СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Негізгі және туынды сын есім.

Категория: Всем учителям

Нажмите, чтобы узнать подробности

Сабақтың тақырыбы: Негізгі және туынды сын есімді қайталау Сабақтың мақсаты: 1) Сын есімнің негізгі және туынды түрлерін пысықтап,  

                                          оқушылардың білімдерін толықтыру;

                                      2) Оқушылардың ой - өрісін, танымдық қабілетін сөздің қорларын

                                          дамыту, негізгі және туынды сын есімдерді анықтай түсуге

                                         жаттығулар орындау, ойындар жүргізу.                                      3) Тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу, туған жерін, Отанын

                                         құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: қайталау, жинақтау сабағы. Сабақтың әдістері: сұрақ - жауап, талдау, жинақтау, салыстыру - ажырату. Сабақтың көрнекілігі: суреттер, тапсырмаларға қажетті көрнекіліктер, слайд,

                                       дидактикалық материалдар.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі          

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау     

ІІІ. Үй тапсырмасын қорыту 

ІV. Жаңа сабақ                        

V. Сабақты бекіту                

VІ. Бағалау                           

VІІ. Үйге тапсырма беру       

Сабақтың барысы:    I. Ұйымдастыру кезеңі. Психологиялық дайындық.

Жарқырап күн де ашылды,

Айналаға нұр шашылды!

Қайырлы күн! Біз бақытты баламыз.

Қайырлы күн! Сәлемдесіп аламыз.

Мақсатымыз білім алу,

Міндетіміз еңбектену.

Еңбектену арқылы «5» - қол жеткізу!

Оқушылар назарын сабаққа аудару.

  • Жақсы балалар, отырамыз.
  • Балалар көңіл-күйлерің қалай?
  • Сабаққа барлығымыз дайынбыз ба?
  • Балалар, бүгін сыныпта бір ерекшелік бар сияқты.
  • Кім байқады?
  • Кім айтады?
  • Біз қандай халықпыз? (Қонақжай халықпыз)
  • Дұрыс айтады. Отыра ғой.
  • Үйге қонақ келсе төрге шығарып, алдарына не қоясыңдар?
  • Ас қоясыңдар. (дұрыс)
  • Ал, бүгін біз, келген қонақтарға не ұсынамыз деп ойлайсыңдар?
  • Алдарына білімімізді ұсынамыз.
  • Дұрыс.                    

    Қазір бізде тіл сабағы, ата-бабамыздан бойымызға дарыған қасиетті ана тіліміздің байлығын меңгеру, қыр-сырын түсіну парызымыз.

Олай болса, біз қазір сабағымызды үй тапсырмасын пысықтаудан бастайық.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

27-жаттығу. Ұйқасын тауып оқы. Туынды сын есімді тап.

Тауда жүрген тарғыл аң,

Ол – қайратты қабылан. ІII. Өтілген материалды қорыту. Ой толғау.

     Отан- бұл не?  Бұл сөзді қалай түсінесіңдер?

-Отан сөзінің өзі неден құралып тұр?

- Дыбыс дегеніміз не?

-Дыбыстан не құралады?

-Сөз дегеніміз не?         (құрамы,мағынасы)

-Сөз таптары дегеніміз не?

-Сөз таптарының түрлері?

1. Мына сөздерді ажырата аласың ба? 

       Мектеп                                                      - зат есім

                       әдемі                                           - сын есім

                              отыз                                     - сан есім

                                    келді                              - етістік

(төрт сөз таптарының төңірегінде сұрақ-жауап алу)

2.   Жеке оқушымен жұмыс.  Сатылай талдау.

           Мектеп                  әдемі                            отыз                               кел

                      

                      Зат есім                       сын есім                     сан есім                      етістік

                      Не?                              Қандай?                     неше?                          Не істеді?

                      Негізгі                         негізгі                         негізгі                         негізгі

                      Жалпы                        дара                             дара                            дара

                      дара                            сапалық                       есептік                       болымды

                                                                                                                                    2 жақ

ІV. Жаңа сабақ                       

1.  Мағынаны тану, түсіну Тақтадағы сөйлемдерге назар аударту. Ол өжет адам еді. Балалардың талабы таудай. Айгүл жасыл көйлек киді. Данияр тәртіпті оқушы.

Тапсырма: Сөйлемдерді оқып сын есімдерді табу, сөз құрамына талдау. - Қандай ұқсастық бар? - Айырмашылығы бар ма? - Осы мысалдарға қарап сын есім туралы не айтуға болады? (Оқушыларға ой тұжырымдамасын жасату).                                                   

Сын есім негізгі және туынды болып бөлінеді. Түбір сөзден болған сын есімді негізгі сын есім дейміз. таза, үлкен, қызыл. Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған сын есімді туынды сын есім дейміз. Таудай, өнерлі, сезгіш.

 

2. Оқулықпен жұмыс.

28-жаттығу. Өлеңді мәнерлеп оқу. Негізгі, туынды сын есімдерді табу.

Негізгі               Туынды

Ірі                      қайратты

Сұлу                  айбатты

Алғыр               жүректі

Қырағы             текті - Балалар, біз сын есімнің түрлерін қайталадық.

- Ендеше дәптерімізді ашып, көркем жазуға кірісейік.

 

3. Көркем жазу Гг. Гүлді алқап, гүлді көйлек, 4. Дәптермен жұмыс

«Бал жина» ойыны арқылы талдау:

29-жаттығу берілген етістіктерге  -ғыш, -гіш, -қыш, -кіш  жұрнақтарын  жалғап, туынды сын есім жасау.

Білгіш, жүзгіш, тапқыш, сезгіш, байқағыш, сөйлегіш, айтқыш.

 

5. Топпен жұмыс.

30-жаттығу. Туынды сын есімдерді қатыстырып сөйлем құрау.

1-топ                  2-топ               3-топ               4-топ

Сулы                 өнегелі            мұздай            сенгіш

 

6. Сергіту сәті. Бақыт маған да ортақ, Бақыт саған да ортақ, Бақыт бәрімізге ортақ (қимылмен) Біз бақытты баламыз. - Осы сөйлемде сын есім барма? Қандай сын есім? Неліктен?  

7. Оқулықтан тыс тапсырма. Терме диктант. Дәрігер, аласа, күн, терең, жазды, қою, бесінші, өнерлі, айтты, сұйық (Осы сөздердің ішінен сын есімдерді теріп жазып, талдау).

 

* Жеке оқушымен жұмыс.

1. «Сымбатты» - жіктеу         2. «Сұлу» - дыбыстық талдау.    3. «Әдемі» - сөйлем құрау

 

8. Мақал-мәтел жаттайық.

Игі істер өлмейді,

Ізгі ойлар өшпейді.  (сын есімді табу)  

9. Шығармашылық тапсырма.

32-жаттығу. Сын есімдерді қатыстырып сурет бойынша әңгіме құрау

* Сергіту сәті. «Ойлан, тап» ойыны Допты оқушыға лақтырып, «алма» деген сөзді атаймын, оқушы оны қағып алып «қызыл»деген сөзді айтып допты қайтарады. Ойын осылайша басқа сөздермен жалғастырыла береді. 10. Топпен жұмыс.

