«Еліміздің ертеңі - бүгінгі жас ұрпақтың қолында,
ол ұрпақтың тағдыры - ұстаздардың қолында»
Н.Ә. Назарбаев.
Елбасымыз сөзге тиек етіп отырғаны ертеңгі ұрпақтың болашағы жайлы, әрине оларды
тәрбиелеп білім нәрін себетін жаңа форматтағы жаңаша ойлай білетін, озық технологияларды жетік
меңгерген рефлексивті практик екені белгілі.
Мектеп жұмысы мен оқушы жетістіктерін өрістетудегі негізгі тұлға-мұғалім деп айтқан (Strong, Ward Grand, 2011). жаңа әдіс тәсілдерімді мектеп мұғалімдеріне қалай таныстырсам деген ой болды. Кэмбридж бағдарламасы бойынша курсты аяқтап, мектепке келгеннен соң, мұғалімдерді курстың мақсаты мен маңызын таныстырып, олармен бірінші әңгімелесу, содан кейін мектептің оқыту саласындағы мұғалімнің рөлінің қандай болатынына пікір алмастыра отырып талқылау жасадым. Содан бергі алты айлық тәжірибем көлемінде курстың ерекшелігін түсіндіру мақсатында коучингтер мен жаңа үлгідегі сабақтар көрсеттім. Көшбасшы болу әрине оңай емес, ол үшін асқан шеберлік талант, ұтқыр ойлы, білімді қажет ететіні белгілі. Соны негізге ала отырып, мен өз бойымда ондай қасиеттің аз әліде болса жетілмегенін білетінмін. Сондықтан да осы қасиеттерді бойыма жиюға осы курс үлкен әсер ете алды. Мұғалімнің ұстанымы туралы менің пікірім осыдан кейін өзгере бастады. «Оқыту стилін таңдау кезінде мұғалімнің білімділігінен гөрі ұстанымға негізделген ой-тоқтамдарының ықпалы күштірек деп сендіреді: оқыту үдерісінде қалыптасқан көзқарастар мұғалімнің сыныптағы барлық әрекеттеріне әсер етеді. Әдістемелік құралдар немесе оқулықтардан гөрі мұғалімнің сыныптағы іс-әрекеттеріне пәннің қалай оқытылуы керектігі жөнінде әбден қалыптасып қалған пікірлер анағұрлым күштірек ықпал етеді» - деп айтқан Пажарес (1992ж). Менде осы пікірге сүйене келе мұғалімнің көшбасшылығы оның нық сенімі мен мықты ұстанымында екенін айтқым келеді. Ұстаным арқылы мұғалім кез -келген ортада, көзқарас қалыптастыра алу қажет. Сол қалыптастырған көзқарас арқылы шешім қабылдап іс-әрекетке көшу. Мектептегі іс-тәжірибе басында көшбасшылық жасау мен үшін қиындау болды. Себебі дәстүрлі сабақ беріп үйреніп қалған тәжірибелі ұстаздар мен білікті мамандар бұған алғашында мойынсына қоймады. Мен ол кісілермен сөйлесе келе курстың маңызын түсіндіре келе біраз болсын оң әсер қалыптастыра бастадым. Ұстаздардың әрқашан жаңадан-жаңаны тауып отыру керек екенін басып айттым. Сосын мен мектепте қызмет істеп жүрген мұғалімдердің көзқарастарын жаңа әдіс-тәсілдерді меңгеріп жаңа заманауи мұғалім болуға бағыттау болды. Бірақ мен бұл курстың ерекше әдістері арқылы мұғалімдерге өзімнің көшбасшылығымды көрсете алдым. Басқаша айтқанда, мектептегі әріптестерімді қызықтыра отырып, оларды бірлесе жұмыс жасауға шақыру қажет болды. Қазіргі кезде жас ұрпаққа заманына қарай білімді ұрпақ тәрбиелеу үшін оқытудың сан алуан технологиясын пайдалану керек екенін айттым. Әрбір мұғалім үнемі біліктілігін арттырып, педагогикалық шеберлігін жетілдіріп отыруды қажет етеді. Соның бір дәлелі осы курс. Бұл курста оқушылардың қалай оқу керектігін үйреніп тәжірибе барысында іске асырдым. Осы курстың бағдарламасының мазмұнына тоқталсақ сабақта пайдаланатын өзара байланыста жүретін стратегиялары мен тәсілдері бар.
Бағдарламаның модульдері:
1.Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер.
