv2 ;

Var A : array [1..100] of real ;

i ,n : integer ;

Begin

Readln (n);

For i: =1 to n do

Begin

readln (A [i] );

wr iteln (A [i] );

end;

End.

Program massiv1 ;

Var A : array [1..10] of real ;

i : integer ;

Begin

For i: =1 to 10 do

begin

Readln (A [i] );

Writeln (A [i] );

end;

End.

• Массивдер

«Өзгөрмө» кызматчы сөзү

Var A : array [1..N] of integer ;

Элементтердин саны

Ачкычтык сөз

Элементтердин тиби

Массивдин аты

Var A : array [1..100] of real ;

Readln( A[i] ) ; Writeln ( A[i] );

Массивдин элементтерин киргизүү

Массивдин элементтерин чыгаруу

• Writeln операторунун параметрлери

4,033333333333333333

3,1479375839

3,145 9375839

Writeln ( s : 4 : 2 )

358,145 9375839

Writeln ( s : 6 : 3 )

min:=a[1];

29 -34 45 3 -2 4 65 -84

1 2 3 4 5 6 7 8

min:=a[1];

29 -34 45 3 -2 4 65 -84

1 2 3 4 5 6 7 8