Компьютердик графика

Сабактын максаттары

Көрсөткүчтөр,Күтүлүүчү натыйжалар

Билим берүүчүлүк: Окуучуларды “мейкиндиктик дискретизация” түшүнүгү менен тааныштырып комптютердин эсинде сүрөттөрдү сактоо принциптерин түшүндүрүү

Ѳнүктүрүүчүлүк: “Компьютер графикасы” жаңы түшүнүктөр жана жаңы маалыматтар менен окуучуларды камсыздоо

Тарбия берүүчүлүк: Өз алдынчалыкка көндүрүү

Окуучулар максатка жетет деп билсек болот эгерде алар:

Н.Ж.А.Э.(натыйжага жете алат эгер) окуучу тема тушүнүп комрьютер менен иштей билсе

Н.Ж.А.Э. компьютерде графиканы колдоно билсе

Сабактын жүрүшү:

• Уюштуруу. Саламдашуу. Окуучуларды журнал боюнча толуктоо.

Окуучулардын китептерин, окуу куралдарын, класстын тазалыгын кѳзѳмѳлдѳѳ .

Жагымдуу маанай түзүү:________________________________________________

• Ѳтүлгѳн теманы кайталоо

• Жаӊы тема

Ѳтүлгѳн теманы кайталоо

Мугалим окуучуларга ѳтүлгѳн темалар боюнча суроо берүү менен кыскача аӊгеме жүргүзѳт.

• Компьютердик графиканы берүүдө кайсыл моделдерди пайдаланабыз

Окуучулар берилген

суроолорго жооп берүү

менен ѳздѳрү билгендерин

ортого салышат.

Мугалимдин иш аракети

Окуучунун иш-аракети

Темасын максатын айтат жана түшүндүрѳт

Алтын эреже менен тааныштырат.

Окуучулар сабактын темасын, максатын угат жана түшүнүшѳт.

Жаӊы теманы түшүндүрүү

Растрдык– ар бири өзүнүн координатасына жана түсүнүн кодуна ээ болгон пикселдердин көптүгүнөн түзүлгөн сүрөттөлүш. Растрдык графиканын артыкчылыгы: түстү берүү тактыгы жана сүрөттөлүштүн реалдуулукка жакындыгы.

Растрдык сүрөттөлүштөр үчүн коддоо жана түстү берүүнүн негизги үч системасын карап чыгалы: HSB, RGB жана CMYK.

Окуучулар тема боюнча билгендерин эркин айтып беришет. Мугалим теманы түшүндүрүп жатканда кунт коюп угушат. Теманын үстүнѳн талкууга активдүү катышышат.

HSB модели: үч компоненттен турат: түстүн өңү (Hue), түстүн каныгуусу (Saturation) жана түстүн жарыктыгы (Brightness).

RGB модели: каалагандай түс үч түстүн айкалышынан түзүлөт: кызыл (Red, R), жашыл (Green, G), көк (Blue, B). Калган бардык түстөр жана кошумча түстөрү бул түзүүчүлөрдүн канчалык деңгээлде болгондугунан же жоктугунан алынат.Мисалы, 256 градациялык түстө ар бир чекит 3 байт менен коддолот, анткени бир түстү коддоо үчүн 1 байт – 8 бит бөлүнөт.

CMYK модели: басмаканада басып чыгарууларда колдо- нулат. Кошумча түстү калган эки түстү кошуу менен же ак түстөн кемитүү менен алат. Кызыл түс үчүн кошумча түстөр көгүш (Cyan, C) = жашыл + көк = ак - кызыл, жашыл түс үчүн – кочкул кызыл (Magenta, M) = кызыл + көк = ак – жашыл, көк түс үчүн – сары (Yellow, Y) = кызыл + жашыл = ак — көк.

Түшүнбѳгѳн жерин мугалимден сурашат.

Мугалимге суроо берүүнү үйрѳнүшѳт.

Сабакты бышыктоо

Мугалим окуучулардын билимин бышыктоо максатында окуучуларга мисал берет:

Мисал. Өлчөмү 128*128 пиксель болгон растрдык сүрөттү сактоо үчүн эстен 4 КБ бөлүштү. Сүрөттүн палитрасындагы мүмкүн болгон түстөрдүн санын аныктагыла.

