"Манас таануу" интнллектуалдык таймашы 8-9-класс

Тема: Манасым -- менин мурасым

Максаты: Окуучулардын «Манас» эпосу боюнча билим деңгээлин аныктоо,

эпос боюнча билимдерин тереңдетүү,элибиздин тарыхына

кызуугуларын арттыруу,Мекенди сүйүүгө,коргоого,кызмат кылууга

тарбиялоо.

Таймаштын жүрүшү:

1. Саламдашуу (командага эпостон алып ат коюп ,аны жактап беришет )

2.»Манас»(С.Орозбаковдун варианты боюнча ар бир топко 7ден суроо берилет

3. «Сыр куржун»( Көөнөргөн сөздөрдү чечмелеп берүү: 1 сөз, 1 макал)

4) «Жер –суу аттары» (С.Орозбаковдун варианты боюнча 2 суроо)

5. «Күтүлбөгөн суроо (ар бир окуучуга бирден суроо )

6. Өз ара суроо (команда атаандашына 2 суроо даярдап келет)

1. Саламдашуу

1-топ «Эр Манас»

2-топ «Кабылан»

2. «Манас» бөлүмү

1.Манастын умай энеге берген суроосу?

2.Биринчи жолу Манасты кимдер хан көтөрүшөт?

3. Манастын атасы Жакыпка койгон дооматы (Каныкейге үйлөнөөр алдында)

4. Алмамбеттин өз эл-жерин таштап кетишине эмне себеп болгон?

5. Аккуланын энеси кайсы үйүрдөн ?Жакып ал үйүрдүэмне деп өзгөртөт?

6. Карача эмне себептен Текестин ордуна кан болбой калган?

7. Эмне үчүн Манасты экинчи жолу хан көторүштү?

8. Манастын Чет Бээжинге кан болушун сүйунчулөп Таласка ким барат ,Каныкей катка эмне деп жазат? Кат Манаска жетеби ?

9. Манастын балалуу болушуна Кошойдун кандай тиешеси бар?

10. Манас экинчи жолу кандайча үйлөнгөн?

11.Ачалбарс ,аккелтени Манаска ким тарабынан тартууланган?

13. Көкөтөйдун ашында кандай мелдештер өткөрүлөт?

14. «Манасты унуткансып»-бул ылакап эмнеден келип чыккан?

3. Сыр куржун

1. «Барпы»- 12 жашар сулуу кыздардын бөйрөгүнөн жасалган жашартуучу дары.

«Наштар»- жарадар болгон жараатты кесип дарылоочу бычак сымал курал.

2. «Ала-Тоодой эт,

Алакөлдөй чык толот» макалды чечмеле

«Эр чекишпей бекишпейт» макалды чечмеле

4. Жер-суу аттары

5.»Күтүлбөгөн суроо»

1.Манас менен бир күндө жарыкка келген кайсы жаныбар? (Аккула)

2.Көкөтөйдүн ашында канча ат чабылат? (1000 ат)

3. Эр Көкчө улуту жана кимдин баласы? ( Казак, Айдаркандын баласы)

4. Манастын киндик энеси ким?

5. Алмамбетти багып өстүргөн энеси ким? ( Изат)

6.Чубак кимдин баласы? (Акбалтанын)

7.Жакыптын аты Туучунакты издеген бала ким? (Меңдибай)

8. Көзкандын өз аты ким? (Үсөн)

9. «Манас»эпосунда «Атка жеңил тайга чак,уйкусу жок жолго сак”деп сыпатталган ким?

(Сыргак)

10.”Чоң казатта”Бакай кыргыз кошунун кандыгын кимге өткөрүп берет? (Алмамбетке)

1.Каныкей Көкөтөйдүн ашында Кошой кийген балбанга түшчү кандагай шымды даярдаш үчүн мергенчилерди жиберип тоо текени аттырган жер?

А)Айым-Мүнсөк Б)Ат Башы В)Ала-Таш

2.Чоң казатта курман болгон баатырлар менен кошо Сыргактын сөөгү кайсы жерге коюлат?

А) Кең-Аралга б)Кең- Булуңга в)Ач-Маралга

1.Кытайлар кыргыздарды туш-тушка таратканда Алтайдагы калмактардын арасына сүрүлгөн Жакып жайлап турган жер?

А)Алтай б) Азоо-Бел в) Ак-Булуң

2.Манас кырк чоросу менен Алмамбеттин келишин күтүп ,аң-уулап,эс алып жүргөн жер кайсы?

А) Бото-Мойнок Б)Кум-Бел в) Талас

“ Ала-Тоодой эт,Ала-Көлдөй чык толот”-деген макалды чечмелегиле

“Эр чекишпей бекишпейт”-деген макалды чечмелегиле

Барпы-деген сөздү түшүндүргүлө

Наштар-деген сөздү түшундүргүлө