М.Мәһдиев иҗатын беләсеңме?

( 1930 — 1995 )

Мөхәммәт Мәһдиев иҗатын беләсеңме?

• Мөхәммәт Мәһдиев  1930 елның   1 декабрендә   Татарстанның   Арча районы   Гөберчәк  авылы мулласы  Сөнгатулла Мәһдиев  гаиләсендә дөньяга килгән. 
• 1944 елда  Сикертән авылындагы җидееллык мәктәпне һәм  1947 елда   Арча педагогия училищесын  тәмамлый.
• Шул ук районның  Сеҗе  урта мәктәбендә бер ел өлкән пионервожатый булып эшли.
• 1948–1950 елларда, хәзерге  Саба районының   Керәнле  җидееллык мәктәбендә тарих фәне укыта.
• 1950–1954 елларда Балтик хәрби флотында хезмәт иткә.
• Флоттан кайткач, 1955–1960 елларда Арча төбәге мәктәпләрендә укытучы булып эшли.
• 1959 елда, читтән торып укып,  Казан дәүләт педагогика институтының  тарих бүлеген тәмамлый.
•   1960 елда  М.Мәһдиев  Казан дәүләт университетының  татар әдәбияты кафедрасы каршындагы аспирантурага укырга керә, һәм уңышлы тәмамлап,  1964 елда  «Татар совет әдәби тәнкыйте (1917–1932)» дигән темага кандидатлык диссертациясе яклый.
• Мөхәммәт Мәһдиев университетның татар әдәбияты кафедрасында башта ассистент, өлкән укытучы, ә 1968 елдан  доцент  булып эшли. Ул – 1961 елдан  КПСС  члены.
• Мөхәммәт Мәһдиев  1995 елда  вафат була, туган авылы Гөберчәк зиратына җирләнә.

1967 елны « Казан утлары » журналының бишенче санында «Этюдлар» дигән гомуми баш астында аның беренче кыска хикәясе – әдәби парчалары басылып чыга, ә тагын бер елдан шул ук журнал битләрендә «Без – кырык беренче ел балалары» исемле беренче повесте дөнья күрә. Аның әсәрләре күп тапкырлар басылып чыга, күбесе рус теленә тәрҗемә ителә.

М . Мәһдиевнең күләмле әсәрләре –  авыл  тормышын,  сугыш  алды, сугыш вакыты һәм сугыштан соңгы чордагы  күмәк хуҗалык  чынбарлыгын, аның кешеләрен үзәккә алып, шул заманга хас күп төрле иҗтимагый, әхлакый-фәлсәфи проблемаларны рәссам күзе аша анализлаган, актуаль яңгырашлы, халыкчан.

«Фронтовиклар» (1972) романы, «Каз канатлары» (1975) романы, «Кеше китә – җыры кала» (1978), «Торналар төшкән җирдә» (1978), «Ут чәчәге» (1980), «Исәнме, Кәшфи абый!» (1982)

М.Мәһдиевнең 1980 еллардагы актуаль сәяси һәм иҗтимагый-көнкүреш проблемаларын чагылдырган «Тынгысыз өч көн» исемле бердәнбер пьесасы 1983 елда Татар драма һәм комедия театры сәхнәсендә куела.

«Без-кырык беренче ел балалары» спектакленең премьерасы 2012 елның 2 маенда була .

Кинода —

Мөхәммәт Мәһдиевнең

«Без – 41 ел балалары»

Гомеренең соңгы елларында М.Мәһдиев «Ачы тәҗрибә» (1993) исеме куеп мемуарлар яза, ләкин беренче китабын гына чыгарып өлгерә.

"Ачы тәжрибә" әсәрендә әдип болай яза: "Минем язучы булып китүемә бер генә өлкән иптәш тә практик ярдәм итмәде. Минем шагыйрьләр кебек, итәгенә ябышып йөри торган кумирым юк иде. Ул яктан ятим булдым. Кыскасы, мин бернинди сакчысыз, ялангач аркалы, шыксыз үрдәк баласы, яки ак карга булып йөрдем. Бу хәл минем гомерем буена китте, һәм мин моңа ияләнеп куйдым. Хәзер олыгайгач, инде бу халәтне яратам да. Миңа бүтән төрле әдәби язмыш кирәк түгел."

"Һәрнәрсә агышта, һәрнәрсә үсештә.

Тормышның кануннары шундый".

Мөхәммәт Мәһдиев

Дуслар, хезмәттәшләр белән...

1990 елда М.Мәһдиевкә «Бәхилләшү» романы һәм «Торналар төшкән җирдә» повесте өчен Татарстан Республикасының Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләге бирелә.

2000 елда Гөберчәк авылында язучының музее ачыла.