Чыгаруу: Сүрөттүн чекиттеринин санын аныктайлы. 128*128=16384 чекит же пиксель. Сүрөт үчүн бөлүнгөн эстин көлөмүн бит менен туюнтабыз, анткени V=I*X*Y бит менен эсептелет. 4 Кб=4*1024=4 096 байт = 4096*8 бит =32768 бит. Түстүн тереңдигин табабыз I =V/(X*Y)=32768:16384=2, N=2ⁱ , мында N – палитрадагы түстөрдүн саны. N=2² =4. Жообу: 4.

Окуучулар

Ойлорун эркин айтышат.

Талкууларды уюштурушат. Мисалды доскага чыгып иштешет.

Сабакты жыйынтыктоо:

окуучунун суроосуна жооп берүү

Баалоо:

окуучулардын билимин баалоо

Үйгѳ тапшырма берүү:

Көрсөтүлгөн суроолорго жооп берип, мисалдарды иштешет.

Сабактын максаттары

Көрсөткүчтөр,Күтүлүүчү натыйжалар

Билим берүүчүлүк: Тизмелерди иштетүү алгоритм боюнча билимдерин бышыкташат.Берилген тапшырмаларды аткаруу менен тактыкка жана шамдагай болууга багыт алышат.

Ѳнүктүрүүчүлүк: Окуучулардын билим денгээлин өнүктүрүү

Тарбия берүүчүлүк: Окуучулар топто жана жупта кызматташтыкта иштешет. Бири-бирине жардам беришет.

Окуучулар максатка жетет деп билсек болот эгерде алар:

Алгоритмдин ар бир түзүлүшун аташат жана алардын аткарган кызматын билишет. Массивдерди иштеп чыгуу алгоритмдерин таанып түшүнүшөт.

Окуучулар өз билимдерин өнүктүрө алышат.

Сабактын жүрүшү:

• Уюштуруу. Саламдашуу. Окуучуларды журнал боюнча толуктоо.

Окуучулардын китептерин, окуу куралдарын, класстын тазалыгын кѳзѳмѳлдѳѳ .

Жагымдуу маанай түзүү:________________________________________________

• Ѳтүлгѳн теманы кайталоо

• Жаӊы тема

Ѳтүлгѳн теманы кайталоо

Мугалим окуучуларга ѳтүлгѳн темалар боюнча суроо берүү менен кыскача аӊгеме жүргүзѳт.

• Рекурсия деген эмне?

• Ал эмне кызмат аткарышат?

Окуучулар берилген

суроолорго жооп берүү

менен ѳздѳрү билгендерин

ортого салышат.

Мугалимдин иш аракети

Окуучунун иш-аракети

Темасын максатын айтат жана түшүндүрѳт

Алтын эреже менен тааныштырат.

Окуучулар сабактын темасын, максатын угат жана түшүнүшѳт.

Жаӊы теманы түшүндүрүү

Бул темада биз тизмедеги берилиштерди издөө жана модификациялоонун( реверс,жылдыруу,жана керектүү элементтерди тандоо) негизги стандарттык алгоритмдердин теренирээк карайбыз.

Окуучулар тема боюнча билгендерин эркин айтып беришет. Мугалим теманы түшүндүрүп жатканда кунт коюп угушат. Теманын үстүнѳн талкууга активдүү катышышат.

Тизмедеги элементтерди издөө

Программалоо боюнча көптөгөн маселелерде тизмеде элемент бар же жок экенин текшерүү керек болот. Же болбосо максималдык же минималдык мааниси менен элементти табуу керек болот.

a - массивдин аты, n - тизмедеги элементтердин саны (бүтүн сан), ал эми і өзгөрмөсү тизменин элементинин индексин билдирген маселенин мисалында издөө алгоритмин карап көрөлү.

1-маселе. Тизмеден мааниси хке барабар болгон і элементин табуу керек. Качан гана элемент табылганда, программа True деп, break командасын колдонуп циклден чыгуусу керек. Эгерде изделген элемент жок болсо - Falseты чыгаруу керек.

a = [4, 15, -3, 11, -10, 9]

× = int(input('Изделүүчү элемент: '))

for i in a: #а тизмесинин элементтерин иргөө

if i == x: #эгер элемент табылса

print (True)

break #циклден чыгуу

else:

print (False)

Бул маселени дагы бир жол менен чыгарса болот. Ал үчүн тизмеде хке барабар биринчи табылган элементтин индексин кайтарган index функциясын колдонуу керек:

a = [4, 15, -3, 11, -10, 9] #массивдин мисалы

print (a.index (-10)) #жыйынтык 4

Эгерде массивде изделген элемент жок болсо, программа катаны кайтарат жана ишти токтотот.