1-топ.  Сәйкестікті табу Білгіш ----- адам Қоңыр ----- ағаш Сенгіш ----- бала Терең ----- ауыл Әсем ----- қозы Жуан ----- құдық Көршілес ----- қала  

2-топ . «Ішіне-сыртына» Сөздерді ішіне негізгі, сыртына туынды сын есімдерді орналастыру. Таза, үлкен, қызыл, өнерлі, сезгіш, арзан, жуас, тәртіпті, айнадай, жүзгіш, білгіш, бақытты, таудай, жасыл, ақылды, инабатты, сәулетті, әсем, жүйрік, доғал, суық, күндей. (талдау)  

3-топ. Танымдық тапсырма. «Сөзден сөз шығару» ойыны. «Қарапайым» сөзінен сөздер шығару. (қар, қара, ара, апа, апай, ай, айым, ым).

 

 

 

4-топ. Семантикалық картамен жұмыс

Сын есім

Негізгі

Туынды

Ақылды

 

 

Қызыл

 

 

Сымбатты

 

 

Терең

 

 

Таза

 

 

өнерлі

 

 

 

Просмотр содержимого документа
«Негізгі және туынды сын есім.»

М.Мәметова атындағы №27 орта мектебі














Тақырыбы:

Негізгі және туынды сын есім.


3 «Г» сынып



Мұғалімі: Нуралина Г.Х.



2016 жыл



Сабақтың тақырыбы: Негізгі және туынды сын есімді қайталау
Сабақтың мақсаты: 1) Сын есімнің негізгі және туынды түрлерін пысықтап,

оқушылардың білімдерін толықтыру;

2) Оқушылардың ой - өрісін, танымдық қабілетін сөздің қорларын

дамыту, негізгі және туынды сын есімдерді анықтай түсуге

жаттығулар орындау, ойындар жүргізу.
3) Тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу, туған жерін, Отанын

құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: қайталау, жинақтау сабағы.
Сабақтың әдістері: сұрақ - жауап, талдау, жинақтау, салыстыру - ажырату.
Сабақтың көрнекілігі: суреттер, тапсырмаларға қажетті көрнекіліктер, слайд,

дидактикалық материалдар.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау

ІІІ. Үй тапсырмасын қорыту

ІV. Жаңа сабақ

V. Сабақты бекіту

VІ. Бағалау

VІІ. Үйге тапсырма беру


Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі.
Психологиялық дайындық.

Жарқырап күн де ашылды,

Айналаға нұр шашылды!

Қайырлы күн! Біз бақытты баламыз.

Қайырлы күн! Сәлемдесіп аламыз.

Мақсатымыз білім алу,

Міндетіміз еңбектену.

Еңбектену арқылы «5» - қол жеткізу!

Оқушылар назарын сабаққа аудару.

  • Жақсы балалар, отырамыз.

  • Балалар көңіл-күйлерің қалай?

  • Сабаққа барлығымыз дайынбыз ба?

  • Балалар, бүгін сыныпта бір ерекшелік бар сияқты.

  • Кім байқады?

  • Кім айтады?

  • Біз қандай халықпыз? (Қонақжай халықпыз)

  • Дұрыс айтады. Отыра ғой.

  • Үйге қонақ келсе төрге шығарып, алдарына не қоясыңдар?

  • Ас қоясыңдар. (дұрыс)

  • Ал, бүгін біз, келген қонақтарға не ұсынамыз деп ойлайсыңдар?

  • Алдарына білімімізді ұсынамыз.

  • Дұрыс.

Қазір бізде тіл сабағы, ата-бабамыздан бойымызға дарыған қасиетті ана тіліміздің байлығын меңгеру, қыр-сырын түсіну парызымыз.

Олай болса, біз қазір сабағымызды үй тапсырмасын пысықтаудан бастайық.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

27-жаттығу. Ұйқасын тауып оқы. Туынды сын есімді тап.

Тауда жүрген тарғыл аң,

Ол – қайратты қабылан.

ІII. Өтілген материалды қорыту.
Ой толғау.

Отан- бұл не? Бұл сөзді қалай түсінесіңдер?

-Отан сөзінің өзі неден құралып тұр?

- Дыбыс дегеніміз не?

-Дыбыстан не құралады?

-Сөз дегеніміз не? (құрамы,мағынасы)

-Сөз таптары дегеніміз не?

-Сөз таптарының түрлері?

1. Мына сөздерді ажырата аласың ба?

Мектеп - зат есім

әдемі - сын есім

отыз - сан есім

келді - етістік

(төрт сөз таптарының төңірегінде сұрақ-жауап алу)

2. Жеке оқушымен жұмыс. Сатылай талдау.

Мектеп әдемі отыз кел

Зат есім сын есім сан есім етістік

Не? Қандай? неше? Не істеді?

Негізгі негізгі негізгі негізгі

Жалпы дара дара дара

дара сапалық есептік болымды

2 жақ

ІV. Жаңа сабақ

1. Мағынаны тану, түсіну
Тақтадағы сөйлемдерге назар аударту.
Ол өжет адам еді.
Балалардың талабы таудай.
Айгүл жасыл көйлек киді.
Данияр тәртіпті оқушы.

Тапсырма: Сөйлемдерді оқып сын есімдерді табу, сөз құрамына талдау.
- Қандай ұқсастық бар?
- Айырмашылығы бар ма?
- Осы мысалдарға қарап сын есім туралы не айтуға болады?
(Оқушыларға ой тұжырымдамасын жасату).

Сын есім негізгі және туынды болып бөлінеді. Түбір сөзден болған сын есімді негізгі сын есім дейміз. таза, үлкен, қызыл.
Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған сын есімді туынды сын есім дейміз. Таудай, өнерлі, сезгіш.


2. Оқулықпен жұмыс.

28-жаттығу. Өлеңді мәнерлеп оқу. Негізгі, туынды сын есімдерді табу.

Негізгі Туынды

Ірі қайратты

Сұлу айбатты

Алғыр жүректі

Қырағы текті
- Балалар, біз сын есімнің түрлерін қайталадық.

- Ендеше дәптерімізді ашып, көркем жазуға кірісейік.


3. Көркем жазу
Гг. Гүлді алқап, гүлді көйлек,

4. Дәптермен жұмыс

«Бал жина» ойыны арқылы талдау:

29-жаттығу берілген етістіктерге -ғыш, -гіш, -қыш, -кіш жұрнақтарын жалғап, туынды сын есім жасау.

Білгіш, жүзгіш, тапқыш, сезгіш, байқағыш, сөйлегіш, айтқыш.


5. Топпен жұмыс.

30-жаттығу. Туынды сын есімдерді қатыстырып сөйлем құрау.

1-топ 2-топ 3-топ 4-топ

Сулы өнегелі мұздай сенгіш


6. Сергіту сәті.
Бақыт маған да ортақ,
Бақыт саған да ортақ,
Бақыт бәрімізге ортақ (қимылмен)
Біз бақытты баламыз.
- Осы сөйлемде сын есім барма? Қандай сын есім? Неліктен?

7. Оқулықтан тыс тапсырма.
Терме диктант.

Дәрігер, аласа, күн, терең, жазды, қою, бесінші, өнерлі, айтты, сұйық
(Осы сөздердің ішінен сын есімдерді теріп жазып, талдау).


* Жеке оқушымен жұмыс.

1. «Сымбатты» - жіктеу 2. «Сұлу» - дыбыстық талдау. 3. «Әдемі» - сөйлем құрау


8. Мақал-мәтел жаттайық.

