Мастер-класс «Котлау хаты язу»

Мастер-класс Котлау хаты язу

Дәүләтшина Ильмира Габделәхәт кызы

туган тел (татар теле) hәм әдәбияты укытучысы

Казан шәһәре «Инглиз теле тирәнтен өйрәнелә торган 165 нче урта гомуми белем бирү мәктәбе»

Эпидейктик сөйләм  кешенең билгеле бер хис-кичерешләрен уяту максатыннан төзелгән тантаналы сөйләм.

Эпидейктик сөйләм жанрлары

Эпидейктик сөйләм

Рәсми эпидейктика

Көнкүреш эпидейктикасы

 мактау сүзе

 юбилей сүзе

 рәхмәт сүзе

 рәхмәт сүзе

 сәламләү сүзе

 кайгы уртаклашу сүзе

 нобель сүзе

 комплимент hәм тост

 хурлау сүзе

 табын сүзе

 котлау сүзе

 гәепләү сүзе

 юл теләкләре

 иннагурация сүзе

 мәет күмгәндә әйтелә торган сүзләр

бүгенге көндә эпидейктиканың иң киң кулланыла торган төре.

Котлау сөйләменең төзелеше

Бүлек

Максаты

Кереш сүз

Сөйләм жанры

Игътибар җәлеп итү, котлау юллауның сәбәбен билгеләү

Төп өлеш

Йомгаклау

Тел формулалары

Мөрәҗәгать, өндәмә

Котлау алучының тормышы, эшчәнлеге, хезмәте, конкрет әһәмиятле вакыйга турында хәбәр итү

Кешенең яисә вакыйганың әһәмиятлелегенә басым ясау, теләкләр

Котлау алучыга бәяләмә бирү. Сөйләү, лирик чигенешләр, авторның ачыкламалары, мәзәк, анекдот, мәсәл, шигырь, риваять, мәкаль, әйтем, гыйбрәтле хикәя, истәлекләр, аңлатмалар, мактау сүзләре h.б.

Кадерле әнием!... Яраткан әтием!... Сөйкемле сеңлем!... Кадерле дустым!... Сөекле әбием!... Хөрмәтле Әлфия апа!

... исеменнән бу вакыйга белән котлыйбыз.

Хат алучыга, вакыйгага мактау сүзләре, аның ролен, мөһимлеген бәяләү, хат алучыга мөрәҗәгать итү, өметләр, рәхмәтләр, комплиментлар, теләкләр h.б.

Минем җылы (саф, эчкерсез) котлауларны кабул ит.

Киләчәктә дә ... өмет итәбез.

Минем сине котлыйсым hәм ... бүләк итәсем килә.

Алда да сезне ... көтә.

Киләчәктә дә сине... көтә.

Шундый ук ... булып кал.

Котлау хатының стилистикасы

Стилистик фигура

Билгеләмә

Анафора

Мисал

Бер үк элементны hәр параллель рәт алдында кабатлау

Риторик сорау

Җавап таләп итмәүче сорау

Сез алмаштыргысыз белгеч!

Метафора

Бер күренештән икенчесенә гомуми үзлекләре нигезендә мәгънәсен күчерү

Чагыштыру

Кем генә сезгә сокланмый, сезнең белән горурланмый икән?

Сез остазларның иң күренеклесе!

Эпитет

Сез гайрәтле, гадел кеше!

Чын кешенең җаны – иң катлаулы, иң нәфис hәм иң моңлы музыка коралы .

Аеруча мөhим сыйфатны билгеләү максаты белән күренешләрне hәм төшенчәләрне чагыштыру

Гипербола

Сез шундый көчле шәхес!

Предметның яисә кешенең үзенчәлеген характерлау өчен образлы әйтем

Син яз кебек саф hәм гүзәл!

Сез җил сыман ашкын!

Син алтын кеше!

Чиктән тыш арттырып, көчәйтеп сүрәтләү

Әләм (фразеологизм)

Син кояш шикелле нурлы!

Сез ачык шәхес!

Мин синең табаннарыңа бөтен йолдызларны, бөтен галәмне куярга әзер.

Тотрыклы әйтем

Тамак тук, өс бөтен булсын.

Бер туктамыйча маңгай тирен түгеп эшлисез бит.

Тәбрик итүчегә киңәшләр

• Сөйләм теле аңлаешлы, оригиналь, структуралы булырга тиеш.
• Күңелсез, кайгылы мизгелләр hәм вакыйгалар турында искә төшермәгез.
• Теләкләрдә яшерен тәнкыйть булырга тиеш түгел.
• Эчкерсез булыгыз.

Мисал

Эпитет

Метафора

Риторик сорау

Апам, кадерлем, бәгърем!

Бу җылы сүзләрне, хөрмәтемне һәм яратуымны сиңа шушы хат аша җиткерәм. Туган көнеңә бәйле котлауларымны кабул ит.

Энебез Дамир белән өч бөртек без, бер бөтеннең өч өлеше . Синнән якынрак кем бар миңа? Йөрәгемнең җыры син!

Мәңге яшә, йолдызым! Бер беребезгә hәрвакытта терәк булыйк! 

Кереш сүз

Төп өлеш

Йомгаклау

Әйт кенә тәмле сүз, иркәләр күпме күз!

Әйт кенә яхшы сүз, һәркемдә көләч йөз!

Равил Фәйзуллин

Хатны орнаментлар белән бизәү үрнәге