2.Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету.
3.Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау.
4.Оқыту мен оқуда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды
(АКТ) пайдалану.
5.Талантты және дарынды балаларды оқыту.
6. Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту және оқу.
7. Оқытуды басқару және көшбасшылық. (МАН)
Жалпы мектептерде болашақ жас ұрпаққа саналы тәрбие, сапалы білім беру мүғалімнің басты міндеті екенін анық білеміз. Сондықтан әрбір мұғалім саналы ұрпақ тәрбиелеу үшін, бірінші өздері саналы түрде қалыптасу керек. «Ұстазы жақсының-ұстамы жақсы» дегендей әрқашан мектепте мұғалім көшбасшылық атқара білуі керек.
Бұл бағдарлама: Біріншіден оқыту мен зертеуге ынта-жігерін салып, белсенді жұмыс істейтін оқушыларға қамқорлық көрсете отырып ықпал ететін және бағдар беретін мұғалімдерге; Екіншіден әрбір оқушының пәнді түсінуді қалай құрылымдау қажеттігін ойластыра білетінін сезінетін, осы көзқарастар тұрғысынан білімі мен тәжірибесін қалыптастыратынын; сондай- ақ оқушының білім беру бағдарламасы деңгейлері бойынша ілгері жылжуын өрістету мақсатында мазмұнға сәйкес кері байланыс орната алатын кәсіби білімі мен түсінігі бар мұғалімдерге; Үшіншіден оқытудың мақсаты мен сабақтың нәтижелі де табысты өту өлшемдерін , өзі мен оқушыларының бұл өлшемдерге қандай дәрежеде сәйкес келетіндігін білетін , оқушылардың игерген білімі мен оқушылар мойындаған «Бұдан әрі неге қол жеткізу керек?», «Қандай іс-әрекет жасау керек?», «Одан әрі не істеу керек?» деген сияқты табыстылық өлшемдері арасындағы алшақтықты жою үшін не істеу керек екенін білетін мұғалімдерге; Төртіншіден бастапқы идеядан өзге идеяларды өрістете байланыстыратын және сол идеяларды оқушылардың өздері құрастырып жандандыра алатындай етіп жинақтап, толықтырып, тереңдетіп бере алатын мұғалімдерге қосымша көмек ретінде ұсынылады. Бұл – дайын білім мен идеяларды ұсыну емес, оқушылардың өздерінің білім мен идеялар құруы болып табылады (МАН). Бұл бағдарламаның негізгі мақсатыныңт өзі көшбасшылық жасай отырып оқушыларды көшбасшылық жасауға дағдыландыру. Педагогикалық дамуды қамтамасыз ету үшін кәсібилікті түсінудің нақты тәсілі талап етіледі деген пікір қалыптастырған (Hoyle, 1974ж). Бұнда нақты жаңа тәсіл қолдана отырып , сабақты тиімді өткізуіміз қажет. Қазіргі заман ағымыда жаңаны талап етіп, болашаққа деген нық сеніммен қарай алатын үстаз бен мықты заманауи шәкірт тәрбиеленуді қажет етеді. Болашақта дамыған озық елдердің қатарында болу үшін, әрбір тұлға өмірге сыни көзқараспен қарай білетін, өзіне деген сенімі мол болып, дарыны мен талантына сай болып әруақта көшбасшылық жасай білетін өзіндік мені бар тұлға қажет. Осы тұлғаларды қалыптастыру ұстаздарға байланысты. Оқыту сияқты көшбасшылық та адамның тұрақты дамуға жетелейтін негізгі қабілеті болып табылады. (МАН). Мұғалім заман ағымына сай үнемі даму үстінде болу қажет. Даму ол бір сарынды үдеріс емес ол озық технологияларды жете меңгеріп, қазіргі жеткен жетістіктерінен де жақсы жетістіктерге жету қажет.
Мұғалім – мектептің жүрегі іспеттес, ал мұғалімнің ішкі жан дүниесі руханй байлыққа кенелген кезде ғана мектепке түбегейлі өзеріс енгізе отырып, өзі көшбасшылық жасайды. Кез-келген мұғалім көшбасшы бола бермейді, тек бойында мол күш жігері бар өміоге деген көзқарастары мен құзіреттілігі жоғары мұғалімнің қолынан келеді. «Мен неге өзгеруім керек?» деген сұрақты қоғам талабы ретінде қарап, бағдарламаның тамаша идеяларын таратуға үнемі өзін-өзі дамытып отыруға тиіс. Осы деңгейлік курстан өту барысында мұғалімдік ұстанымым өзгеріп, шешім қабылдауда өзіме деген сенімділіктің артқаны болды.
