Informatika va axborot texnologiyalari fanini o’qitishda  milliy va umummadaniy kompetensiyalarni shakillantirish.

7-sinf INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI FANINI O’QITISHDA Milliy va umummadaniy kompetensiyalarni shakillantirish.

Mavzularni o’qitishda milliy va umummadaniy kompetensiyalarni shakillantirish quydagi allomalarimiz Muhammad Muso al-Xorazmiy, Ahmad Farg’oniy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Mahmud Zamaxshariy, amir Temur, Mirzo Ulug’bek , Alisher Navoiy, Zahriddin Muhammad Bobur kabi mutaffakirlarning ilmiy salohiyatini o’rgatish, birinchi Prezidentimiz I.A.Karimov e’tirof etganlaridek “Biz bu beboho meroslardan xalqimizni, ayniqsa, yoshlarimizni qanchalik ko’p bahramand etsak, milliy ma’naviyatimizni yuksaltirishda, jamiyatimizda ezgu insoniy fazilatlarni kamol toptirishda shunchalik qudratli ma’rifiy qurolga ega bo’lamiz ”.

• Haqiqatdan ham, buyuk mutafakkirlarimizning ilmiy merosi-Muso Xorazmiyning o’nlik sanoq tizimi, algaritm va algebra tushunchalarini birinchi bo’lib ilm-fan sohasiga kiritgtani, Farobiyning fozil shahar fuqorolarini kamolga yetish g’oyalari, Ibn Sinoning jismoniy tarbiyaning bir butun yaxlit tizimini yaratgani bilan, Abu Rayhon Beruniyning yuksak axloqiylik va ilm – fanni o’rganishga doir fikrlari, Ulug’bekning falakiyotga doir kashfiyotlari, Alisher Navoiy, Zahiriddin Muhammad boburlarning ta’limiy-axloqiy asarlarida komil inson tarbiyasiga doir ilgari surgan tavsiyalari hozirgi davrda ham ahamiyatini yoqotgan emas.

Internetda ma’lumotlarni izlash mavzusi misolida

• Qidiruv tizimi - maxsus Web-sahifa bo'lib, Internet tarmog'idan kerakli axborotni izlab topish uchun xizmat qiladi.
• Hozirgi kunga kelib o'nlab qidiruv tizimlari yaratilgan. Ulardan ko'p qo'llaniladiganlari sifatida Rambler, Aport, Yahoo, Google larni keltirish mumkin. Har bir qidiruv tizimi Internet tarmog'ida o'z adresiga ega. Masalan, yuqorida sanab o'tilgan qidiruv tizimlari mos ravishda www. uz , www.rambler.ru , www.aport.ru , www.yahoo.com va www.google.uz adreslarga ega. Qidiruv tizimi Web-brauzer orqali ishga tushiriladi, ya'ni brauzerning adreslar satriga qidiruv tizimining adresi kiritiladi. Qidiruv tizimlari (Web-sahifasi) turli ko'rinishga ega bo'lgani bilan, ularning ishlashi deyarli bir xil.(1soatlik dars ishlanmasi ilova qilinadi)

• Mavzuda milliy va umumma’daniy kimpitensiyalarni shakillantirish maqsadida interfaol metodlardan darsning uyga vazifalarni takrorlash va mustaxkamlash bosqichlarida foydalanish maqsadga muvofiq:
• Blits-so’rov (quydagi savollarga tezkor javob bering):

• Tarmoq deb nimaga aytiladi?
• Tarmoq turlari nechta?
• Lokal tarmoq nima?
• Global tarmoq nima?
• Mintaqaviy tarmoq nima?
• Internetga asos solgan tarmoq nomi?
• Modem nima?

B/BX/B jadvali (jadvalda keltirilgan jumlalarga qarab fikringizni yozing).

Bilaman

Bilishni hohlayman

Bilib oldim

FSMU” interfaol metodi.

Informatika va AT darslarida ushbu metoddan foydalanish o’quvchilarda tafakkurni rivojlantirishga yordam beradi.

Savol: Uy sharoitida internet ishlamaybdi?

F (fikr)-

S (sabab)-

M (misol)-

U(umumlashtirish)-

YOSHLARNING IJTIMOIY TARMOQLARDAGI YANGI ALIFBOSI

• "CH" harfi o’rniga-"4",
• "SH" harfi o’rniga - "W",
• "YU" harfi o’rniga - "8",
• "YA" harfi o’rniga - "9",
• 'О'" harfi o’rniga -"6".
• Shu alifbodan foydalanayotgan yoshlarimizning yozishmalariga bir e’tibor beraylik:
• Wodi9 k6zlariz bun4a 4iroyli 6ziz oydek (Shodiya ko’zlaringiz buncha chiroyli, yuzingiz oydek)
• Y6ge, rostanmi 3qun ( Yo’g’e rostanmi Uchqun.)
• Yangicha alifboning faol foydalanuvchilari raqam bilan nafaqat hatf balki so’z yasashni ham allaqachon o’rganib olishgan:
• BARI 1- (baribir), 3dik- (uchdik),
• 4 wirin 4iqibdi - (to’rt shirin chiqibdi),
• в7 (всем “hammaga"),
• qowiq (qo’shiqmi va qoshiq)

