ԿԵՆՏՐՈՆԱՅԻՆ ԱՆԿՅՈՒՆ
ԵՐԿՐԱ ՉԱՓՈՒԹՅՈՒՆ
8-րդ դասարան
Պատասխանեք հետևյալ հարցերին
Ինչպիսի՞ հասկացություններ են բնորոշ շրջանագծին:
Շրջանագծին բնորոշ են շրջանագծի կենտրոն, շառավիղ, տրամագիծ, լար, աղեղ հասկացությունները:
Սահմանեք շրջանագիծը: Ի՞նչ է շրջանագծի կենտրոնը, շառավիղը, լարը, տրամագիծը,
աղեղը:
Շրջանագիծ է կոչվում այն երկրաչափական պատկերը, որը կազմված է հարթության այն բոլոր կետերից, որոնք գտնվում են տրված կետից տրված հեռավորության վրա :
Տրված կետը կոչվում է
շրջանագծի կենտրոն:
Կենտրոնը շրջանագծի որևէ կետին միացնող հատվածը կոչվում է շրջանագծի շառավիղ:
շառավիղ
տրամագիծ
աղեղ
լար
Շրջանագծի երկու կետեր միացնող հատվածը կոչվում է լար:
Շրջանագծի կենտրոնով անցնող լարը կոչվում է տրամագիծ:
Շրջանագծի ցանկացած երկու կետերի միջև ընկած մասը կոչվում է: աղեղ:
B
A
Օ
Շրջանագիծ է կոչվում այն երկրաչափական պատկերը, որը կազմված է հարթության այն բոլոր կետերից, որոնք գտնվում են տրված կետից տրված հեռավորության վրա:
ALB 6 " width="640"
AMB- ն և ALB-ն շրջանագծի աղեղներ են, ընդ որում՝
ՇՐՋԱՆԱԳԾԻ ԱՂԵՂԻ ԱՍՏԻՃԱՆԱՅԻՆ ՉԱՓԸ
Շրջանագծի ցանկացած երկու կետեր շրջանագիծը տրոհում են երկու մասի, որոնցից յուրաքանչյուրը կոչվում է շրջանագծի աղեղ:
M
,
0
B
A
L
AMB ALB
6
Աղեղը կոչվում է կիսաշրջանագիծ, եթե նրա ծայրերը միացնող հատվա-ծը այդ շրջանագծի տրամագիծ է ՝
AB 2R
AMB և ALB աղեղները կիսաշրջանագծեր են:
Շրջանագծի աղեղը կարելի է չափել աստիճաններով:
ՇՐՋԱՆԱԳԾԻ ԱՂԵՂԻ ԱՍՏԻՃԱՆԱՅԻՆ ՉԱՓԸ
M
B
,
0
A
L
AMB = ALB = 180°
7
180ᴼ " width="640"
ԿԵՆՏՐՈՆԱՅԻՆ ԱՆԿՅՈՒՆ
Անկյունը, որի գագաթը շրջանագծի
կենտրոնն է, կոչվում է կենտրոնային անկյուն:
Եթե այդ անկյունը փոքր է փռված անկյունից,
ապա անկյան ներսում ընկած աղեղը փոքր է կիսաշրջանագծից:
L
O
∠ AOB
AB
B
A
ALB 180ᴼ
Եթե այդ անկյունը փռված է, ապա նրան համապատասխանում է կիսաշրջանագիծ:
L
∠ AOB = 180ᴼ
O
B
A
AMB և ALB աղեղներից յուրաքանչյուրը կիսաշրջանագիծ է:
M
Եթե 0 կենտրոնով շրջանագծի A B աղեղը փոքր է կիսաշրջանագծից
կամ կիսաշրջանագիծ է ,
ապա համարվում է, որ նրա աստիճանային չափը հավասար է AOB կենտրոնային անկյան աստիճանային չափին:
Հակառակ դեպքում աղեղի աստիճանային չափը հավասար է`
ALB = 360°- ∠AOB
L
O
O
B
A
B
A
O
L
A
B
AB = ∠AOB
ALB = ∠AOB
Շրջանագծի ընդհանուր ծայրեր
ունեցող երկու աղեղների աստիճանային չափերի գումարը 360ᴼ է:
L
AB + ALB = 360°
L
O
B
A
B
A
O
A
B
140ᴼ
N
ԽՆԴԻՐՆԵՐ ՊԱՏՐԱՍՏԻ ԳԾԱԳՐԵՐՈՎ
Խնդիր 1 .
Գտնել X- ը`oգտվելով նկարի տվյալներից:
գ.
∠ KOM=KM=140ᴼ, որպես KM
աղեղի վրա հենված կենտրոնային անկյուն:
∠ KOM+∠MON+∠NOK=360ᴼ
∠ KON=360ᴼ-(50ᴼ+140ᴼ)
∠ KON=170ᴼ
Հետևաբար`
X=170ᴼ
Պատ՝. 170ᴼ:
K
O
M
50ᴼ
X
12
Լուծեք հետևյալ խնդիրները
Խնդիր 2
O կենտրոնով շրջանագծի շառավիղը 16սմ է: Գտեք AB լարը, եթե ∠AOB=60ᴼ
Լուծում
B
A
Տրված է C(O,R)
R=16սմ, ∠AOB=60ᴼ
AB-?
AO=OB=R=16սմ
∠ AOB=60ᴼ
⇒
Օ
⇒
∠ OAB = ∠ OBA = (180ᴼ- 60ᴼ):2=60ᴼ
(Որպես հավասարասրուն եռանկյան
հիմքին առընթեր անկյուններ )
Հետևաբար ∆AOB-ն հավասարակողմ է, ուստի` AB = AO=BO=R= 16սմ:
Պատասխան՝ 16սմ:
Խնդիր 3
AB կիսաշրջանագծի վրա վերցված են C և D կետերն այնպես, որ AC=57ᴼ, BD=63ᴼ: Գտեք CD լարը, եթե շրջանագծի շառավիղը 12սմ է:
?
Լուծում
D
C
ᴗ AC=57ᴼ
Նախ գտնենք CD աղեղի աստիճանային չափը:
R
R
ᴗ BD=63ᴼ
B
A
ᴗ CD = ᴗ AB – ( ᴗ AC+ ᴗ BD )
Օ
R=12սմ
ᴗ CD= 180ᴼ - (57ᴼ + 63ᴼ) = 60ᴼ:
CD-?
ᴗ CD աղեղի վրա հենված կենտրոնային անկյունը` ∠COD = ᴗ CD=60ᴼ
Քանի որ CO=OD=R, ապա ∠C=∠D=( 180ᴼ-60ᴼ):2=60ᴼ:
Հետևաբար, COD եռանկյունը հավասարակողմ է՝
CD = CO = OD = R
⇒
CD = 12սմ
R = 12սմ
Պատասխան՝ 12սմ:
Սովորել §3.կետ 22, 23:
Լուծել խնդիր №156, 157ա, 160:
Տնային հանձնարարություն