Өзгөн району. Ж. Абжапаров атындагы орто мектеби .тарых мугалими Н. Абдыкеримова.6-класс.Тема: Байыркы Индия жана Кытай.

Сабактын кундолук планы.

Сабактын темасы:_____байыркы Индия жана Кытай.

Классы, предмети: ______6-класс.

Сабактын максаты:

А) билим беруучулук:_____ _байыркы мезгилдеги индия жана кытай жонундогу билимдерин калыптандыруу.

Б)тарбия беруучулук:_____алган билимдерине кызыгып тарых сабагынан жакшы окууга тарбиялоо.

В) онуктуруучулук:______байыркы Индиядагы жана Кытайдагы ойлонуп табуулар алардын жашоо турмушу жонундогу билимдерин кенейтуу.

Сабактын усулу:_______аралаш.

Сабактын тиби:_____жаны сабак.

Сабактын формасы:_____аралаш сабак.

Предмет аралык байланыш:_____ _география.

Сабактын жабдылышы:______карта. Окуу китеби.

Сабактын журушу:

Уюштуруу иши:________саламдашуу, класстын сабакка даярдыгын байкоо., класста жагымдуу маанай тузуу.

1-баскыч: Чакыруу этабы:

Сабактын максатын тушундуруу:____ байыркы мезгилдеги Индия жана Кытай жонундогу билимдерин калыптандыруу.

Отулгон теманы кайталоо:__________ ___пар-10.

2-баскыч: Тушунуу этабы: байыркы Индия туштук Азиядан орун алган. Гималай тоосунда эн бийик чоку Эверест бар. Бири бирине карама каршы аккан Инди , Ганга аттуу дарыялары бар. Хараппа шаарында шаар таштан курулган кочосу ото тегиз болгон.жазуулары азыркы кезге чейин окула элек.б.з.ч. 2 мин жылдыкта бул шаар жок болгон. Б.з.ч. 2 к ортосунда Индияга чыгыш Европадан кочмондор басып келип жерлерин ээлеп индиялыктарды ото томонку катмарга айлантып оздорун Арийлер дешкен.элди 4ко болгон.1чи Брахмандар- Арийлер. 2чи – кшатрийлер аскер башчылар. 3чу---вайшья-----аксооктор,байлар оокаты коптор тын дыйкандар кирген.4чу---шудралар-----эрксиз кулдар.эки дастаны бар : Махабхарата жана Рамаяна. Индиялыктар турдуу динде болгон м: Ману, Брахма, Будда ж.б. б.з.ч. 6-4 к Магадха падышалыгы дыйканчылыкка негизделип абдан онуккон. Падышасы Бимбисара улам жаны жерлерди басып алган. Булардан бийликти Маурия тартып алып озун падыша деп Маурия династиясын бекемдейт. Булар коп жерлерди басып алат. Небереси Ашоканын мезгилинде дуркуроп оскон будда дини жайылып,университет,китепканалар ачылып илим-билим онуккон. Кийинкилери мындай башкара алган эмес.б.з.ч.184-ж Маурия кыйрап жок болуп ордуна бир нече мамлекет пайда болгон.

Байыркы Кытай : Кытай чыгыштан орун алган.хуанхе,янцзы дарыялары бар. Хуанхени “кайгынын дарыясы “ дешкен дарыя ташкындаганда жээгиндеги бардык нерсени жууп кеткен. Кытай жазуусу эн байыркы жазуу б.з.ч. 3-4 мин жылдыкта пайда болгон.бамбукка ,сооко , идишке, кездемеге жазышкан кийин б.з.ч. 1к кагазды ойлоп табышкан. Б.з.ч. 1523-1027-ж Шан династиясы озунун аймагын кениртип маданиятын онуктургон.иероглифтер 4 минге жеткен. Б.з.ч. 1027-ж бул олкону Чжоу олкосу басып алып оз бийлигин орноткон бирок коптору алардын бийлигине баш ийбей койгон. Конфуцций “Лун йу” топтолгон асарлар “деген акыл насаат айткан элди гумандуулукка чакырган жыйнагын чыгарган. Ынтымагы жок коп Кытай олкосун бириктируу учун Цинь падышалыгы коп аракет кылган. Озун цинь щи хуанди деп атаган. 1чи окумдар. Бардык падышачылыкты жойгон жалпы салык киргизген. Кочмон Хунндардан коргонуу учун Улуу Кытай Дубалын тургузган.тируусундо озу учун кумбоз курдурган. Кийин ачканда 7 мин аскердин чопо солокоту табылган.ал олгондо аскер башчысы озун Гао –Цзу императормун деп жарыялап Хань династиясын тузгон.У-Ди башкарганда коп озгоруулорду киргизген. Улуу жибек жолу калыптанган.салыктын кобойушу каттуу тартипке нааразы болгондорду уюштуруп министр Ван Ман бийликке келген эл нааразы болуп жашоолоруна каштарын кызыл мн боёп которулушко чыккан.ал эми Б.з.ч. 184-ж “сары жоолукчандар “ которулушко чыккан.220-ж хань династиясы оз жашоосун токтоткон.

Теманы бышыктоо:___суроо-жооп жыйынтыктоо : сабакка анализ.

Баалоо: форматив. Тап- 13

Жыйынтыктоо: _________________

Баалоо: _________

Уй тапшырмасы:____