Игі істер өлмейді,

Ізгі ойлар өшпейді. (сын есімді табу)

9. Шығармашылық тапсырма.

32-жаттығу. Сын есімдерді қатыстырып сурет бойынша әңгіме құрау


* Сергіту сәті. «Ойлан, тап» ойыны
Допты оқушыға лақтырып, «алма» деген сөзді атаймын, оқушы оны қағып алып «қызыл»деген сөзді айтып допты қайтарады. Ойын осылайша басқа сөздермен жалғастырыла береді.

10. Топпен жұмыс.

1-топ. Сәйкестікті табу
Білгіш ----- адам
Қоңыр ----- ағаш
Сенгіш ----- бала
Терең ----- ауыл
Әсем ----- қозы
Жуан ----- құдық
Көршілес ----- қала

2-топ . «Ішіне-сыртына»
Сөздерді ішіне негізгі, сыртына туынды сын есімдерді орналастыру.
Таза, үлкен, қызыл, өнерлі, сезгіш, арзан, жуас, тәртіпті, айнадай, жүзгіш, білгіш, бақытты, таудай, жасыл, ақылды, инабатты, сәулетті, әсем, жүйрік, доғал, суық, күндей.
(талдау)

3-топ. Танымдық тапсырма.
«Сөзден сөз шығару» ойыны.
«Қарапайым» сөзінен сөздер шығару.
(қар, қара, ара, апа, апай, ай, айым, ым).




4-топ. Семантикалық картамен жұмыс

Сын есім

Негізгі

Туынды

Ақылды



Қызыл



Сымбатты



Терең



Таза



өнерлі




V. Сабақты бекіту

Ой толғау
«Тамшыларды көлшікке түсіру» ойыны
Бұлттан жауған тамшыларда сын есімдер жазылған, негізгі сын есім тамшыларын,
негізгі сын есім атауы жазылған көлшікке түсіру, туынды сын есім тамшыларын, туынды сын есім атауы жазылған көлшікке түсіру. (ойын барысында талдап отыру, сабақты қорыту)
- Ал, балалар, міне, бұлт ыдырап, күлімдеп күннің көзі шықты.

Дәмді алма, көрікті бала, гүлді көйлек, жұлдыздай жарық, сұлу қыз, жаңбырлы күн, қатты тоқаш, жасыл орман, білімді оқушы, ұзын сызғыш, таудай биік, әсерлі әңгіме, пайдалы жұмыс, шөпті жер, қызыл көйлек.

Даламдай кең пейілім
Жүрегім мол мейірім,
Мен үшін жоқ уағың,
Бәріне ортақ шуағым

Осы жарқыраған күндей мейірімді жан шуақты, көңілі ақ, адамға тек жақсылық жасай білетін азамат болыңдар!

VІ. Бағалау: (сабақ барысында түсіндіріп кеткен болатынмын. Әрбір оқушыға жауап беру санына сай жетондар таратылады, соның санына қарай бағаланады.

VІІ. Үйге тапсырма. 34 - жаттығу, 190 бет
Ал, балалар, бүгінгі сабағымызды ақын Дихан Әбілев ағамыздың мына өлең жолдарымен аяқтайық. (барлығы бірге)

Туған тілім – бабам тілі - өз тілім!
Туған тілім – анам тілі - өз тілім!
Туған тілім – далам тілі - өз тілім!
Туған тілім – адам – тілі - өз тілім! – деп, өзіміздің туған тіліміз қазақ тілін қастерлей, қадірлей білейік.














Тақырыбы: «Кім тапқыр?» интеллектуалды ойыны.

Мақсаты: оқушыларды жан-жақты сауатты,дарынды, озат болуға, еркін сөйлей білуге үйрету.

Ой-өрісін, сөздік қорын, тілін дамыту. Оқу, білімге, өнерге қызығушылықтарын арттыру. Әсемдікке, сұлулыққа тәрбиелеу.

Жүргізі барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі

Құрметті ұстаздар, оқушылар 3 «Г»-сынып оқушыларының арасында өтетін «Кім тапқыр?» атты интеллектуалды ойын сайысымызға қош келдіңіздер!

1. Халқымыз жан-жақты адамды «сегіз қырлы бір сырлы» дейді. Адамның сегіз қырының бірі – оның білімі. Олай болса,3 «Г» -сынып оқушылары өз білімдерін ортаға салады.

Ғылымның сырын ұғына,

Шығыңдар білім шыңына!

Ұқыптылық пен зеректілік,

Жеткізер сіздей өренді

Білімнің нәрлі сырына! – дей келіп, бүгінгі сайысымызды ашық деп жариялаймыз!

2. Өнер менен білімде

Әркімнің өз жолы бар.

Сайысарлық бүгінде

Өзіндік менің үнім бар, - дегендей, білімпаз сайыскер топтарын таныстырайық.

1- топ «Тұлпар»

Бір сыныпта оқимыз бәріміз де

Достық сөзі әрқашан дәрі бізге.

Жарысуға сендермен келіп тұрмыз,

Мына жұрт таңырқасын бәрі бізге.

Біздің тобымыздың ұраны;

«Тұлпардай жүйрік шабамыз,

Біліммен бәйге аламыз»

2- топ «Қыран»

Біз дайынбыз жарысуға достарым,

Көрсетеміз бізде қандай күш барын.

Біздің тобымыздың ұраны:

«Қыран құстай самғаймыз,

Білім шыңын таңдаймыз»

Ал,құрметті оқушылар осы уақытқа дейінгі алған білімімізді топ болып, жан аямай ортаға салайық.

3. Біреуінің жүрегінің түгі бар,

Біреуінің арқалаған қоғамдық жүгі бар.

Бәрінен де ең бастысы

Барлығының істейтін миы бар,-дей келе, сайыскерлеріміздің білімін, шешендік шеберлігін бағалайтын әділқазылар алқасымен танысайық.(Әділқазылармен танысу

4. Достық пен бірлікті етіп тұлға,

Жеңіске жеткен едің талай сында.

Қара қылды қақ жарып әділқазым,

Еңбегін тапқырлардың әділ сына.

5. Сайыскерлерге тілек:

Ал, балалар сендерге тілерім

Жұлдыздай болап жаныңдар,

Тұлпардай жүйрік шабыңдар,

Бәйгені жеңіп алыңдар,-дегім келеді.

Іске сәт!

Ойын ережесімен таныс болайық. Ойын 7 кезеңнен тұрады. Ойын ережесі бойынша дұрыс жауапқа 5 ұпайдан беріледі. Берілген сұраққа тез жауап беруге тырысу керек.

Әуелі белгі береміз, аты аталған топ жауап береді. Сұраққа бірінші болып белгі берген топ жауап бере алмаса, онда сұраққа екінші топ жауап бере алады.

1-кезең «Бәйге». Ауызша сұрақ.

2-кезең «Ұйқасын тап»

3-кезең «Жеті жұрттың тілін біл»

4-кезең «Мың бір мақал»

5-кезең «Білімпаз»

6-кезең «Ғажайып үштік»

7-кезең «Жорға» Топ жетекшілеріне сұрақ- жауап


Қолыңда болса бар билік,

Қапа болып қалмаңыз.

Алдына келсе бітпес дау,

Әділін айтып қорғаңыз.

Алғашқы сайыс «Бәйге»

1-кезең «Бәйге».

