G eometriýa 6
GÖNI ÇYZYK WE KESIM.
6
5
4
3
2
1
9
7
8
11
10
12
ŞÖHLE WE BURÇ.
16
13
14
15
KESIMLERI WE BURÇLARY DEŇEŞDIRMEK.
20
19
17
18
KESIMLERI ÖLÇEMEK.
21
26
24
23
25
22
BURÇLARY ÖLÇEMEK.
27
28
29
30
1.
G öni çyzyk çyzyň.
O ny nähili belgiläp bolar?
а
В
А
Gurmak (2)
2.
Berlen göni çyzykda ýatmaýan С nokady
we onda ýatýan D, E, K nokatlary guruň
А
В
а
D
E
K
С
Barlagy (2)
3.
M atematiki belgileriň kömegi bilen aşakdaky
sözlemi ýazyň:
« D nokat АВ göni çyzyga degişli,
С nokat bolsa АВ göni çyzyga degişli däl »
Barlagy (2)
4 .
b g öni çyzyga degişli we degişli däl
nokatlary görkeziň.
N
E
b
F
C
В
А
K
Barlagy (2)
5 .
О nokatda kesişýän göni çyzyklary çyzyň.
а
О
b
Gurmak (2)
ý a-da
5 .
О nokatda kesişýän göni çyzyklary çyzyň.
А
D
О
С
В
Gurmak (2)
6 .
а göni çyzykda A , B , C we D nokatlary
yzygider goýuň.
Alnan kesimleriň ählisini ýazyň.
а
A
C
B
D
Barlagy (2)
Göreliň (6)
7.
EF göni çyzyk berlen,
АВ göni çyzyk EF kesimi kesmän bilermi ?
Е
В
F
А
Bilmez .
Jogaby: (2)
8.
Ü ç göni çyzygyň näçe kesişme nokady
bolup biler? Ähli bolup biljek ýagdaýlary
ç yzgyda görkeziň.
1.
2.
3.
4.
Barlagy (4)
9.
T ekizlikde üç nokat berlen. Her göni çyzygyň
ü stünden iň bolmanda iki nokat ýatar
ýaly edip näçe göni çyzyk gurup bolar?
Е
1.
2.
Е
В
А
В
А
Barlagy (2)
10.
T ekizlikde dört nokat berlen. Her göni çyzygyň
ü stünden iň bolmanda iki nokat ýatar
ýaly edip näçe göni çyzyk gurup bolar?
Е
3.
1.
С
С
Е
В
С
2.
А
В
А
Е
В
А
Barlagy (3)
11.
Ç yzgyda görkezilen kesimleriň içinden
B nokady saklaýan, ýöne B nokat ahyry
bolmaýan kesimleri görkeziň.
К
Н
С
В
О
Е
А
АС, ОС
Jogaby: (2)
12.
Ç yzgyda görkezilen kesimleriň içinden
B nokat ahyry bolýan kesimleri görkeziň.
К
Н
С
В
О
Е
А
ВС, ОВ, АВ
Jogaby: (2)
13.
B urçuň daşky ýaýlasynda ýatan
nokatlary görkeziň.
N
М
E
F
Р
В
C
А
О
K
Jogaby:
14.
B urçuň içki ýaýlasynda ýatan
nokatlary görkeziň.
N
М
E
F
Р
В
C
А
О
K
Jogaby:
15.
B urçuň taraplarynda ýatan
nokatlary görkeziň.
N
М
E
F
Р
В
C
А
О
K
Jogaby:
16.
АВС ýazgyn däl burç berlen. Başlangyjy B nokatda
bolan 6 sany burç emele geler ýaly şöhleler
guruň( 1 burç ýazgyn burç bolmaly).
D
C
В
K
А
Barlagy
17.
а göni çyzygyň üstünde А nokatdan bir
tarapda АВ we СЕ kesimler alnan, .
С nokatdan bu göni çyzykda СЕ kesim
a lnan, .
СЕ we АВ kesimleri deňeşdiriň.
а
C
E
А
В
Gurmak (2)
Jogaby: (3)
18.
т göni çyzykda А nokatdan dürli taraplarda
АВ we АС kesimler alnan, .
С nokatdan bu göni çyzykda
СМ kesim alnan , .
МС we АВ kesimleri deňeşdiriň.
т
М
С
А
В
Gurmak (2)
Jogaby: (3)
19.
Ü ç göni çyzyk tekizligi näçe bölege böler?
Ähli ýagdaýlary çyzgyda görkeziň.
2
2
2.
1.
1
3
1
3
7
6
4
4
5
5
6
1
1
2
4.
3.
2
6
3
3
4
5
Barlagy (8)
4
20.
Ü ç göni çyzyk tekizligi näçe bölege böler?
Ähli ýagdaýlary çyzgyda görkeziň.
.
2.
1.
1 nokat
3 nokat
3.
2 nokat
Barlagy (3)
21.
Berlen :
Tapmaly :
C
В
А
Jogaby:
22.
Berlen :
Tapmaly :
В
C
D
А
Jogaby:
2 3 .
Berlen :
Tapmaly :
C
К
В
F
А
Jogaby:
2 4 .
О , А , В nokatlar bir göni çyzykda ýatýarlar.
ОА = 12 sm, ОВ = 9 sm. ОА we ОВ kesimleriň
o rtalarynyň arasyndaky uzaklygy tapmaly.
1.
N
В
А
М
О
Jogaby:
2.
A
B
M
O
N
Jogaby:
25.
U zynlygy 36 sm АВ kesimde К nokat alnan.
E ger АК : ВК = 4 : 5 bolsa, onda
АК we ВК kesimleriň uzynlyklaryny tapyň.
5 х
4 х
В
А
К
36sm
Kömek
Jogaby:
26.
U zynlygy 36 sm АВ kesimde К nokat alnan.
E ger 1/2 АК = 1/4 ВК bolsa, onda
АК we ВК kesimleriň uzynlyklaryny tapyň.
=
В
А
К
36 sm
Kömek
Jogaby:
27.
Berlen :
Tapmaly :
D
90 0
1.
А
C
80 0
2.
?
164 0
B
3.
O
Kömek .
28.
ОС şöhle 120 0 –a deň bolan АОВ burçuň arasyndan
geçýär. Eger burç burçdan
30 0 uly bolsa, onda burçy tapyň.
75 0
C
1.
А
90 0
2.
х + 30 0
?
х
45 0
3.
B
O
Kömek .
29.
Berlen :
Tapmaly :
B
18 0
1.
C
А
1 5 0
2.
?
D
3 0 0
3.
O
Kömek .
30.
ОС şöhle 120 0 –a deň bolan АОВ burçuň arasyndan geçýär.
Eger we burçlaryň tapawudy olaryň
jeminden 4 esse kiçi bolsa, onda burçy tapyň .
75 0
C
1.
А
?
45 0
2.
у
х
30 0
3.
B
O
Kömek .
Üstünlik hemraňyz bolsun!
G eometriýa 6