: Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін қосу тәсілімен шығару.

Сабақтың тақырыбы

: Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін қосу тәсілімен шығару.

Сабақтың мақсаты: «Ақыл- ойды тәртіпке келтіретін –математика».

Мақсатымыз-білім алу,

Міндетіміз – еңбектену.

Ұғып алып, біліп алып

Беске қалды жеткіздіру.

Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін шешуде айнымалылардың коэффициенттеріне байланысты өзгерістерді, түсіндіріп есеп шығарту ,есептеулерде қолдана білуге үйрету

Тақырып бойынша оқушылардың білімін жүйеге келтіру, математикалық тұрғыда сауатты жазып, оқуға дағдыландырып, оқушының зерделі ойын дамыту.

Топпен жұмыс істеуге, өзгенің пікірін тыңдай білуге, көпшіл сезім қалыптастыруға тәрбиелеу және өзінің білімін бағалай білуді үйрету. 

Сабақтың әдіс-тәсілдері:

Жеке жұмыс,ой-толғаныс.Сыни тұрғыдан ойлау.

Дарынды және талантты баламен жұмыс. Проблемалық сұрақтар.

Күтілетін нәтиже:

• Өз көзқарасын жүйелі талдауға үйренеді.

• Өзін-өзі бағалай алады.

• Ынтымақтастық ахуалы қалыптасады.

• Оқушыларды жеке жұмыс жасауға үйрету.

Сабақ жоспары:

1.Ұйымдастыру кезеңі: мақсат қою.

2Сабақ барысы. СТО-ны қолдану

А) Қызығушылығын ояту.

Б) Теориямен танысу.

В)Ой-толғаныс, есеп шығару.

3.Үйге тапсырма беру.

Қосымша оқу материалы.

Сабақ барысы

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының әрекеті

1.Қызығушылығын ояту.

Сабақ алдында психологиялық тренингке қатысады.

Үй тапсырмасын тексеру.

Көршілерімен дәптерін ауыстырып тексеру.

Критерий бойынша бағалаумен бағалау.

2.Теорияны таныстыру.

Көрнекілік:Үлестірме материалдар.

Сабақтың типі: Жаңа сабақты меңгерту
Сабақтың әдісі: Топпен жұмыс 

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылардың сабаққа әзірлігін тексеріп, топқа бөлемін.

ІІ. Өткен сабақты пысықтау

« Не білемін?»

1 Сызықтық функция деп қандай функцияны айтамыз?
2 Сызықтық функцияның графигі қандай сызық болады ?

3Функцияның анықталу аймағы деген не ?
4Функция мәндерінің аймағы деген не ?

• Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеудің түбірлері қалай табылады?

• Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулерді шешудің қандай алгоритмі бар?

Жаңа сабақ

Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін қосу тәсілімен шешуде айнымалылардың коэффициенттеріне байланысты мынандай жағдайлар кездеседі

№1 мысал : І жағдайда

Теңдеулер жүйесіндегі айнымалылардың біреуінің коэффициенттері – қарама- қарсы сандар.

теңдеулер жүйесін қосу тәсілімен шешейік.

Теңдеулердің сол және оң жақтарын мүшелеп қосайық:

+

9х=

х=4

Алғашқы теңдеудің екіншісі теңдеуге апарып х орнына мәнін қоямыз

6*4+2у=30

2у=30-24

2у=6

у=3

Жауабы: х=4, у=3

№2 мысал: ІІ жағдайда

Теңдеулер жүйесінің айнымалылардың біреуінің коэффициенттері тең.

+

----------------------------

-2у=-4

у=2

у-тің табылған мәнін жүйедегі айнымалылардың кез келген біреуіне қоямыз.

2х+5*2=16

2х=16-10

2х=6

х=3

Жауабы: х=3, у=2

№3 мысал: ІІІ жағдайда

Теңдеулер жүйесіндегі айнымалылардың ешқайсысының коэффициенттері өзара тең емес және қарама-қарсы сандар да емес.

Теңдеулер жүйесіндегі айнымалылардың біреуінің коэффициенттері қарама-қарсы сандар болатындай көбейткіштерді таңдап алу керек. Сонан соң теңдеулердің әрқайсысының екі жағын да тиісті көбейткіштерге көбейтіп, берілген жүйені мәндес жүйемен алмастыру керек.

Бірінші теңдеудің екі жағында 7-ге, екінші теңдеудің екі жағын да -2-ге көбейту керек:

сонда

+

----------------------------------

-11у=-22

у=2

у-тің табылған мәнін жүйедегі теңдеулердің кез келген біреуіне қоямыз:

2х-3*2=4

2х=4+6

2х=10

х=5

Жауабы: х=5, у=2

Алгоритімі:

1. Айнымалылардың біреуінің коэффициенттері (бірінші және екінші теңдеудегі) қарама – қарсы сандар болатындай көбейткіштерге

( көбейткішке) жүйенің теңдеулерінің екі жағын да (бір теңдеуін) көбейту керек;

1. Жүйе теңдеулерінің оң жақтарын және сол жақтарын мүшелеп қосып немесе азайтып, оны бір айнымалысы бар теңдеуге айналдыру керек;

2. Шыққан бір айнымалысы бар теңдеуді шешіп, айнымалының біреуінің мәнін табу керек;

3. Айнымалылардың біреуінің табылған мәніне сәйкес екінші айнымалының мәнін табу керек.

Кітаппен жұмыс

ІV. Бекіту. «Не білдім?»

Ой-толғаныс, есеп шығару.

Сыныпта есептер шығару. Қосымша материалдан.

№861,№863,№867.

Әдебиеттер

Алдамуратова Т:А есеп шығаруда пайдалану.

Бағалау:

Жиынтық баға.

Үйге тапсырма:

№291 №292ереже жаттау