1.   Қай жылы Қазақстанның тәуелсіздігі жарияланды?   (1991)

2.  Шоқ жұлдыздардың ішінде ең жарық жұлдыз?   (Темірқазық)

3. 1ғасырда неше жыл бар? (100ж)

4. Кітап неден жасалады? (ағаш)

5. Сөйлем мүшелерін ата. (тұрлаулы,тұрлаусыз м)

6. Қазақстан туының авторы кім? (Ш.Ниязбеков)

7. Алтын адам табылған жер? (Есік қорғаны)

8. 64 қай санның квадраты? (8)

9. Абылай ханның шын есімі кім? (Әбілмансұр)

10. Оңынан да, солынан да оқысаң өзгерісі жоқ ұлттық атау (қазақ)

11. Қазақ тарихында тұңғыш рет ғарышқа кім ұшты

(Т.Әубәкіров)

12. Екі ақынның өлең жарысы (айтыс)

13.Көкжиек тұстарын анықтайтын құрал не деп аталады? (тұсбағдар)

14.Екі аптада неше тәулік бар? (14тәул)


2-кезең «Ұйқасын тап»

1. Жағасында бұлақ, жайылып жүр .......... (лақ)

2. Бата алмас түлкі, үсті тікен ........ (кірпі)

3. Алмастан тыным, шабады ..........(құлын)

4. Аппақ доп тауып, шақырады ақ ......(тауық)

5. Дамыл таппай бір мезет, жортумен жүр бір .......(көжек)

6. Құйрығы он қарыс, бұл айбатты .......(жолбарыс)

7. Өзінше ноян, қорқақ бір........ (қоян)
8. Айбат шегер алыстан, аң патшасы .......(арыстан)



3-кезең «Жеті жұрттың тілін біл»

1.Қабат-қабат қаптама,

Ақылың болса аттама (кітап-книга-book)

2. Әкеңнің әкесі кім болады (ата-дедушка-grandfather)

3. Үлкен үйге барасың,

Үлкен білім аласың (мектеп-школа-school)

4. Қалқиып екі құлағы,

Елеңдеп қорқып тұрады. (қоян-заец-rabbit)

5.Аяғы біреу қолы жоқ,

Шиыр-шиыр жолы көп (қалам-карандащ-pen)

6.Мектептің жүрегі- (ұстаз-учитель-teacher)

7.Аттан тай озады, атадан кім озады? (бала-мальчик-child)

8. Отбасының иесі кім? (әке-папа-father)


Жанкүйерлерге сұрақ

1.Ұлым,ұлым,ұлым деп,

Ұлдарын ана сүйеді.

Қызым,қызым,қызым деп,

Қыздарын ана сүйеді. Ананың неше қыз, неше ұлы бар? (3ұл,3қыз)

2.Бес көжек достасқан,

Сәбіз бердім қос-қостан,

Бір сәбіз соңында

Қалып қойды қолымда.

Сәбізімді әуелгі

Санап берші ал енді (11)

3. Судың үш күйін ата. (сұйық,қатты,газ)

4. «Менің атым-Қожа» кімнің шығармасы? (Б.Соқпақпаев)


4-кезең «Мың бір мақал»

1. Білекті бірді жығады...........

2. Әдептілік белгісі...........

3. Ата көрген оқ жонар..........

4. Қына тасқа бітеді............

5.Болат қайнауда шынығады..........

6. Қыстың қамын ...........

7. Отансыз адам ............

8.Көзің ауырса қолыңды тый...............

9. Бірлік болмай...........

10.Ақыл азбайтын тон..........

5-кезең «Білімпаз» Тапсырма жазбаша. 5 минут ішінде орындау керек.

1. (23*5+285):2*506

2. 200*4:у=100

3. Еңбек сөзін тәуелде.

1. 568+137-(27*3)*608

2. (х+200)-470=200

3. Шәкірт сөзін жікте.

БИ

6-кезең «Ғажайып үштік»

10 - Жердің барынша кішірейтіліп жасалған дәл үлгісі не? (глобус)

10 - Ұзындығы 20 см, ені 7 см тіктөртбұрыштың ауданы нешеге тең? (140 см)

10 - Желтоқсан құрбандарынан кімдерді білесіңдер?

20 - Картаға тура қарап тұрғанда оның жоғарғы жағы қай тұсты көрсетеді? (солтүстік)

20 - 900-ден 350-ді азайтқанда неше қалады? (550)

20 - Дауыссыз дыбыстар нешеге бөлінеді?

30 - Үш құс ұшып келе жатты, аңшы біреуін атқанда нешеуі қалады?

30 – Пайдалы қазбалар деген не?

30 – Көптік жалғауларды ата

7- кезең «Жорға» Топ басшыларына сұрақтар

Бұл кезең бойынша әр оқушы 1 минут ішінде қойылған сұрақтарға жауап беру арқылы ұпай жинайды.

1. Абайдың әжесі кім?

2.Адам денесінің тірегі?

3. Заттың қимылын білдіретін сөз табы?

4. Қара алтын?

5. 1 сағат 35 минутта неше минут ?

6. Ұя салмайтын құс?

7. 2012 жылы Лондонда өткен олимпиаданың ауыр атлетикадан чемпиондары кімдер?

8. Бірдей 5 ыдыста 15 кг бал бар. Осындай 7 ыдыста неше кг бал бар?

9. «Үш бақытым» өлеңінің авторы кім?

10.Құстың аузын қалай атайды?

11.Бір торда үш қоян отыр еді. Үш оқушы оларды бір-бірден таратып алды. Сонда торда әлі де бір қоян қалып қойды .Ол қалай? (бір оқушы қоянды торымен алған)

12.Қос сөздер қалай жасалады?

Қорытынды.Білімнің мініп алып тұлпарына,

Қиналмай шықты білім шыңдарына.

Бүгінгі сайысымыз аяқталды,

Сөз кезегі қазылар алқасында.

Әділқазылар қорытындылап, жеңімпаз топты анықтайды.

ӘН:





М.Мәметова атындағы №27 орта мектебі













Сыныптан тыс.

«Кім тапқыр?»


Интеллектуалды ойын. 3 «Г» сынып.






Мұғалім: Нуралина Г.Х.












Тараз қаласы

2016 жыл.









Сабақтың тақырыбы: Есімдіктен өткенді қайталау.

Сабақтың мақсаты: 1. Есімдіктен өткен тақырыптар бойынша

ерекшіліктерін таныту, пысықтау.

2. Оқушалардың алған білімдерін дамыту, сөздік

қорын молайту,есте сақтау қабілеттерін

дамыту.

3. Оқушыларды адалдыққа, адамгершілікке,

ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Көрнекілігі: слайд, сызба, өлеңдер.

Әдіс-тәсілі: аралас, түсіндіру, сатылай кешенді талдау.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылар назарын сабаққа аудару.

Қазір бізде тіл сабағы, ата-бабамыздан бойымызға дарыған қасиетті ана тіліміздің байлығын меңгеру, қыр-сырын түсіну парызымыз.

Ой толғау.

Отан- бұл не? Бұл сөзді қалай түсінесіңдер?

-Отан сөзінің өзі неден құралып тұр?

- Дыбыс дегеніміз не?

-Дыбыстан не құралады?

-Сөз дегеніміз не? (құрамы,мағынасы)

-Сөз таптары дегеніміз не?