Түшүнбѳгѳн жерин мугалимден сурашат.

Мугалимге суроо берүүнү үйрѳнүшѳт.

Сабакты бышыктоо

Сабактын натыйжасы коюлган максат менен салыштыруу,кайтарым байланыш-окуучулар жетишкен натыйжаны анализдөө,” Кызыктуу болду...”, “Мен билдим...”, “эсте калды...” ж.б.у.с

Окуучулар

Ойлорун эркин айтышат.

Талкууларды уюштурушат. Мисалды доскага чыгып иштешет.

Сабакты жыйынтыктоо:

окуучунун суроосуна жооп берүү

Баалоо:

окуучулардын билимин баалоо

Үйгѳ тапшырма берүү:

1) Тизмени (0, 20) интервалындагы кокустук сандар менен толтургула. х санын киргизгиле жана хке барабар бардык маанилерди тапкыла.

2) n элементтен турган сан маанисиндеги бир өлчөмдүү массив берилген. Массивдин элементтерин оң жакка айланма жылдырууну аткар, б.а. a(0) -- a(1); a(1) -- a(2); … a(n-1) -- a(0).

3) Кокустук бүтүн сандардын тизмеси берилген. Тизменин бардык так сандарын нөлдөр менен алмаштыргыла жана алардын санын чыгаргыла.

4) Тизмени кокустук сандар менен толтургула жана тизменин х жана у индекстери менен белгиленген үзүмдөгү элементтери үчүн (бул элементтерди кошуу менен) реверс жүргүзгүлө.

Сабактын максаттары

Көрсөткүчтөр,Күтүлүүчү натыйжалар

Билим берүүчүлүк: Окуучуларды “мейкиндиктик дискретизация” түшүнүгү менен тааныштырып комптютердин эсинде сүрөттөрдү сактоо принциптерин түшүндүрүү

Ѳнүктүрүүчүлүк: “Компьютер графикасы” жаңы түшүнүктөр жана жаңы маалыматтар менен окуучуларды камсыздоо

Тарбия берүүчүлүк: Өз алдынчалыкка көндүрүү

Окуучулар максатка жетет деп билсек болот эгерде алар:

Н.Ж.А.Э.(натыйжага жете алат эгер) окуучу тема тушүнүп комрьютер менен иштей билсе

Н.Ж.А.Э. компьютерде графиканы колдоно билсе

Сабактын жүрүшү:

• Уюштуруу. Саламдашуу. Окуучуларды журнал боюнча толуктоо.

Окуучулардын китептерин, окуу куралдарын, класстын тазалыгын кѳзѳмѳлдѳѳ .

Жагымдуу маанай түзүү:________________________________________________

• Ѳтүлгѳн теманы кайталоо

• Жаӊы тема

Ѳтүлгѳн теманы кайталоо

Мугалим окуучуларга ѳтүлгѳн темалар боюнча суроо берүү менен кыскача аӊгеме жүргүзѳт.

• Компьютердик графиканы берүүдө кайсыл моделдерди пайдаланабыз

Окуучулар берилген

суроолорго жооп берүү

менен ѳздѳрү билгендерин

ортого салышат.

Мугалимдин иш аракети

Окуучунун иш-аракети

Темасын максатын айтат жана түшүндүрѳт

Алтын эреже менен тааныштырат.

Окуучулар сабактын темасын, максатын угат жана түшүнүшѳт.

Жаӊы теманы түшүндүрүү

Растрдык– ар бири өзүнүн координатасына жана түсүнүн кодуна ээ болгон пикселдердин көптүгүнөн түзүлгөн сүрөттөлүш. Растрдык графиканын артыкчылыгы: түстү берүү тактыгы жана сүрөттөлүштүн реалдуулукка жакындыгы.

Растрдык сүрөттөлүштөр үчүн коддоо жана түстү берүүнүн негизги үч системасын карап чыгалы: HSB, RGB жана CMYK.

Окуучулар тема боюнча билгендерин эркин айтып беришет. Мугалим теманы түшүндүрүп жатканда кунт коюп угушат. Теманын үстүнѳн талкууга активдүү катышышат.

HSB модели: үч компоненттен турат: түстүн өңү (Hue), түстүн каныгуусу (Saturation) жана түстүн жарыктыгы (Brightness).

RGB модели: каалагандай түс үч түстүн айкалышынан түзүлөт: кызыл (Red, R), жашыл (Green, G), көк (Blue, B). Калган бардык түстөр жана кошумча түстөрү бул түзүүчүлөрдүн канчалык деңгээлде болгондугунан же жоктугунан алынат.Мисалы, 256 градациялык түстө ар бир чекит 3 байт менен коддолот, анткени бир түстү коддоо үчүн 1 байт – 8 бит бөлүнөт.

