ЛИТВА АСПАЗЫ
1. Кіріспе
Литва аспазы
2. Негізгі бөлім. Литва аспазының тағамдары:
Борщ старолитовский
Пивной суп жемайтский
Якнина (Паштет литвасы)
Рулет Сканестос – Судетинис
Салаттар
Басытқылар
Кондитерлік бұйымдар
3. Қорытынды
Литва аспазы.
Литва аспазының даму кезеңін айтқан кезде екі әр түрлі бағытты айтып өткен жөн. 1-ші кезеңге 14-18 ғасыр ежелгі литва аспазы жатады. Ал, екінші кезең 19 ғасырдың екінші жартысындағы жаңа шаруашылық литва аспазы жатады. Дәл осы жаңа литвалық ұлттық аспазы Прибалтика халқының аспазымен ұқсас келеді.
Ежелгі Литва аспазының тарихын айтатын болсақ; онда ол Прибалтика аспазынан технологиялық принципімен және шикізат аспазының комбинациясымен ерекшелнеді. Осы негізбен тізімнен алып тастауы дұрыс болмар еді. Ескеру қажет 19 ғасырда Литва тағамның кейбір түрлері халықаралық аспазға кірген. Мысалы Литва борщы, литва тұщпарасы (концуний) және тағы басқалары жатады. Бұл ежелгі тағамдар өзінің дәмімен қатты ерекшелінеді.
Жаңа шаруашылық Литваның аспазы Ежелгі Литва аспазынан тұзды және қақталған етті мұра етіп алды. Батыс Литвада етті және балықты қақтау көп таралған.
Жаңа литвалық аспаз ежелгі литвадан көп ерекшелінеді. Ол 1-шіден картопты көп қолданды. Бұлар одан көкіністі картоп және картопты жарма тағамды дайындайды. Бұны ежелгі литва аспазы білмеген, ол жаңа литва аспазының ежелгі литвалықтардан 1-ші ең күрднлі айырмашылығы болып табылады.
Жаңа литвалық аспаз монолиттік емес, ол жемайский (батыслитвалық) дзукскую және аукитайскую «шығыслитвалық). Батыс литвалық аспазында белгілі орынды қақталған балық алады. Шығыс литва аспазындағы кейбір жоқ тағамдар Батыс Литва аспазында сақталып қалған.
Литва аспазы көбінесе көкөністерден тағам жасайды. Соның ішінде ең танымалысы картоп, одан клецки, цепелений және тағы басқаларын дайындайды. Туралған шикі картопты және жуан шошқа шегінен ждерий дайындайды, және де картоптан вареники жасайды. Картопты көп қолдануына байланысты Литва аспазы Беларусь аспазына ұқсас. Литва аспазында көп орынды сүт және ашыған сүт өнімдері, ірімшік, простокваш және кілегей. Жазда айраннан салқын литва борщын дайындайды. Ет өнімдерінен көбінесе шошқа еті қолданылады. Ет өнімдерінен ең танымалысы – шұжықтар және бекон. Бүл жерде шошқа етінен және сиыр етінен тәтті рулет дайындайды. Литвада сиыр және бұзау еттері аз мөлшерде қолданылады. Рулетті кесілген еттен және құстардан суп өнімдерін дайындайды. Ең танымалы литвалық ұлттық тағамы шюринис – ең негізгі ботқа. Бұл ботқа арпадан және гарохтан, картоптан және қуырылған шошқа етінен дайындайды. Литвада ет тағамдарымен бірге картоп және қара нан тілінгеннен беріледі. Литва аспазында дәмдеуіш пен ашты приправалар аз қолданылады. Сусындардан ең танымалысы – қара кофе.
Литвалықтар және де кондитерлік бұйымдардан компот, киселді жақсы көреді.
1-шілік тағамдар.