-Сөз таптарының түрлері?

- Мына сөздерді ажырата аласың ба?

1. Мектеп - зат есім

әдемі - сын есім

отыз - сан есім

келді - етістік

(төрт сөз таптарының төңірегінде сұрақ-жауап алу)

2. Жеке оқушымен жұмыс. Сатылай талдау.

Мектеп әдемі отыз кел

Зат есім сын есім сан есім етістік

Не? Қандай? неше? Не істеді?

Негізгі негізгі негізгі негізгі

Жалпы дара дара дара

деректі сапалық есептік болымды

дара осы шақ

2 жақ

Слайд. «Есімдік» сөз жұмбақ шешу.

-жіктеу мен

-сілтеу осы

-сұрау кім

-өздік өзім

-белгісіздік әлдекім

-болымсыздық ешкім

-жалпылау күллі


- Ерекше тор көзден қандай сөз шықты?


Мақсаты: Бүгінгі сабағымызда есімдік сөз табынан өткенімізді пысықтай

отырып, іс жүзінде қолдану, талдау жүмыстарын жүргізу.

Ой қозғау. - Есімдік дегеніміз не?

  • Есімдік құрамына қарай нешеге бөлінеді? (дара,күрделі)

  • Дара есімдіктің қандай түрлері бар?

(жіктеу,сілтеу,өздік,сұрау,жалпылау)

  • Күрделі есімдіктің қандай түрі бар?

(белгісіздік,болымсыздық)

  • Тұлғасына қарай (негізгі,туынды)

  • Мағынасына қарай қаншаға бөлінеді?

Жіктеу, сілтеу, сұрау, өздік,белгісіздік, болымсыздық, жалпылау.

Жеке оқушымен жұмыс. МЕН септеп жазу. «Өз» тәуелдеу. «Кім?» жіктеу.

Жалпы оқушымен жұмыс. тапсырма.

Өлеңді көшіріп жаз, есімдіктерді тауып, анықта?

Сен оны құрметте

Түсіндіңбе қарағым.

Сенің келешегің үшін берді ол

Азаттық жолында аяғын.

Өзім-тәңірі,табынамын өзіме,

Сөзім-құран,бағынамын сөзіме!

Бұзушы да,түзеуші де өзіммін,

Енді ескілік,келдің өлер кезіңе!

Күллі әлем тамсанған.

Ана деген жақсы атқа.

Бәрі сыйлап бас иген,

Барлық бала сүйсінген.

Талдау.

Сен-атау,2 жақ,жіктеу.

Оны- табыс септігі,сілтеу есімдігі

Сенің-ілік, 2-жақ, жіктеу есімдігі.

Ол-3 жақ,атау.

Өзім-атау, өзіме-барыс, өзіммен-қөмектес. өздік есімдік.

Күллі- бәрі- барлық-жалпылау.

Ашық тест -ның, -лар, -бен, -ті, -да, -нің, -ге, -тан, -ым,

Сергіту сәті:

Мен,сен,сіз,олар.

Бәрімізде дос болар.

Мынау сабақ,бұл ұстаз,

Қуанышты күн болар. Қандай есімдіктер пайдаландық?


3 жаттығу. (жалпы оқушы) Есімдік түрін қатыстырып сөйлем құрау.

Жеке оқушымен жұмыс. Сатылай талдау.

Бұл Ешкім Түгел

есімдік есімдік есімдік

дара күрделі дара

негізгі негізгі негізгі

сілтеу болымсыздық жалпылау

қай? Кім? Қанша?

Анықтауыш бастауыш анықтауыш


Ой сергіту: Бұл қай есімдіктер?

-Етікші аспабымен аттас есімдік. (біз)

- Басқаның бәрін өзі сұрайды, өзінен ешкім сұрамайды. (Сұрау есімдіктері)

- Көпшіл және көңілшек

Ештемені бөліп жармайды

Көптік ұғым беріп

Көпшілікті қармайды (Жалпылау есімдіктері)

Оқулықпен жұмыс. Көп нүктенің орнына тиісті есімдіктерді қойып жаз.

... ата- анаңызбен тұрасыз ба?

Әр халықтың ... ұлттық тағамы бар.

Университеттің ... корпусы бар.

Отанын қорғау – ... азаматтың борышы.

... өтірік айтпа.

Есімдіктер: сіз, әрбір, өзінің, ешқашан,бірнеше,

  1. Жеке оқушымен жұмыс.

А) (фонологиялық талдау)

Сендер

Жіңішке буынды сөз


Сен-дер, бітеу буын


1 жағ тасмалданады. Сен-дер


Сендер (екпін)

Сендер (буын үндестігі бар)


Сендер (дыбыс үндестігі бар)


Слайд. Мақал-мәтел жаттайық.

- Өзге елге ұл болғанша, өз еліңе құл бол.

- Әркімнің өзі шығар биігі бар.

- Өзің қорықпасаң, жау қорқады

- Өзіңе сен, өзіңді алып шығар,

Еңбегіңмен ақылың екі жақтап.


Слайд. Қай есімдікті кісі атымен ауыстыруға болмайды?

Сен кеше қайда бардың?

Мен бүгін ерте тұрдым.

Ол кітап оқығанды ұнатады.

Слайд. Толықтыр. Танымдық тапсырма.

Үлкенді сен сыйласаң,

Кіші ....... сыйлайды.

Жаманның ...... бола алмайды,

Болғанды көре алмайды.

Балапан ұяда ... көрсе,

Ұшқанда соны іледі.

Не ексең, ..... орарсың.

Біреу тойып секіреді,

........ тоңып секіреді.


Шығармашылық тапсырма: Есім сөздерді қатыстырып мәтін құрастыру.

«Абай- қазақтың мақтанышы.»


Сабақты қорыту. Қорытынды тест. Оқушылар парақшаға орындайды.

1. Есімдік қалай қолданылады?

А) сұрақтарға жауап беру арқылы В) қолданылмайды

С) есім сөздердің орнына қолданылады Д) етістік сөздерінің орнына қолданылады

2. Жіктеу есімдіктері

А) ендеше, соңдықтан В) туралы, үшін

С) оның, сіздер Д) Және, әрі

3. «Мен» жіктеу есімдігінің барыс септігінде түрленіп тұрғанын көрсетіңіз:

А) менің В) менде С) менімен D) маған Е) мені

4. Өздік есімдігін табыңыз:

А) бәрі, барлығы В) біреу, әркім С) мен, сен D) мынау, анау Е) өзіміз, өзге

5. «Ешқашан» сөзінің орыс тіліндегі баламасын көрсетіңіз:

А) нет В) никуда С) никогда Д) нельзя Е) ничего

6. Қай сөйлем сілтеу есімдігінен құралған:

А) Менің кітабым таза. В) Кітап - білім бұлағы.

С) Кітап не үшін керек? Д) Бұл кітапты мен оқимын!

7.Жалпылау есімдікті көрсетіңіз.

A) Сен. B) Өзінің. C) Анау. D) Бәрі. E) Ешкім.


Жақшадағы сөздерді пайдаланып, сұраққа жауап беріңіз.