CMYK модели: басмаканада басып чыгарууларда колдо- нулат. Кошумча түстү калган эки түстү кошуу менен же ак түстөн кемитүү менен алат. Кызыл түс үчүн кошумча түстөр көгүш (Cyan, C) = жашыл + көк = ак - кызыл, жашыл түс үчүн – кочкул кызыл (Magenta, M) = кызыл + көк = ак – жашыл, көк түс үчүн – сары (Yellow, Y) = кызыл + жашыл = ак — көк.

Түшүнбѳгѳн жерин мугалимден сурашат.

Мугалимге суроо берүүнү үйрѳнүшѳт.

Сабакты бышыктоо

Мугалим окуучулардын билимин бышыктоо максатында окуучуларга мисал берет:

Мисал. Өлчөмү 128*128 пиксель болгон растрдык сүрөттү сактоо үчүн эстен 4 КБ бөлүштү. Сүрөттүн палитрасындагы мүмкүн болгон түстөрдүн санын аныктагыла.

Чыгаруу: Сүрөттүн чекиттеринин санын аныктайлы. 128*128=16384 чекит же пиксель. Сүрөт үчүн бөлүнгөн эстин көлөмүн бит менен туюнтабыз, анткени V=I*X*Y бит менен эсептелет. 4 Кб=4*1024=4 096 байт = 4096*8 бит =32768 бит. Түстүн тереңдигин табабыз I =V/(X*Y)=32768:16384=2, N=2ⁱ , мында N – палитрадагы түстөрдүн саны. N=2² =4. Жообу: 4.

Окуучулар

Ойлорун эркин айтышат.

Талкууларды уюштурушат. Мисалды доскага чыгып иштешет.

Сабакты жыйынтыктоо:

окуучунун суроосуна жооп берүү

Баалоо:

окуучулардын билимин баалоо

Үйгѳ тапшырма берүү:

Көрсөтүлгөн суроолорго жооп берип, мисалдарды иштешет.

Сабактын максаттары

Көрсөткүчтөр,Күтүлүүчү натыйжалар

Билим берүүчүлүк: : Окуучулар Робототехника илими жөнүндө жалпы маалымат алышат. Бул илим эмнени окуутарын билишет. Теманын үстүндө чыгармачылык менен иштешет. Карточкадагы суроолорго жооп беришет.

Ѳнүктүрүүчүлүк: Робототехника илими боюнча жалпы түшүнүгүн, ѳз оюн эркин айтуу менен элестетүүсү, кыялдануусу, кабыл алуусу, чыгармачыл ой жүгүртүүсү калыптанат.

Тарбия берүүчүлүк: Бири-биринин оюн уга билүүгѳ тарбияланышат.

Окуучулар максатка жетет деп билсек болот эгерде алар:

Н.Ж.А.Э.(натыйжага жете алат эгер) окуучу тема тушүнүп комрьютер роботтордун башкаруу системасына код жаза билсе

Н.Ж.А.Э. роботторду жасоонун компоненттерин билсе

Сабактын жүрүшү:

• Уюштуруу. Саламдашуу. Окуучуларды журнал боюнча толуктоо.

Окуучулардын китептерин, окуу куралдарын, класстын тазалыгын кѳзѳмѳлдѳѳ .

Жагымдуу маанай түзүү:________________________________________________

• Ѳтүлгѳн теманы кайталоо

• Жаӊы тема

Ѳтүлгѳн теманы кайталоо

Мугалим окуучуларга ѳтүлгѳн темалар боюнча суроо берүү менен кыскача аӊгеме жүргүзѳт.

• Компьютердик графика

1. Иллюстративдик графика

2. Конструктордук графика

3. Илимий графика

Окуучулар берилген

суроолорго жооп берүү

менен ѳздѳрү билгендерин

ортого салышат.

Мугалимдин иш аракети

Окуучунун иш-аракети

Темасын максатын айтат жана түшүндүрѳт

Алтын эреже менен тааныштырат.

Окуучулар сабактын темасын, максатын угат жана түшүнүшѳт.

Жаӊы теманы түшүндүрүү

Робототехникага киришүү

Биз азыр көптөгөн үйдөгү жана жумуштагы майда-барат иштерди интеллектуалдуу жардамчылардын мойнуна илип койсо боло тургандай заманда жашап жатабыз. Мындай учурларда бизге жардамга роботтор келет.

