Esbap türkmen dilinden

Şiwe sözleri

Kesp-kär sözleri

1. Daýhançylyk:orak, pil,kätmen,...

2. Lukmançylyk:derman,ýod,hasa,...

3. Maldarçylyk: süri, goýun,çopan,...

4. Zergärçilik:bilezik,gülýaka, ...

5. Balykçylyk: lakga,tor,bekre, ...

6. Gurluşyk: kerpiç,suwag,hek, ...

7. Dil bilimi:sözlem,fonetika,düşüm ...

Sözüň bir we köp manylylygy

Sözler bir we köp manyly bolup biler. Meselem: ysmanak diýsek, onuň bir manysy bar. Ysmanak - baýyrlarda, meýdanlarda bitýän ýaprakly, iýilýän ot. Sözüň ilkinji we esasy aňladýan manysy onuň asyl manysy bolýar. Emma göz sözi öz asyl manysyndan, ýagny adamlaryň, haýwanlaryň, guşlaryň görüş agzalaryndan başga-da birtopar manyda ulanylýar. Mysal üçin,

adamyň gözi

agajyň gözi

iňňäniň gözi,

horjunyň gözi

Şunuň ýaly sözleriň öz asyl manysy bilen bagly başga-da birnäçe manyda ulanylmagyna sözleriň köp manylylygy diýilýär.

Eýelik-degişlilik aýyrgyjy

Hakyndalyk aýyrgyjy

Aýyrgyçlar

At

aýyrgyjy

Sypat aýyrgyjy

Meňzetme aýyrgyjy

San aýyrgyjy

Işlik

aýyrgyjy

Ýeňiş düşüm

Kimi? Nämäni? Niräni?

Ol doganyny gördi.

Gözel jigisini çagyrdy.

Halkymyz parahatçylyk isleýär.

Çykyş düşüm

Kimden? Nämeden? Nireden?

-dan, -den, -ndan, -nden

Obadan,ýoldan,mekdepden,öýden

Obasyndan , ýolundan,

mekdebinden , öýünden

Wagt-orun düşüm

Kimde? Nämede? Nirede?

-da, -de, -nda, -nde

Obada,ýolda,mekdepde,öýde

Obasynda , ýolunda,

mekdebinde , öýünde

Omonimler

Aýdylyşy we ýazylyşy birmeňzeş bolup, aýry-aýry many aňladýan sözlere omonimler diýilýär. Omonimleriň manysynda hiç hili

umumylyk bolmaýar.

Meselem: ýüz diýen sözi alyp göreliň.

Bu söz 100 diýen sany,

adamyň ýüzüni,

suwda ýüzmegi aňladýar.

Ol söz aýry-aýry manyny aňladýan bolsa-da,

olaryň aýdylyşy, ýazylyşy meňzeşdir.

Sinonimler

Manysy biri-birine meňzeş ýa-da biri-birine ýakyn bolan sözlere sinonimler diýilýär.

Meselem: Yagşy, gowy, oňat. Bu ýerde üç sany söz bar. Olaryň her biri üýtgeşik seslerden düzülipdir, emma olaryň manysyna üns bersek, üçüsi-de oňatlygy aňladýar.

Bahar ,ýaz. Jeren, keýik, maral. At, bedew.