1. Бұл сөзді кімнен естідің? (біреу)
2. Марат қашан ерте тұрады? (әрқашан)
3. Қандай адамдар үзілісте демалмайды? (кейбір)
4. Жұмысқа қанша адам келмеді? (бірнеше)
5. Кім өзінің туған жерін жақсы көреді? (Әркім)

Балама тест. / Тест қорытындысын оқушылар өзара тексереді./
1. Өзім, өзі, өзің есімдіктері өздік есімдікке жата ма? иә
2 Бұл, сол, ол есімдіктері сұрау есімдігіне жата ма? жоқ
3 Есім сөздердің орнына есімдік қолданылады ма? иә
4 Мен, сен, ол есімдіктері сілтеу есімдігіне жата ма? жоқ.
5 Кім, не, қай, қалай есімдіктері жіктеу есімдігіне жата ма? жоқ.

Сабақты қорытындылау: 

- Мен не білдім, не түсіндім?

- Бүгінгі сабағымыз сендерге ұнады ма?

Бағалау. Үйге. 56 бет. 5 жаттығу.


























Сабақтың тақырыбы: Негізгі және туынды сын есім
Мақсаты: 1) Сын есім туралы түсініктеріне сүйене отырып, негізгі және туынды сын есім туралы түсіндіру. білім беру;
2) Оқушылардың ой - өрісін, танымдық қабілетін сөздің қорларын дамыту, негізгі және туынды сын есімдерді анықтай түсуге жаттығулар орындау, ойындар жүргізу:
3) Тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу, туған жерін, Отанын құрметтеуге тәрбиелеу.
Сабақ түрі: Жаңа сабақ
Әдістері: Сөздік, көрнекілік, практикалық.
Көрнекілігі: Сызба, «Саяхатқа шығу», «Тамшыларды көлшікке түсір» «Сөзден сөз шығару» ойындары бойынша дайындалған көрнекіліктер,.

Сабақтың барысы:
I. Бағдарлау - мотивациялық кезең, музыка (ұйқы) (оқушылардың көздері жұмулы, қимылсыз отырады).
Оян! Оян ботам! Жатпа қарап
Оян ботам! Тезірек шапшаңырақ!
Шақырды қораз мана әлдеқашан
Қарап тұр терезеден күн жалтырап.
1 сұрақ:- Неге тұрдың? Адам неге ұйықтай бермейді? (проблемалық сұрақ)
Қорытынды ой: Адамның әр күні өзіне, өзгеге пайда әкелуі тиіс.
- Жақсы, енді «Ояндым» сөзін естігенде көзімізге не елестейді? (ассосация)
- Мектеп, күн, таң т. б.
- Көзіңді аштың, не көресің? (жарық)
- Жарық қайдан келеді? (күннен)
- Күннен не аламыз? (жылу)
- Сол жылуды бойымызға таратып, жүрекке қабылдаймыз.
- Жүректен не шығады? (тілек)
- Олай болса, дәптерімізге Т. т. әдемі етіп жазып, бір ауыз тілек жазайық..
(Жазған тілектерін оқушыларға оқыту)

II. Операциялық – орындаушылық кезең.
1. Көркем жазу Т. т
2. «Саяхатқа шығу» ойыны арқылы ережелерді қайталау.
- Елімізде қандай үлкен қалалар бар? Осы аталған қалаларға кімнің саяхатқа шыққысы келеді? (қала аттары жазылған қима қағаздарда сұрақтар берілген)
Астана: Сөйлемнің тұрлаулы мүшелерін ата
Алматы: Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелерін ата
Орал: Қандай сөз таптарын білесің?
Қызылорда: Зат есім туралы не білесің?
Семей: Етістік жайлы не білесің?
Қарағанды: Сан есім туралы не білесің?
Ақтөбе: Сын есім туралы не білесің?
3. Тақтадағы сөйлемге назар аударту.
Ол өжет адам еді.
Балалардың талабы таудай.
Айгүл жасыл көйлек киді.
Данияр тәртіпті оқушы.
Тапсырма:
Сөйлемдерді оқып сын есімдерді табу, сөз құрамына талдау.
- Қандай ұқсастық бар?
- Айырмашылығы бар ма?
- Осы мысалдарға қарап сын есім туралы не айтуға болады?
(Оқушыларға ой тұжырымдамасын жасатып, ереже шығарту).
Сын есім негізгі және туынды болып бөлінеді. Түбір сөзден болған сын есімді негізгі сын есім дейміз. таза, үлкен, қызыл.
Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған сын есімді туынды сын есім дейміз. Таудай, өнерлі, сезгіш.
4. Оқулықпен жұмыс. 375 - жаттығу (жаттығуды талдау).
1. Қосымшалы сөздерді көшіріп жазу. (қосымшаны еске түсіру).
2. Сөз құрамына талдау. Қай сөз табына жатады?
5. Сергіту сәті.
Бақыт маған да ортақ,
Бақыт саған да ортақ,
Бақыт бәрімізге ортақ (қимылмен)
Біз бақытты баламыз.
- Осы сөйлемде сын есім барма? Қандай сын есім? Неліктен?
(1 топ )
6. Танымдық тапсырма.
«Сөзден сөз шығару» ойыны.
«Қарапайым» сөзінен сөздер шығару.
(қар, қара, ара, апа, апай, ай, айым, ым).

7. Оқулықтан тыс тапсырма.
Терме диктант.
Дәрігер, аласа, күн, терең, жазды, қою, бесінші, өнерлі, айтты, сұйық
(Осы сөздердің ішінен сын есімдерді теріп жазу.

(2 - топ)
«Ойлан тап» ойыны
Кес(...) дік, жұ(...) ық, ой(...) тау, дәп(...) ме, бар(...) та, тоқ(...) дық.
Шығармашылық диктант.
.................. көлде жоқ балық,
.................. көлде көп балық
Ал, балалар...........................
Алып қолға..........................

III. Рефлексиялық – бағалау кезеңі.
«Тамшыларды көлшікке түсіру» ойыны
Бұлттан жауған тамшыларда сын есімдер жазылған, негізгі сын есім тамшыларын,
негізгі сын есім атауы жазылған көлшікке түсіру, туынды сын есім тамшыларын, туынды сын есім атауы жазылған көлшікке түсіру. (ойын барысында талдап отыру)
- Ал, балалар, міне, бұлт ыдырап, күлімдеп күннің көзі шықты.
Даламдай кең пейілім
Жүрегім мол мейірім,
Мен үшін жоқ уағың,
Бәріне ортақ шуағым
Осы жарқыраған күндей мейірімді жан шуақты, көңілі ақ, адамға тек жақсылық жасай білетін азамат болыңдар!
Бағалау: (сабақ барысында түсіндіріп кеткен болатынмын. Әрбір оқушыға жауап беру санына сай жетондар таратылады, соның санына қарай бағаланады.
Үйге тапсырма. 377 - жаттығу
Ал, балалар, бүгінгі сабағымызды ақын Дихан Әбілев ағамыздың мына өлең жолдарымен аяқтайық. (барлығы бірге)
Туған тілім – бабам тілі - өз тілім!
Туған тілім – анам тілі - өз тілім!
Туған тілім – далам тілі - өз тілім!
Туған тілім – адам – тілі - өз тілім! – деп, өзіміздің туған тіліміз қазақ тілін қастерлей, қадірлей білейік




. Танымдық тапсырма. (2-топ) 
«Сөзден сөз шығару» ойыны. «Ойлан тап» ойыны 
«Қарапайым» сөзінен сөздер шығару. Кес(...) дік, жұ(...)ық, ой(...)тау, 
(қар, қара, ара, апа, апай, ай, айым, ым). Дәп(...)ме, бар(...)та, тоқ(...)дық. 