Робот - бул программалануучу жана адамдын жардамысыз эле сырткы чөйрө менен аракеттешип, андан ары биз киргизген маселелерди аткаруучу механикалык түзүлүш.

Робототехника - программалануучу механикалык түзүлүштөрдү - роботторду долбоорлоо, иштеп чыгуу жана пайдалануу менен байланышкан иштердин чөйрөсү.

Бүгүнкү күндө роботтор көп милдеттерди аткарышат жана көптөгөн колдонулуштарга ээ. Роботтордун колдонулушу төмөнкүдөй аймактарга бөлүнөт:

• өндүрүштүкроботтор - аларды колдонуукөптөгөн өндүрүштүкпроцесстер- дин (жыйноо, чогултуу, боёо жана таңгактоо) тактыгын жогорулатууга жана ылдамдатууга мүмкүндүк берди. Роботтун мындай түрлөрү техникалык көрүү системалары менен камсыз болгон жана билдиргичтерден (датчиктерден) келген татаал жооптун негизинде чечим чыгара алышат. Алар татаал, коркунучтуу тапшырмаларды аткаруу үчүн колдонулушу мүмкүн, андан тышкары адам аткара албаган тапшырмаларда (бомбаны зыянсыздандырууда, ядролук реакторлорду тейлөөдө, океандын тереңдиктерин жана космосту изилдөөдө) колдонулат;

• изилдөөчү роботтор - опурталдуу жана татаал чөйрөлөрдө (космос мейкиндигин жана күн системасынын планеталарын изилдөөдө ж.б) тапшырмаларды аткаруу үчүн колдонулат;

• билим берүүчү роботтор - окуу маселелерин аткаруу жана долбоорлоо үчүн колдонулат.

Заманбап роботтордун негизги компоненттери:

• механикалык түзүүчүсү (тулкусу/алкагы) - бул түздөн-түз роботтун конструкциясы, ал ар кандай формада жана өлчөмдө болушу мүмкүн. Роботтор адам түспөлдүү болушу да мүмкүн, ошол эле учурда адамга таптакыр окшошпошу да мүмкүн, анткени роботтун долбоорунда сырткы келбетке эң аз, ал эми анын түрдүү милдеттерди аткарышына көп көңүл бурулат.

• Программалык түзүүчүсү (башкаруу системасы) - роботтун бардык элементтерин башкарат. Мисалы, роботтун билдиргичтери сырткы чөйрө менен аракеттенишкенде борбордук процессорго сигналды жөнөтүшөт, ал болсо программалык камсыздоонун жардамы менен берилиштерди иштетет да логиканын негизинде чечим кабыл алат. Ушундай эле көрүнүш колдонуучу тарабынан командаларды киргизүүдө да аткарылат.

Окуучулар тема боюнча билгендерин эркин айтып беришет. Мугалим теманы түшүндүрүп жатканда кунт коюп угушат. Теманын үстүнѳн талкууга активдүү катышышат.

Түшүнбѳгѳн жерин мугалимден сурашат.

Мугалимге суроо берүүнү үйрѳнүшѳт.

Сабакты бышыктоо

Мугалим окуучулардын билимин бышыктоо максатында окуучуларга мисал берет:

Мисал. Өлчөмү 128*128 пиксель болгон растрдык сүрөттү сактоо үчүн эстен 4 КБ бөлүштү. Сүрөттүн палитрасындагы мүмкүн болгон түстөрдүн санын аныктагыла.

Чыгаруу: Сүрөттүн чекиттеринин санын аныктайлы. 128*128=16384 чекит же пиксель. Сүрөт үчүн бөлүнгөн эстин көлөмүн бит менен туюнтабыз, анткени V=I*X*Y бит менен эсептелет. 4 Кб=4*1024=4 096 байт = 4096*8 бит =32768 бит. Түстүн тереңдигин табабыз I =V/(X*Y)=32768:16384=2, N=2ⁱ , мында N – палитрадагы түстөрдүн саны. N=2² =4. Жообу: 4.

Окуучулар

Ойлорун эркин айтышат.

Талкууларды уюштурушат. Мисалды доскага чыгып иштешет.

Сабакты жыйынтыктоо:

окуучунун суроосуна жооп берүү

Баалоо:

окуучулардын билимин баалоо

Үйгѳ тапшырма берүү:

Көрсөтүлгөн суроолорго жооп берип, мисалдарды иштешет.