Борщ старолитовский
500-750 г сиыр еті , 300 г ветчина,100 г қақталған шошқа саласы, 10 құрғақ аң саңырауқұлағы, 2 қызылша, 1 кочан кольрабы, 1 сәбіз, 2 ірі репи, 0,5 л қызылша рассолы және қызылша квасы, 1 пияз, 0,5-0,75 кесе кілегей, 1 петрушка, 1 ч қасық балғын укробы, 0,5 қасық тишы.
Колцуний қамырына
1-1,5 кесе ұн, 1 жұмыртқа, 2 жұмыртақаның сары уызы, 0,5 қасық тұз, 1-3 қасық пиязды шырыны ( 1 бас пияз).
Саңырау құлақ начинкасына
Піскен саңырауқұлақ, 2 жұмыртқа, 1 пияз, 1 стакан қасық май.
Ет начинкасына
250 г ет, 100 г салы, 2 қасық майорина, 1 ппияз, 0,5 ч қара бұрыш.
Борщтың етті бөлігін пиязбен, жарты сәбізбен және петрушкамен ет піскенше қайнатамыз. Сорпадан етті сүзіп, бөлек аламыз. Сиыр етін екі бөлікке бөлеміз. Біреуінен форма дайындаймыз, басқасынан ветчинамен біркелкі бөлікпен кесеміз.
Қызылшаны қабығымен жартылай дайындалғанына дейін пісіріп, тазалаймыз, салома етіп кесеміз. Репаны, орамжапырақты, алманы саломка тәріздес кесеміз. Қызылшамен бірге қосып ет сорпасында етіп пісіреміз.
Саңырау құлақты бөлек сорпада пісіреміз. Сорпасын ет сорпасымен қосамыз. Ал, сорпаны концуний начинкасы қосамыз.
Концуний дайындау: престелген қамыр дайындаймыз, 1-2 мм қалыңдықта илейміз, төрт бұрыш (4×4см) түрінде кесеміз және одан кішкене тұшпара дайындаймыз. Жартысына саңырау құлақ начинкасын, ал жартысына кубик тәріздес саланың қуырғаны және сиыр етінің фаршын қосамыз. Концуний саңырау құлақ майда қуырамыз, ал ет және сала начинкасын қуырмаймыз.
Саңырау құлақ сорпасы етке, піскен көкіністерге квас құйамыз, қайнауына жеткіземіз 1-ші шикі, ал сосын 3-4 минуттан қуырылған концунийді салып және алып піскеннен кейін, 5-7 минуттан соң піскен етті және пряность жәй отта 3-4 минут ұстаймыз.
Сосын оттан алып кілегей укропты салып жібереміз.
Пивной суп жемайтский.
Сарыуызды қантпен және тұзбен араластырып, кілегей қосып, біркелкі масса дайындаймыз. Эмальденген ыдысқа сыраны қайнатамыз, оттан алып кілегей-жұмыртқа қоюын саламыз және тмин қосамыз. Сосын жәй отта жылытамыз. әрдайым араластырып қайнауына жеткіземіз. Нанды 2см қалыңдықта кесіп, тмин және тұз сеуіп қыздыру шкафына құрғатып, сыра сорпасымен бірге береміз.
1 л сыра, 1,5 кілегей, 2 сары уыз, 0,5-1 ірімшік 2 2 кесе құмшекер, 2-3 касық тмин, 500 г қара нан, 1,5 қасық тұз.
Суп из дичи Дзунский.
Көкөністерді (кльраби, репа, сәбіз, петрушка) саломка түрінде кесеміз, пореймен бірге жәй отта көкөністерді сорпада пісіреміз.
Қуырылған етті (рябчиков, куропатка) ет тартқышта өткізіп, пиязбен бірге қуырамыз. Қуырудың соңына келгенде, кілегей, миоран, петрушка қосып дитчқа басытқы дайындаймыз.
Қуырып болған соң, көкөністі сопаға саламыз, 2-3 минут отта қойнауына жеткізбей пісіреміз. Укропты бетіне сеуіп жібереміз.