7. Оқулықтан тыс тапсырма. 
Терме диктант. Шығармашылық диктант. 
Дәрігер, аласа, күн, терең, жазды .................. көлде жоқ балық, 
қою, бесінші, өнерлі, айтты, сұйық .................. көлде көп балық 
(Осы сөздердің ішінен сын Ал, балалар........................... 
есімдерді теріп жазу. Алып қолға .......................... 








Сабақтың тақырыбы: Негізгі және туынды сын есім

Мақсаты: 1) Сын есім туралы түсініктеріне сүйене отырып, негізгі және туынды сын есім туралы түсіндіру.білім беру;

2) Оқушылардың ой-өрісін, танымдық қабілетін сөздің қорларын дамыту, негізгі және туынды сын есімдерді анықтай түсуге жаттығулар орындау, ойындар жүргізу:

3) Тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу, туған жерін, Отанын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: Жаңа сабақ

Әдістері: Сөздік, көрнекілік, практикалық.

Көрнекілігі: Сызба, «Саяхатқа шығу» , «Тамшыларды көлшікке түсір» «Сөзден сөз шығару» ойындары бойынша дайындалған көрнекіліктер,.

Сабақтың барысы: I. Бағдарлау- мотивациялық кезең, музыка (ұйқы) (оқушылардың көздері жұмулы, қимылсыз отырады).

Оян! Оян ботам! Жатпа қарап

Оян ботам! Тезірек шапшаңырақ!

Шақырды қораз мана әлдеқашан

Қарап тұр терезеден күн жалтырап.

1 сұрақ:- Неге тұрдың? Адам неге ұйықтай бермейді? (проблемалық сұрақ)

Қорытынды ой: Адамның әр күні өзіне, өзгеге пайда әкелуі тиіс.

  • Жақсы, енді «Ояндым» сөзін естігенде көзімізге не елестейді? (ассосация)

  • Мектеп, күн, таң т.б.

  • Көзіңді аштың, не көресің? (жарық)

  • Жарық қайдан келеді? (күннен)

  • Күннен не аламыз? (жылу)

  • Сол жылуды бойымызға таратып, жүрекке қабылдаймыз.

  • Жүректен не шығады? (тілек)

  • Олай болса, дәптерімізге Т.т. әдемі етіп жазып, бір ауыз тілек жазайық..

(Жазған тілектерін оқушыларға оқыту)

II. Операциялық – орындаушылық кезең.

  1. Көркем жазу Т.т

  2. «Саяхатқа шығу» ойыны арқылы ережелерді қайталау.

  • Елімізде қандай үлкен қалалар бар? Осы аталған қалаларға кімнің саяхатқа шыққысы келеді? (қала аттары жазылған қима қағаздарда сұрақтар берілген)

Астана : Сөйлемнің тұрлаулы мүшелерін ата

Алматы: Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелерін ата

Орал: Қандай сөз таптарын білесің?

Қызылорда: Зат есім туралы не білесің?

Семей: Етістік жайлы не білесің?

Қарағанды: Сан есім туралы не білесің?

Ақтөбе: Сын есім туралы не білесің?

  1. Тақтадағы сөйлемге назар аударту.

Ол өжет адам еді.

Балалардың талабы таудай.

Айгүл жасыл көйлек киді.

Данияр тәртіпті оқушы.

Тапсырма: Сөйлемдерді оқып сын есімдерді табу, сөз құрамына талдау.

  • Қандай ұқсастық бар?

  • Айырмашылығы бар ма?

  • Осы мысалдарға қарап сын есім туралы не айтуға болады?

(Оқушыларға ой тұжырымдамасын жасатып, ереже шығарту).

Сын есім негізгі және туынды болып бөлінеді. Түбір сөзден болған сын есімді негізгі сын есім дейміз.таза, үлкен, қызыл.

Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған сын есімді туынды сын есім дейміз. Таудай, өнерлі , сезгіш.


  1. Оқулықпен жұмыс. 375-жаттығу (жаттығуды талдау).

  1. Қосымшалы сөздерді көшіріп жазу. (қосымшаны еске түсіру).

  2. Сөз құрамына талдау. Қай сөз табына жатады?


  1. Сергіту сәті.

Бақыт маған да ортақ,

Бақыт саған да ортақ,

Бақыт бәрімізге ортақ (қимылмен)

Біз бақытты баламыз.

- Осы сөйлемде сын есім барма? Қандай сын есім? Неліктен?

(1 топ )

  1. Танымдық тапсырма. (2-топ)

«Сөзден сөз шығару» ойыны. «Ойлан тап» ойыны

«Қарапайым» сөзінен сөздер шығару. Кес(...) дік, жұ(...)ық, ой(...)тау,

(қар, қара, ара, апа, апай, ай, айым, ым). Дәп(...)ме, бар(...)та, тоқ(...)дық.


  1. Оқулықтан тыс тапсырма.

Терме диктант. Шығармашылық диктант.

Дәрігер, аласа, күн, терең, жазды .................. көлде жоқ балық,

қою, бесінші, өнерлі, айтты, сұйық .................. көлде көп балық

(Осы сөздердің ішінен сын Ал, балалар...........................

есімдерді теріп жазу. Алып қолға ..........................

III. Рефлексиялық –бағалау кезеңі.

«Тамшыларды көлшікке түсіру» ойыны

Бұлттан жауған тамшыларда сын есімдер жазылған, негізгі сын есім тамшыларын,

негізгі сын есім атауы жазылған көлшікке түсіру, туынды сын есім тамшыларын, туынды сын есім атауы жазылған көлшікке түсіру. (ойын барысында талдап отыру)

- Ал, балалар, міне,бұлт ыдырап, күлімдеп күннің көзі шықты.


Даламдай кең пейілім

Жүрегім мол мейірім,

Мен үшін жоқ уағың,

Бәріне ортақ шуағым

Осы жарқыраған күндей мейірімді жан шуақты, көңілі ақ, адамға тек жақсылық жасай білетін азамат болыңдар!

Бағалау: (сабақ барысында түсіндіріп кеткен болатынмын. Әрбір оқушыға жауап беру санына сай жетондар таратылады, соның санына қарай бағаланады.

Үйге тапсырма. 377-жаттығу

Ал, балалар, бүгінгі сабағымызды ақын Дихан Әбілев ағамыздың мына өлең жолдарымен аяқтайық. (барлығы бірге)


Туған тілім – бабам тілі - өз тілім!

Туған тілім – анам тілі - өз тілім!

Туған тілім – далам тілі - өз тілім!

Туған тілім – адам – тілі - өз тілім! – деп, өзіміздің туған тіліміз қазақ тілін қастерлей, қадірлей білейік.