Milliy va umummadaniy kompitensiyaga yondashuv asosida “Informatika va axborot texnologiyalari fani” ni o’qitishda darslarida interfaol metodlarning quyidagi turlaridan samarali foydalanish mumkin :

• “ TUSHUNCHALAR TAHLILI” METODI
• Metodning maqsadi : mazkur metod o’quvchilar ѐki qatnashchilarni mavzu buyicha tayanch tushunchalarni o’zlashtirish darajasini aniqlash, o’z bilimlarini mustaqil ravishda tekshirish, baholash, shuningdek, yangi mavzu buyicha dastlabki bilimlar darajasini tashhis qilish maqsadida qo’llaniladi. Metodni amalga oshirish tartibi:

• ishtirokchilar mashg`ulot qoidalari bilan tanishtiriladi;
• o’quvchilarga mavzuga ѐki bobga tegishli bo’lgan so’zlar, tushunchalar nomi tushirilgan tarqatmalar beriladi ( individual ѐki guruhli tartibda);
• o’quvchilar mazkur tushunchalar qanday ma’no anglatishi, qachon, qanday holatlarda qo’llanilishi haqida ѐzma ma’lumot beradilar;
• belgilangan vaqt yakuniga etgach o’qituvchi berilgan tushunchalarning to’g`ri va to’liq izohini uqib eshittiradi ѐki slayd orqali namoyish etadi;
• har bir ishtirokchi berilgan to’g`ri javoblar bilan o’zining shaxsiy munosabatini taqqoslaydi, farqlarini aniqlaydi va o’z bilim darajasini tekshirib, baholaydi.

“ FSMU” interfaol metodi.

• Informatika va AT darslarida ushbu metoddan foydalanish o’quvchilarda tafakkurni rivojlantirishga yordam beradi. Metodning mohiyati quydagicha

• F- fikrringizni bayon eting-
• S- nima uchu shu fikringizning sabablarini keltiring-
• M - ko’rsatilgan sababni tushuntiruvchi (isbotlovchi) misol keltiring-
• U – fikrlaringizni umumlashtirishning

Masalan:

• Savol: Uy sharoitida internet ishlamaybdi?
• F (fikr)-
• S (sabab)-
• M (misol)-
• U(umumlashtirish)-

“ Assement” texnikasi (Assement (assesment) – o’z-o’zini tqadimot qilish, ma’lum bir sinovdan o’tish).

TEST

1 bayt nesha bitga teng

MUAMMOLI VAZIYAT

SIMPTOM

O’nlik sanoq sistemasidagi berilgan sonni sakkizlik sanoq sistemasiga o’tkazish uchun nima qilish kerak?

Kelib chiqish sababi shuki, faqat tarmoq mavjud bo’lganida ishlashi mumkin

AMALIY KO’NIKMA

• 8 14 16 1024
• 8
• 14
• 16
• 1024

Ushbu amallar doim amaliy bajarilib turilsa, bunday muammoli vaziyatlarga duch kelinmaydi.

• Yuqorida ko`rsatilgan interfaol metodalar o`quvchilarning “ Milliy va umummadaniy kompitensiyaviy” yondashuvlarini rivojlantirilishiga xizmat qilib, faolligini oshirishda, bolaning bola bilan muloqotga kirishishida, mustaqil fikrlashiga, dunyoqarshini o’stirishda yordam beradi. Bu metodlardan informatika darslsrida amaliy mashg`ulotdan tashqari yani yangi mavzuni mustahkamlashda, umumlashtiruvchi darslarda , takrorlash darslarida, uyga vazifani so`rashda keng foydalanish mumkin.

TAVSIYA

• 1.Informatika va axborot texnologiyalari fanini o`qitishda milliy va umummadaniy kompetensiyalarni shakllantirishda ilg`or pedagogik texnologiyalardan o`rganish.
• 2. 7-sinf Informatika va axborot texnologiyalari fanini o`qitishda kompetensiyalarini shakllantiruvchi texnologiya va metodlardan foydalanish.
• 3. 7-sinf Informatika va axborot texnologiyalari fanini o`qitishda o`quvchilarga milliy va umummadaniy kompetensiyalarni shakllantirishda “Tushunchalar tahlili”, “Aqliy hujum”, Guruglarda ishlash” metodlari tavsiya qilinadi.
• 4. Ilg`or ta’lim-tarbiya texnologiyalari va jahon tajribasini o`rganib borish