Менің барлық сабақтарымда ең сәтті кезеңдері топпен жұмыс жасау кезеңдері болды. Топ ішінде бір біріне кеңес беру, өзара ақылдасу, талқылау процестері жүрді. Жасаған жұмыстарын талқылау өздерінің көзқарасын, түсінігін тереңдете түсті. Осы топтық жұмыс барысында мен күтпеген жауаптар, ашық сұрақтар, сыни ойлар пайда болды. Осы жұмыс барысында оқушылардың таланты мен дарындылығы байқалды. Үндемей сабақтан тыс қалған оқушы болмады.
Бағдарламаның тағы бір бөлігі ол бағалау, яғни оқушылар бір-біріне баға береді. Қалыптастырушы бағалау оқушы мен мұғалімнің арасында кері байланысты қамтамасыз етіп, оқу үдерісіне уақытылы өзгеріс енгізіп отыруға мүмкіндік береді.
Сабақтың сапалы әрі қызықты өтуі үшін оқытуды басқару және көшбасшылық бастайтын әрине мұғалім. Әрбір мұғалім өз пәнін жетік біліп, қазіргі заманғы ғылыми идеялар мен тұжырымдамаларды жетік меңгеруі тиіс. Сонда ғана сабақ өз дәрежесінде жүзеге асатынына толық сенемін. Және солай болуға тиіс деп ойлаймын.
Қорыта келе, бойында көшбасшылық қабілеті бар мұғалім оқушылардың бойына, сенімі және ақылдылығы мен парасаттылық қалыптастыра отырып, өмірге сыни көзқараспен қарай алатын, ұйымдастырушылығы жоғары қабілетті тұлға қалыптастырады. Әрбір мұғалімнің өзіне деген сенімділігі мен қабілетін, күш-жігерін бағалай білуі қажет. Әрқашан жаңашыл болуға талаптану қажет.
Просмотр содержимого документа
««Еліміздің ертеңі - бүгінгі жас ұрпақтың қолында, ол ұрпақтың тағдыры - ұстаздардың қолында» Н.Ә. Назарбаев.»
«Еліміздің ертеңі - бүгінгі жас ұрпақтың қолында,
ол ұрпақтың тағдыры - ұстаздардың қолында»
Н.Ә. Назарбаев.
Елбасымыз сөзге тиек етіп отырғаны ертеңгі ұрпақтың болашағы жайлы, әрине оларды
тәрбиелеп білім нәрін себетін жаңа форматтағы жаңаша ойлай білетін, озық технологияларды жетік
меңгерген рефлексивті практик екені белгілі.
Мектеп жұмысы мен оқушы жетістіктерін өрістетудегі негізгі тұлға-мұғалім деп айтқан (Strong, Ward Grand, 2011). жаңа әдіс тәсілдерімді мектеп мұғалімдеріне қалай таныстырсам деген ой болды. Кэмбридж бағдарламасы бойынша курсты аяқтап, мектепке келгеннен соң, мұғалімдерді курстың мақсаты мен маңызын таныстырып, олармен бірінші әңгімелесу, содан кейін мектептің оқыту саласындағы мұғалімнің рөлінің қандай болатынына пікір алмастыра отырып талқылау жасадым. Содан бергі алты айлық тәжірибем көлемінде курстың ерекшелігін түсіндіру мақсатында коучингтер мен жаңа үлгідегі сабақтар көрсеттім. Көшбасшы болу әрине оңай емес, ол үшін асқан шеберлік талант, ұтқыр ойлы, білімді қажет ететіні белгілі. Соны негізге ала отырып, мен өз бойымда ондай қасиеттің аз әліде болса жетілмегенін білетінмін. Сондықтан да осы қасиеттерді бойыма жиюға осы курс үлкен әсер ете алды. Мұғалімнің ұстанымы туралы менің пікірім осыдан кейін өзгере бастады. «Оқыту стилін таңдау кезінде мұғалімнің білімділігінен гөрі ұстанымға негізделген ой-тоқтамдарының ықпалы күштірек деп сендіреді: оқыту үдерісінде қалыптасқан көзқарастар мұғалімнің сыныптағы барлық әрекеттеріне әсер етеді. Әдістемелік құралдар немесе оқулықтардан гөрі мұғалімнің сыныптағы іс-әрекеттеріне пәннің қалай оқытылуы керектігі жөнінде әбден қалыптасып қалған пікірлер анағұрлым күштірек ықпал етеді» - деп айтқан Пажарес (1992ж). Менде осы пікірге сүйене келе мұғалімнің