Сабақтың тақырыбы: «Негізгі және туынды сын есім» Мақсаты: Білімділік: Негізгі және туынды сын есім туралы білім қалыптастыру; Туынды сын есімнің жасалу жолын түсіндіру Дамытушылық: Сауатты, көркем жазуға төселдіру, ойлау әрекетін, шығармашылық қабілеттерін дамыта түсу. Тәрбиелік: Өздік жұмыс жасауға, ізденуге баулу. Ұқыптылыққа, сыпайылыққа тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Жаңа білім беру сабағы. Сабақтың типі: Саяхат сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: СТО техн.: Ой-шақыру, топтастыру, мағынаны тану, ой толғаныс, Венн диаграммасы, ойын. Сабаққа қажет құрал-жабдықтар: Интерактивті тақта, кесте, житондар, қима қағаздар, түрлі гүл суреттері. Сабақтың өту барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. (6 слайд) 1. Оқушылар назарын сабаққа аудару; 2. Балалар, сабағымызды бастамас бұрын бір-бірімізбен амандасып алайық. Ол үшін: «Сәлем, досым» деп қолдарымызбен амандасайық, 2) аяқтарымызбен амандасайық, 3) құлақтарымызбен амандасайық, 4) кішкенатай саусақтарымызбен амандасайық, 5) бастарымызбен амандасайық. - Жарайсыңдар, достар! Міне барлығымызда қуаныш сезімі туды ма? Олай болса көтеріңкі көңілмен барлығымыз саяхатқа аттанайық. ІІ. Үй тапсырмасын тексеру (7 слайд) Үйге берілген тапсырманы (18,20-жаттығу) ауызша тексеріп өту. ІІІ. Ой шақыру (8слайд) Біз кай сөз табы туралы оқудамыз? Сын есім дегеніміз не? Етістікті топтастыру ІҮ. Жаңа сабақ Мағынаны тану. (9 слайд) Слайдпен жұмыс, берілген кестедегі сөз топтарын салыстыру. Олар туралы не айтуға болады? 1-жұп қай сөз табы? 2-жұп қай сөз табы? Сын есімдер қалай жасалған? Таза Әдемі Ащы биік ақыл - ақылды тәртіп - тәртіпті біл - білгіш айна - айнадай Түйін: түбір сөзден болған етістікті негізгі сын есім дейміз. түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған сын есімді туынды сын есімдейміз. Көркем жазу минуты(10слайд): Гүлді алқап, әдемі қызғалдақ, көгілдір аспан. Жаттығу жұмысы. (12-14слайд) 23 жаттығу. Мақалды жатқа жазу, сын есімдерді тауып, негізгі, туынды екенін ажырату. 24-жаттығу. (15 слайд) «Гүл теру» ойыны бойынша орындау. Сөздерді көшіріп жазу. Туынды сын есімді сөз құрамына талдау. Сөйлем құрап жазу. Сергіту сәті. (16-17 слайд) Келесі кезігетін табиғаттың қандай бөлігі екен? Ол үшін барлығымыз тез ғана: Асфальтпен жүрейік (аяқтарымен тықылдатады) Енді құмдақ жермен жүрейік (аяқтарын жәй ғана тырпылдатады) Алда өзен, жүзу білеміз бе? Қане жүзіп өтейік.Шаршадың ба? Енді қайыққа отырайық, ескекпен есейік. Енді желкенді қайықпен жүзейік, желкенін көтерейік. Барлығымыз желге көмектесейік, желкенге қарай үрейік Енді алдымызда не тұр екен? Дүрбімен қарайық. Жаттығу жұмысы. 25-жаттығу. (18 слайд) Мәтінді оқу. Сын есімдерді тауып, қайсысы туынды, қайсысы негізгі екенін айту. Ү. Ой тоғаныс. (қорытындылау) Венн диаграммасын құру. (19 слайд) Сын есім Қандай? Заттың сынын білдіреді
Негізгі сын есім Туынды сын есім Түбірден жасалады түбірге жұрнақ қосу арқылы жасалады ҮІ. Оқушыларды бағалау. (20 слайд) ҮІІ. Үйге тапсырма: (22 слайд) 26-жаттығу. Сын есімдерді жазу, салыстырып, ұқсастығы мен айырмашылығын табу. (венн диаграммасы) 27-жаттығу. Ұйқасын тауып оқу, туынды сын есімді табу






















«Кітапхана» тақырыбына  5  жол өлең жаз.

1__кітапхана__________________

2__таза,кең__________________
3__оқытады,іздендіреді, қызықтырады__________________

4__кітапхана‑қызықты мәліметке толы__________________
5__білім орны__________________


  1. Білім туралы эссе жазу

  2. Білім туралы ма?ал-м?тел

  3. Білім туралы ?ле? шума?ы

 



 

 

 

ІV. Жа?а саба?       К?ркем жазу

  • О?улы?пен ж?мыс.      

 

31-жатты?у.    « Білім инемен ??ды?  ?аз?андай »  Берілген ж?рна?тарды жал?ап, туынды зат есім жаса.

 

 

                      

                                    шы                               лы?                                гіш

 

 

 

  

 1.С?з ??рамына талдау

 2. Буынды? талдау

 3. Дыбысты? талдау

 

 

   32-жатты?у  К?п н?ктені? орнына негізгі зат есімді ?ойып жаз.

                             « О?ы?аны?ды айтпа, то?ы?аны?ды айт»

   ....... --  кезекші              ........ – іскер

    ....... – сыйлы?                ....... – с?здік

    ....... – к?лшік                  ....... – досты?

 

 

 

73-жатты?у.      « Ойлы болса?, озып к?р »

Ма?алды  т?сініп.  Жат?а жаз.

  1. ?нерліні? ?олы алтын,

?ле?шіні? с?зі алтын.

  1. Ди?аншы  жерін ма?тайды,

Балы?шы к?лін ма?тайды.

  1. «Сіз» деген – сыпайылы?,

«Сен» деген – анайылы?.

  Сергіту с?ті      Орнымыздан т?райы?,

                            Та?та?а зер салайы?.

                               Денемізді тік ?стап,

                            Біраз шыны?ып алайы?.

                                                        ?олды жан?а созайы?,

                                                        Т?зу сызы? жасайы?,

                                                        Б?л бастауыш сызы?ы

                                                        Екенін есте са?тайы?.                  

                            ?ос ая?ты ?осып ап,

                            Баяндауышты? сызы?ын,

                            ?ане, есте са?тайы?.

                                                        Денемізді иректеп,

                                                        Ирек сызы? сызайы?,

                                                        Т?рлаусыз м?шені есте са?тайы?.

34-жатты?у.       (Та?тамен ж?мыс)  С?здерді о?ы.

   « Екпей егін шы?пас, ?йренбей білім ж??пас »

        1.?ш, біл, іл, сыз, ж?з, ?шір.

2.Адал, ?зын, жа?а, с?лу, таза, биік.

. Бірінші жолда?ы с?здер ?ай с?з табына жатады? Екіншідегі ше?

. Осы с?здерден туынды зат есім жасап жаз.










































































































































































































































































































































































































































































































































































































































(құрастыру, шығару, орындау).

1 топ:Төрт жолды өлең стратегиясы.

2топ:Топтастыру.

«Оқытушы»

Сөз таптары бойынша.

3топ: Туынды зат есімге жұмбақ құрастыру.

4топ; Понтомимо (мимика) арқылы тақырыпқа сай мамандық иесін келтіру.



Берілген сұрақ бойынша өлеңді ұйқасы бойынша аяқтайды.

ТжДБО

СТО

ОБжК

ОүБжОБ(бас бармақтан шынтаққа дейін)






  1. Бағалау.








































Үй тапсырмасы.


















7 мин































































Скачать

© 2018, 9309 20

Рекомендуем курсы ПК и ППК для учителей

Вебинар для учителей

Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!