1 кесе қурылған дичтің фаршы, 1 қасық сары май, 0,5 кілегей, 1 кочан кольраби, 3 репа, 0,5 сәбіз, 1 петрушка (тамыры және көктері) , 1 пияз-порей, 2 бас пияз, 1 к. Қасық қара бұрыш, 1 қ укроп.
Якнина (Паштет литвасы).
Бауырды жібітіп, бөлік түрінде кесеміз. Қуырылған пиязбен бұқтырып, еттартқыш арқылы бұқтырылып болған бауырды өткіземіз. Май, тұз, перец, шарап қосамыз. Касттюлге кубик тәріздес туралған шпикті және дайын болған массаны рааластырып, аз мөлшерде суға қайнатамыз. Дайын паштетті суыту қажет.
Бауыр 140 г, өсімдік майы 15, бас пияз 20, жүзім шарабы 7, салс (шпия) 15, бұрыш 15.
Суп с картофельными клецками.
Картопты 2-ге бөлеміз. Жарты шикі картопты теркадан өткізіп, сығамыз. Қалғанын картопты пісіреміз. Ыстық күйінде теркадан өткіземіз. Шикі және піскен картопты қосамыз, одан клецки пішінін жасап , қайнаған тұзды суға саламыз және дайындығына дейін пісіреміз. Клецкиді қайнап жатқан сүтке 5-10 минут пісіреміз.
Сорпаны берер алдында, май саламыз.
Сүт 350, картоп 200, сары май 10.
2-лік тағамдар.
Цепелиний
Шикі картопты теркадан өткіземіз, сығамыз. Піскен картоппен бірге араластырып, біркелкі масса жасаймыз.
Начинка дайындау: піскен етті фарштан және пияздан, қурылған саладан немесе ірімшіктен ішкі жұмыртқа және пиязбен араластырамыз,
қуырылған саладан дайындаймыз.
картоп массасынан жасаймыз, оған начинкасын саламыз. Жұмыртқа пішінді форма береміз – цепелиний.
Цепелинийді тұзлалған суда 20 минут пісіреміз. Піскен соң қуырылған сала мен пиязды кілегеймен араласқан массаны салынған цепелинийді үстіне құямыз.
Шопинис
Арпа жармасын, алуын-ала суланып қойған гарохты, кесілген брюкваны, осының бәрін бөлек-бөлек қайнатамыз.
Кубик тәріздес кесілген шошқа саласын, майдалап кесілген пиязбен бірге қуырып, піскен жармалармен қосып, горох және брюкваны, оған майда кесілген ветчинаны қосып жібереміз. Дастарханға ыстық күйінде жіберу керек.
0,5 кеск арпа жармасы, 1 ст горох, 1 брюква, 3 бас пияз, 200 г шошқа саласы, 250 г ветчина, 1 кесе кілегей, 1к қасық майорына, 2 үлкен қасық укроп.
Бульон сильке (селедки с картофелем)
Селедканы филировать, сүтте және суда 10-12 сағат салып қоямыз, сосын жібітеміз. Картопты саломка түрінде кесеміз.
Майдалап кесілген пиязды майда немесе салада қуырамыз.
Жұқа темір кастрюльді маймен жағамыз. Картопты және селедканы әр слой бойынша жұмыртқа жағып тұрамыз, укропты және пиязды үстіне себеміз, синкварка тәрізді сонғы слойды картопты қоюлап жұмыртқамен жағамыз. Үстіне кілегей төгіп пісіру шкафына 25-30 минутқа саламыз.
Рагуляй
Піскен картоптан пюре дайындаймыз, оған ашытқы саламыз. Жылы сумен араласқан суға, ұн салып, жылы жерге закваска үшін қоямыз.
Шикі картопты теркадан өткізіп, сосын қысып шырынын шығарамыз. Ұн салып, 4 сағатқа қоямыз.
Шыққан шырынды төгіп тұз, қалған ұнды қосып, листке 3 см.дей етіп май жағып, 30 минут пісіру шкафына пісіреміз.