көшбасшылығы оның нық сенімі мен мықты ұстанымында екенін айтқым келеді. Ұстаным арқылы мұғалім кез -келген ортада, көзқарас қалыптастыра алу қажет. Сол қалыптастырған көзқарас арқылы шешім қабылдап іс-әрекетке көшу. Мектептегі іс-тәжірибе басында көшбасшылық жасау мен үшін қиындау болды. Себебі дәстүрлі сабақ беріп үйреніп қалған тәжірибелі ұстаздар мен білікті мамандар бұған алғашында мойынсына қоймады. Мен ол кісілермен сөйлесе келе курстың маңызын түсіндіре келе біраз болсын оң әсер қалыптастыра бастадым. Ұстаздардың әрқашан жаңадан-жаңаны тауып отыру керек екенін басып айттым. Сосын мен мектепте қызмет істеп жүрген мұғалімдердің көзқарастарын жаңа әдіс-тәсілдерді меңгеріп жаңа заманауи мұғалім болуға бағыттау болды. Бірақ мен бұл курстың ерекше әдістері арқылы мұғалімдерге өзімнің көшбасшылығымды көрсете алдым. Басқаша айтқанда, мектептегі әріптестерімді қызықтыра отырып, оларды бірлесе жұмыс жасауға шақыру қажет болды. Қазіргі кезде жас ұрпаққа заманына қарай білімді ұрпақ тәрбиелеу үшін оқытудың сан алуан технологиясын пайдалану керек екенін айттым. Әрбір мұғалім үнемі біліктілігін арттырып, педагогикалық шеберлігін жетілдіріп отыруды қажет етеді. Соның бір дәлелі осы курс. Бұл курста оқушылардың қалай оқу керектігін үйреніп тәжірибе барысында іске асырдым. Осы курстың бағдарламасының мазмұнына тоқталсақ сабақта пайдаланатын өзара байланыста жүретін стратегиялары мен тәсілдері бар.
Бағдарламаның модульдері:
1.Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер.
2.Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету.
3.Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау.
4.Оқыту мен оқуда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды
(АКТ) пайдалану.
5.Талантты және дарынды балаларды оқыту.
6. Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту және оқу.
7. Оқытуды басқару және көшбасшылық. (МАН)
Жалпы мектептерде болашақ жас ұрпаққа саналы тәрбие, сапалы білім беру мүғалімнің басты міндеті екенін анық білеміз. Сондықтан әрбір мұғалім саналы ұрпақ тәрбиелеу үшін, бірінші өздері саналы түрде қалыптасу керек. «Ұстазы жақсының-ұстамы жақсы» дегендей әрқашан мектепте мұғалім көшбасшылық атқара білуі керек.
Бұл бағдарлама: Біріншіден оқыту мен зертеуге ынта-жігерін салып, белсенді жұмыс істейтін оқушыларға қамқорлық көрсете отырып ықпал ететін және бағдар беретін мұғалімдерге; Екіншіден әрбір оқушының пәнді түсінуді қалай құрылымдау қажеттігін ойластыра білетінін сезінетін, осы көзқарастар тұрғысынан білімі мен тәжірибесін қалыптастыратынын; сондай- ақ оқушының білім беру бағдарламасы деңгейлері бойынша ілгері жылжуын өрістету мақсатында мазмұнға сәйкес кері байланыс орната алатын кәсіби білімі мен түсінігі бар мұғалімдерге; Үшіншіден оқытудың мақсаты мен сабақтың нәтижелі де табысты өту өлшемдерін , өзі мен оқушыларының бұл өлшемдерге қандай дәрежеде сәйкес келетіндігін білетін , оқушылардың игерген білімі мен оқушылар мойындаған «Бұдан әрі неге қол жеткізу керек?», «Қандай іс-әрекет жасау керек?», «Одан әрі не істеу керек?» деген сияқты табыстылық өлшемдері арасындағы алшақтықты жою үшін не істеу керек екенін білетін мұғалімдерге; Төртіншіден бастапқы идеядан өзге идеяларды өрістете байланыстыратын және сол идеяларды оқушылардың