Musiqa mashg’ulotlarida integrallashgan mashg’ulotlarni tashkil etish metodikasi

MAVZU:

  MUSIQA MASHG’ULOTLARIDA INTEGRALLASHGAN MASHG’ULOTLARNI TASHKIL

ETISH METODIKASI

Reja

1. Maktabgacha ta’lim tashkilotlari ta’lim-tarbiya jarayoni samaradorligini oshirish .

2. Integratsiyalashgan mashg’ulotlarning maqsadi

Shaxsga xos asosiy fazilatlar bolaning ilk yoshlaridan boshlab

shakllanishini inobatga olgan holda hozirgi zamon maktabgacha ta’lim tashkilotlari ta’lim-tarbiya jarayoni ma’nan boy va har tomonlama barkamol shaxsni shakllantirishga yo’naltirilgan ilg’or pedagogik texnologiyalarni izlab topish va amaliyotga tatbiq qilish borasida to’xtovsiz takomillashib borayotganligi bilan harakterlanadi.

Maktabgacha ta’lim tashkilotlari ta’lim-tarbiya jarayoni samaradorligini oshirishni ta’minlashning muxim yo’nalishlaridan biri globallashgan davr axborot oqimlarini faol o’zlashtirish sharoitda xilma-xil san’at turlari asosida bolalar ijodiy qobiliyatlarini o’stirishda integratsiyalashgan mashg’ulotlarni o’tkazish hisoblanadi.

Amaliyot bolalarga berilayotgan ma’lumotlar har doim ham sifatli qabul qilinmayotganligini ko’rsatmoqda va o’z-o’zidan maktabgacha ta’lim

tashkilotlari ta’lim-tarbiya jarayoniga nisbatan innovatsion metod va yondashuvlarni ishlab chiqishni dolzarb muammo sifatida kun tartibiga

qo’ymoqda.

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “2017 — 2021 yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirishga qaratilgan chora-tadbirlar to’g’risida” gi Qarori MTT o’qituvchi va tarbiyachilarini mazkur muammoni bartaraf etish, maktabgacha ta’lim sifatini ko’tarishda yanada faol bo’lishida huquqiy asos bo’lib xizmat

qilmoqda.

Integratsiyalashgan musiqa mashg’ulotlarida fanlararo aloqalardan maqsadli foydalanish bolalarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishda ulkan imkoniyatlar yaratadi. Yana shuni ta’kidlash kerakki, dunyo ta’lim-tarbiya amaliyotida integratsiyalashgan mashg’ulotlarda fanlararo aloqalardan maqsadli foydalanish juda keng qo‘yilgan. Tabiiy tarzda har bir pedagog o’z xususiy metodikasini ishlab chiqish asnosida integratsiyalashgan mashg’ulotlarga kichik bo’lsa ham qandaydir yangilik kiritishga harakat qiladi. Bolalarning ijodiy qobiliyatlarini shakllantirish va o’stirishda musiqa, tasviriy san’at, nutq o’stirish, teatrlashtirish, jismoniy tarbiya faoliyatlarini integratsiyalash qo’l keladi.

Integratsiya maktabgacha ta’lim tashkilotlarida bola ijodiy qobiliyatlarini o’stirishga qaratilgan zamonaviy ta’lim-tarbiyaning o’ta muhim va istiqbolli metodologik yo’nalishlaridan biri sanaladi. Integratsiyalashgan mashg’ulotlarning bosh maqsadi rang-barang san’at turlari vositasida bola ongida dunyoning go’zal va betakror yaxlit obrazini shakllantirish bilan belgilanadi. Ularni samarali qo’llash uchun quyidagi vositalardan maqsadli foydalanishni tashkil qila bilish talab qilinadi.

MUSIQA

tarona

intonatsiya

dinamika

ritm

uyg’unlik

· tasviriy san’at– rasm (shakl, hajm, proportsiya, poza, umumiy kompozitsiyada turli predmetlar uyg’unligi)

· nutq o’stirish- ertak, she’r, hikoyalar, suhbat, topishmoqlar, maqollar, hikmatlar,

· teatrlashtirish – dramalashtirishning ifodali vositalari:

· harakatlar, jestlar, imo-ishoralar, ovoz, intonatsiya, holatlar;

· jismoniy tarbiya-gimnastika, musiqiy – ritmik harakatlar, mashqlar

Turli yosh guruhlarida tashkil qilinadigan integratsiyalashgan mashg’ulotlarda amalga oshiriladigan ijodiy faoliyat turlari o’sha

guruhlardagi bolalarning psixologik, yosh va fiziologik xususiyatlarini to’la mos bo’lishi inobatga olinishi o’ta muhim. Masalan, kichik yoshidagi

bolalar bilan o’tkazadigan integratsiyalashgan mashg’ulotlarda quyidagi faoliyat turlaridan kompleks tarzda qo’llash mumkin:

· nutq o’stirish - ertak, she’r, qo’shiq;

· jismoniy tarbiya- musiqiy – ritmik harakatlar, mashqlar;

O’rta yoshdagi MTT guruhlarida e’tirof etilayotgan talablar musiqa

ham teatrlashtirish hisobiga yanada boyitiladi:

· musiqa – ohang, ritm, uyg’unlik -garmoniya, dinamika, intonatsiya;

· teatrlashtirish - dramalashtirishning ifodali vositalari;

· harakatlar, jestlar, imo-ishoralar, ovoz, intonatsiya, holatlar;

Katta yoshdagi MTT guruhlarida o’tkazadigan integratsiyalashgan

mashg’ulotlarimda e’tirof etilayotgan talablar musiqa, tasviriy san’at, nutq o’stirish, jismoniy tarbiya hamda teatrlashtirish vositalaridan foydalaniladi. Integratsiyalashgan mashg’ulotlarni katta guruhlarda amalga oshirishda «Moychechak» metodini qo’llash tavsiya qilinadi. Bu metod bolalarni o’zbek xalq cholg’ularida ijro etishda individual tarzda talqin qilinadi. masalan, Moychechak gulining har bir yaprog’i bilan biror o’zbek

xalq cholg’usi belgilanadi. Yaproqlardan birini tanlagan bola belgilangan xalq cholg’u nomi, uning o’ziga xos xususiyatlari haqida ma’lumot berish bilan birga o’sha cholg’uda ijro mahoratini ham namoyish etishga, ya’ni uni chalishga harakat qiladi.

Tayyorlov guruhlarida sanab o’tilgan faoliyatlarning barchasidan

to’laqonli foydalaniladi, masalan, «Flomasterlar» metodiga murojaat qilamiz. MTT bolalari musiqa eshitish asnosida qo’llaridagi flamasterlari bilan doska yoki daftarlarida musiqa xarakteriga mos tuyg’ularini ranglar vositasida ifodalashga harakat qiladilar. Bunda mayin va mahzun ohanglarni to’lqinli chiziqlar, o’ynoqi ritmlarni esa qisqa yoki uzun to’g’ri chiziqlar bilan chizishadi, shuningdek, jamoaviy tarzda musiqa harakteriga mos ertak aytishlari, qo’shiq kuylashlari hamda turli jismoniy mashqlarni bajarishlari mumkin bo’ladi. «Flomasterlar»

metodi bolalarning assotsiativ va obrazli tafakkurlarini

rivojlantirishda katta samara beradi.