15 шикі картоп , 2 піскен картоп, қасық қарақұмық ұн, 25 г ашытқы, 2 үлкен қасық су, 100 г шошқа саласы, 3 пияз.
Ведерий
Қарақұмықты қайнап жатқан сүтте пісріп, қыздырылған қызу шкафына сүттің буымен жәй отқа қоямыз. Сосын пиязбен қуырылған шек саласын және қуырылған потрахтан сало фаршын қосып араластырып қойып қоямыз. Осы начинкамен жуылған қалың шекке саламыз. Маймен жағылған противенге 1,5 сағат қуырамыз. Екі кесе қарақұмық, 200 гр. шошқаның шек саласы, 1,5 кесе сүт, 200 гр. жүрек, екі бас пияз, 150 гр. шошқа шегі, бір үлкен қасық қара бұрыш, мийоран.
Колунай
Колууниді тұшпара секілді дайындайды бірақ кішкене ерекшелігі бар.
Ет начинкасы
Майлы сиыр еті, шошқа саласы (4/1 бөлігі) пияз (пияз шырыны немесе кашица) шикі жұмыртқа майоран (құрғақ) қара бұрыш.
Саңырауқұлақ начинкасы
Ақ саңырауқұлақ, құрғақ немесе балғын шошқа саласы, пияз, петрушка, майоран (құрғақ қара бұрыш).
Қамыр дайындау үшін бір кесе ұнға, бір жұмыртқа және 2 сарыуызы (желтка) сосын тұз саламыз. Су мүлдем қолданбайды, оның орнына шырын қолдануға болады, егер қамыр тұщы қамыр болса.
Начинканы ет тартқышта 2 рет өткіземіз.
Қамырды 1мм қалыңдықта жаяды, тұшпара кескенде кішкентай мөлшерде болу керек. 2-3 см диаметрде.
Колуунаидтың тұшпарадан айырмашылығы бірінші сковородкада қуырады, сосын тұзды суда қайнатады.
Колуунаидты көбінесе 2-ші тағам ретінде қолданылады, бірақ литва борщында көкөніс сорпасында сорпаларды толықтырады.
Рулет Сканестос – Судетинис.
500-700 гр. сиыр тілі, 2-3 курапатка немесе рябчина, 1 кг. бұзау еті, 500 гр.шошқа саласы немесе бекон, петрушка.
Маринадқа
1-пияз, 1-сәбіз, 1-петрушка, 10 –можжевеловых ягод 0,5 бас сарымсағы (чеснок) 0,5 л пиво, 2-3 к қасық кепкен майоран , 0,5 к қасық қарабұрыш, 0,25 к қасық теркадан өткен мускат орехы.
Қамырға
1-кесе ржаной ұны, 0,5 кесе ұн, 0,5 кесе су, 1к қасық тұзы.
1.Тілді 12 сағатқа маринадқа қоямыз. Маринад пиводан немесе қышқыл квастан дайындалған, қайнатылған пияз, можжеловый жеміс жидектер, майоран, сарымсақ, петрушка қосылған. Сосын пиязбен бірге сәбізді,бұрышты, петрушканы, лавр жапырағын бір сағат ішінде қайнатамыз, суық сумен жуып тез қабығын аршимыз.
2. Куропатканы дайындығына дейін қуырамыз, төс бөлігінен филе дайындаймыз. Жәй ғана майда пиязбен бірге қуырамыз.
3.Бұзау етін кішкене ғана тұздаймыз, ұрғылаймыз, қалыңдығы 1-1,5 см болғанша сосын тұздаймыз және бұрыштаймыз, мускат орехын қосамыз.
4. Шошқа саласын 3 және 5 мм қалыңдықта пластап кесеміз.