өздері құрастырып жандандыра алатындай етіп жинақтап, толықтырып, тереңдетіп бере алатын мұғалімдерге қосымша көмек ретінде ұсынылады. Бұл – дайын білім мен идеяларды ұсыну емес, оқушылардың өздерінің білім мен идеялар құруы болып табылады (МАН). Бұл бағдарламаның негізгі мақсатыныңт өзі көшбасшылық жасай отырып оқушыларды көшбасшылық жасауға дағдыландыру. Педагогикалық дамуды қамтамасыз ету үшін кәсібилікті түсінудің нақты тәсілі талап етіледі деген пікір қалыптастырған (Hoyle, 1974ж). Бұнда нақты жаңа тәсіл қолдана отырып , сабақты тиімді өткізуіміз қажет. Қазіргі заман ағымыда жаңаны талап етіп, болашаққа деген нық сеніммен қарай алатын үстаз бен мықты заманауи шәкірт тәрбиеленуді қажет етеді. Болашақта дамыған озық елдердің қатарында болу үшін, әрбір тұлға өмірге сыни көзқараспен қарай білетін, өзіне деген сенімі мол болып, дарыны мен талантына сай болып әруақта көшбасшылық жасай білетін өзіндік мені бар тұлға қажет. Осы тұлғаларды қалыптастыру ұстаздарға байланысты. Оқыту сияқты көшбасшылық та адамның тұрақты дамуға жетелейтін негізгі қабілеті болып табылады. (МАН). Мұғалім заман ағымына сай үнемі даму үстінде болу қажет. Даму ол бір сарынды үдеріс емес ол озық технологияларды жете меңгеріп, қазіргі жеткен жетістіктерінен де жақсы жетістіктерге жету қажет.
Мұғалім – мектептің жүрегі іспеттес, ал мұғалімнің ішкі жан дүниесі руханй байлыққа кенелген кезде ғана мектепке түбегейлі өзеріс енгізе отырып, өзі көшбасшылық жасайды. Кез-келген мұғалім көшбасшы бола бермейді, тек бойында мол күш жігері бар өміоге деген көзқарастары мен құзіреттілігі жоғары мұғалімнің қолынан келеді. «Мен неге өзгеруім керек?» деген сұрақты қоғам талабы ретінде қарап, бағдарламаның тамаша идеяларын таратуға үнемі өзін-өзі дамытып отыруға тиіс. Осы деңгейлік курстан өту барысында мұғалімдік ұстанымым өзгеріп, шешім қабылдауда өзіме деген сенімділіктің артқаны болды.
Менің барлық сабақтарымда ең сәтті кезеңдері топпен жұмыс жасау кезеңдері болды. Топ ішінде бір біріне кеңес беру, өзара ақылдасу, талқылау процестері жүрді. Жасаған жұмыстарын талқылау өздерінің көзқарасын, түсінігін тереңдете түсті. Осы топтық жұмыс барысында мен күтпеген жауаптар, ашық сұрақтар, сыни ойлар пайда болды. Осы жұмыс барысында оқушылардың таланты мен дарындылығы байқалды. Үндемей сабақтан тыс қалған оқушы болмады.
Бағдарламаның тағы бір бөлігі ол бағалау, яғни оқушылар бір-біріне баға береді. Қалыптастырушы бағалау оқушы мен мұғалімнің арасында кері байланысты қамтамасыз етіп, оқу үдерісіне уақытылы өзгеріс енгізіп отыруға мүмкіндік береді.
Сабақтың сапалы әрі қызықты өтуі үшін оқытуды басқару және көшбасшылық бастайтын әрине мұғалім. Әрбір мұғалім өз пәнін жетік біліп, қазіргі заманғы ғылыми идеялар мен тұжырымдамаларды жетік меңгеруі тиіс. Сонда ғана сабақ өз дәрежесінде жүзеге асатынына толық сенемін. Және солай болуға тиіс деп ойлаймын.
Қорыта келе, бойында көшбасшылық қабілеті бар мұғалім оқушылардың бойына, сенімі және ақылдылығы мен парасаттылық қалыптастыра отырып, өмірге сыни көзқараспен қарай алатын, ұйымдастырушылығы жоғары қабілетті тұлға қалыптастырады. Әрбір мұғалімнің өзіне деген сенімділігі мен қабілетін, күш-жігерін бағалай білуі қажет. Әрқашан жаңашыл болуға талаптану қажет.
66 994
196 