5. Дайын болған өнімді келесі түрде қоямыз. Тілді ораймыз, шошқа етімен 3 мм ораймыз. Сосын екі жағын асты үстімен куропатканың етті жерін қойып қатты нығыздап саланың пластасымен қалыңдығы 5 мм ораймыз. Рулет шыққан соң үстіне теркадан өткен петрушканың тамырын, майоранды себеміз. Сосын жұқа қабатты тұщы қамырымен оралған бұзау етімен ораймыз. Дайын рулетті салфеткамен орап, жіппен байлап, тұздалған қайнап жатқан суға 1,5 сағатқа пісіреміз. Сосын суытамыз, салфетканы алып тастаймыз. Сосын оны қайтадан құрғақ салфеткасымен орап 6-8 сағатқа суық жерге қоямыз.
Салаттар
Картоптан салат
120гр картоп, 15 гр жасыл салат, 40гр көк пияз, 50 гр майонез, пияз, 10 гр көктер, тұз.
Піскен картоптың қабығын аршимыз, жұқа ломтик түрінде кесеміз. Берер алдында көк пиязды кесіп, майонезді жағып, тұзды сеуіп және бұрышты себеміз, сосын осының бәрін араластырамыз да, салатник ыдысына салып үстіне көктерді сеуіп, салат жапырағымен әшекелейміз.
Салат Рыбный
300 гр піскен балық (трески), 250 гр алма, 1 тұзды қияр, 200 гр жасыл горохы, 2 жұмыртқа, 20 гр жасыл пияз, 200 гр майонез.
Кубик тәріздес піскен балықты кесеміз. Қабықсыз және сүйексіз, тәтті алманы тұзды қиярды және піскен жұмыртқаны кубик тәріздес кесіп араластырамыз, оған консервленген балықты, көк пиязды қосып қайтадан араластырамыз да майонезді қосамыз.
Овощная горка
300 гр қызылша, 3 сәбіз, 1 тұзды қияр , 1 пияз, 150 гр алма, 1 жұмыртқа, 5 ст қасық майонез.
Піскен қызылшаны және сәбізді кішкентай кубикпен кесеміз, жарты сәбізді дөңгелек түрінде кесеміз. Піскен жұмыртқаны, пиязды, алманы қабығынан аршылған тұзды қиярды майдалап кесеміз. Өнімдерді горка түрінде қоямыз, арасына майонезді жағып горканың негізгі дөңгелек кесілген сәбізді қоямыз. Тұзды қиярдан колокольчик жасап әшекейлейміз. Берер алдында суық жерде ұстау керек.
Салат из соленных грибов
500 гр тұзды қияр, 5 үлкен қасық кілегей, 50 гр жасыл пияз, укроп. Тұздалған саңырауқұлақты қайнаған суық сумен жуамыз. Ломтик немесе долька түрінде кесеміз, салқын кілегеймен араластырамыз, үстіне көк пиязды және укропты себеміз.
Салат из хрена с яйцом
100 гр хрен, 3 жұмыртқа, 125 гр кілегей, 2,5 қасық қант (20 гр, 50 гр) жасыл пияз, 10 гр көктер петрушка немесе укроп тұз нүкте.
Хренды тазалап жуып кептіріп теркадан өткіземіз. Оған қант қосып жақсылап араластырамыз да ашық ыдыста 30-40 минут қоямыз. Оған майдалап кесілген жұмыртқаны саламыз және кесілген көктерді тұзды салып жақсылап араластырамыз. Жіберер алдында кілегейді қосып араластырып жібереміз.
Басытқылар
Рулетики из свинины
400 гр.шошқа еті, 1 жұмыртқа, 30гр.шпика, 1сәбіз, 3 чеснок (10гр), тұз.
Шошқаның етін қалыңдығы 2-3 см пластап кесеміз, жәғана ұрғылаймыз, тұздаймыз, оның үстіне майдалап кесілген шпикті, сәбізді, жұмыртқаны, сарымсақты (чеснок) қоямыз. Сосын оны әдемілеп рулет тәріздес орап жіппен байлап қайнатамыз.
Студень из свиных ножек
600 гр.аяқ, 5 жұмыртқа, 2 сәбіз, (150 г) 2 бас пияз (150 г), 1 петрушканың тамыры, 2-3 лавр жапырағы, бұрыш, тұз.
Буда піскен аяқты құрғақтап сүртеміз, аяғын кесіп, жуып кастрюльге салып үстіне мұздай су құйып оған сәбіз, петрушка, пияз, лавр жапырағын, кішкене ғана бұрыш сеуіп жәй отта 4 сағат пісіреміз. (сәбізді және пиязды 1-2 сағат пісіреміз). Дайындығына жетіп қалғанда майдың үсті жағын аламыз, сәбізді петрушканы, лавр жапырағында аламыз. Етін сүйегінен ажыратамыз да еттартқыштан өткіземіз. Сүйегін қайтадан сорпасына салып қайнатамыз 5-6 кесе сорпа қалғанша. Дайын сорпаны сүзіп аламыз да етпен бірге араластырып қайнауына жеткіземіз, тұзды саламыз да оған пішін беріп қасына піскен жұмыртқаны суыған күйінде қоямыз. Студенге соус, горчица, салат беруге болады.
Язык заливное
500 гр.сиыр еті, 1 петрушка тамыры, 1 бас пияз, (75гр), тұз, 20 гр.желатин, 1 жұмыртқа, 1балғын қияр (100гр), 10 гр.көктер петрушка.
Тілді пісіреміз. Тілдің қабығын оңай алу үшін тілді суық суға қоямыз. Тазаланған тілді оның пісіріліп жатқан сорпасына қайтадан саламызда мұздатамыз. Сосын оны кішкентай кусокпен кесеміз, блюда ыдысына қоямыз, піскен жұмыртқамен әшекейлейміз және балғын қиярды, көктерді петрушканы қойып әшекейлейміз, суып қалған желені құйамыз. әшекейлегеніміз бір орында тұру үшін, желені тілді пісірген сорпадан дайындаймыз. Желатинді алдын-ала суық суда 2 сағат ұстаймыз, оған ыстық сорпаны қосамыз, салфеткадан сүзіп алынған, араластырамыз, қайнауына дейін жеткіземіз және жәй отта 15-20 минут пісіреміз.
Картофель с сосисками или колбасой.
300 гр.піскен картоп, 100 гр.шұжық немесе сосиска, 125 гр.майонез, 5 гр.қант, 50 гр.жасыл пияз, тұз, бұрыш.
Бірдей ломтик тәріздес колбасаны және сосисканы және картопты кесіп, оған тұз, бұрыш сеуіп, майонезді араластырып қант саламыз. Блюда ыдысына саламыз және кесілген пиязды себеміз.
Кондитерлік бұйымдар
Медоумес
Ұнды араластырып сковородкада сары түске дейін қуырамыз. Қуырғаннан кейін ыстық күйінде ыстық балды салып араластырамыз. Оған пряностіні, спиртті қосамыз.
Қамырды 1,5 см қалыңдықта илейміз әр түрлі форма беріп листке салып 2-4 мин қыздыру шкафында пісіреміз.
Пумперникель
500 гр ұн 50 орех
100 гр.сары май 1 к қасық корица
3 жұмыртқа 1 г көмірқышқыл амоний
200 г қант (углекислого амоний)
Сары майды қантпен және корицамен бірге араластырамыз, оған бір бірден жұмыртқаны саламыз. Ақ түске келгенше араластырамыз.
Сосын аммонийді құйамыз. 1к қасық суға, араласқанды саламыз және ұнды, орехты саламыз.
Ұн қамырды 2,5 см қалыңдықта илеп оған тікбұрышты фома беріп листке салып, үстіне жұмыртқамен жағып қыздыру шкафында саламыз ашық сары түске дейін пісіреміз (20-25 минут пісіреміз).
Пипаркоон
100 г бал 100 г патони
100 г қант 100 г сары май
2 жұмыртқа 0,5 кесе су
3 к қасық корица 1,5 к қасық имбары
7 бутон гвоздика 0,25 к қасық қара бұрыш
0,5 к қасық мускат орехі 1,5 к қасық амоний
Қамырды пумперникель сияқты илейміз, 1-+ші жұмыртқа май массасын дайындаймыз, иленген қамырға сумен араласқан ыстық болуы, патониді қосып, сосын қалған ұнды салып және амонийді, орехты саламыз. Қамырды сол кезде 1-1,5 см қалыңдықта жайып (3х5см) тік бұрыш формасын беріп, үстіне параллелді түрде узаор салып, жұмыртқаның сары уызымен жағып қыздыру шкафында белгілі температурада 10 минутта пісіреміз.
Кисель яблочный
1 кг алма, 300 г қант, 3 қасық картоп крахмалы (90 г)
Жақсылап жуылған алманы кішкентай ломтик түрінде кесеміз, кастрюльге саламыз, 4 кесе су құйып қайнатамыз. Алма піскен соң сито арқылы алманы бөліп аламыз, кастрюльге салынғанда өткіземіз піскеннен араластырамыз, оған қант салып пісіреміз, үстіне картоп крахмалын саламыз.
Компот из свежих яблок или груш
1 кг алма немесе алмұрт, 300 гр қант. Алманы тазалаймыз, тұқымын алып тастаймыз 6-8 бөлікке бөлеміз. Алма қарайып кетпеу үшін суық суға саламызда лимон қышқылын қосамыз. Кастрюльге қантты себеміз 4 кесе ыстық су құямызда оған туралған алманы саламызда жәй отты 10-15 мин пісіреміз. Дайын компотқа лимон, апельсин немесе корицаның цедрасын қосамыз. Алмұртта компот дайындау үшін қантты аз мөлшерде саламыз. Компотты 10-15 минут қайнатамыз.
Квас хлебный
0,5 кг ржаной нан, 5 л.су, 12г ашытқы, 100 г қант, 10 г мята, 25 г изюм.
Қыздыру шкафында кесілген ржаной нанды кесіп құрғатамыз. Сухарді эмальденген кастрюльгн немесе бочкаға салып, қайнаған суды құйамыз да 3-4 сағатқа қоямыз. Квасымыз көпіршетіп келе жатқан кезде оны 2-ші рет сүзіп алуымыз қажет. Бутылкаға құямыз, оның әр-біріне изюм саламыз. Крышкасымен жабар алдында крышканы ыстық суға батырып аламыз. Крышканы жапқаннан кейін суық жерге қоямыз. 2-3 күннен кейін квас дайын болады.
Квас медовый
400 г бал, 2,5 л су, 12 г ашытқы, 100 г лимон бояуы. Қайнаған сумен құйып араластырамыз, сұйықтық суығаннан кейін бөлме температурасы болғанда оған ашытқы қосамыз, жылы сумен ерітілген, майда кесілген лимонды қосамыз да ашытамыз.
Кофе холодный
2 кесе су 4 к қасық кофе, қант, сливки. Қара кофе қайнатамыз, сүземіз, қант саламызда суытамыз. Берер алдында суық сливки құйып береміз. Сливканың орнына лонда берілуі мүмкін.
Қорытынды
Қорытындылап келгенде қазіргі Литвалық аспаз ежелгі литвадан көп ерекшелінеді.
Біріншіден, Литва аспазы көбінесе көкөністерден көп тағамдар жасауда қолданылады.
Екіншіден, Литва аспазы Белорусь аспазына ұқсас. Литва аспазында сүт және ашыған сүт өнімдері, ірімшік, простокваша және кілегей көп орында қолданылады.
Үшіншіден, ет өнімдерінен ең танымалысы шұжықтар және бекон.
Ал сусындарының ең танымалысы қара кофе. Литвалықтар және де кондитерлік бұйымдардан компот, кисельді жақсы көреді.
Қолданылған әдебиеттер:
Културы питания (энциклопедия справочник)
Похлебкин. Прибалтийский кухня. 211бет
Кулинария. 416 бет
1 560
32 891 
