Эне уйдун куту .

Энелер мектеби

Сабактын темасы: Тарбия- үйдөн башталат.

Каныбек кызы Сайрагул.

Сабактын максаты:

• Баланын тарбия алышын эки тараптан камсыз кылып,турмуштан өз ордун табууга, адептүүлүккө,ыймандуулукка, жоопкерчиликтүү болууга тарбиялоо.
• Мектеп менен ата-эне бириксе балдарда болот келечек.

Куш бийиктикке эки канаты менен учат.

• Окуучу дагы алдыга жылыш үчүн эки канат керек бири- билим, экинчиси- тарбия.
• Билимди -бала мектептен алса, тарбияны -ата-эне берет.
• Ал эми мектеп менен ата-эне бириксе, балдарда болот келечек.

Бала -угуп эмес көрүп тарбия алат.

• Ошол тарбиянын үч булагы бар.
• Биринчиси: Үй бүлө
• Экинчиси: мектеп
• Үчүнчүсү: көчө( же баланын чөйрөсү)

Бактылуу үй бүлө курунун, балага жакшы тарбия берүүнүн жети осуяты.

• Үй бүлө жер үстүндөгү эң байыркы түзүлүш. Бекем үй бүлө коомдун бекем болушуна негиз түзүп келет.

• Бардык ата-энелер эртедир же кечтир, баласы эрезеге жеткен мезгилде озуно суроо берет. Биз бугунку чогулушта томонку суроолорду талкуулайбыз:
• Оспурум курактын озгочолугу;
• Ата-энелер оздорунун чоноюп калган балдарынын ортосундагы чыр чатактуу абалдарды кантип алып журуусу тууралуу.
• Мен биздин чогулушту адегенде ангемеден баштасам:
• Ата-энелер жана балдар тууралуу ангеме

• Бир убакта акылманга бир киши келиптир:
• -Сен акылмансын.Мага жардам бер, мен жаман болуп жатам.
• Менин кызым мени тушунбойт. Мени менен суйлошпойт.Эмне ага баш, кулак, тил берилди эле? Ал ырайымсыз. Журогу барбы?-деп айтат.
• Акылмын айтат:
• -Сен уйго барганда, кызындын суротун тартып, ага унчукпай берип кой-дейт.
• Эртеси, акылманга, ачууланган адам кирип барып, кыйкырып жиберет:
• -Эмне учун сиз мага кечээ, келесоолук жорукту кылганга кенеш бердиниз?
• Жаман болчу, эми андан да жаман болду. Ал, аябай жини келип, мага суротту кайтарып берди.
• -Сага эмне деп жооп берди?-деп сурайт акылман.
• -Сен мага суротту эмне алып келдин?
• Эмне сагакузгу жетишпейби?-деди кызым.
• Жыйынтыктоо:
• Биздин балдар-бул биздин-чондордун кузгусу.Эгерде, биздин оспурумдордо бирдемелер башкача болуп жаткан болсо, анда биз, чондор, эмнени туура эмес кылып жатабыз-деп ойлонушубуз керек.

• 2.Лекция:
• «Оспурумдордун курактык озгочулуктору»
• Ар бир курак озунчо жакшы.Ощол эле убакта, ар бир курактын озунчо озгочулугу, кыйынчылыгы болот.Оспурум курак ото узак убактыны камтыган, физикалык озгоруулор менен муноздолгон учур. Бул убакытта инсандын тез-тез осушу байкалат, бул анын экинчи торолуусу.

• Оспурум курак -балалык чак менен бойго жеткен чактын ортосу (11-12ден 16-17ге чейин), ал томонкулор менен муноздолот:балдарын озгоруусу жыныстык жактын жетилуусу жана чон турмушка кируусу.
• Оспурум курактын психологиялык озгочулугу «оспурум комплекси»деп аталат.Аларга томонкулор таагдык:
• Озунун келбетине башка адамдардын баалашына сезгизтиги;
• Маанайы бат-бат эле озгорушу: бир нерсеге озгочо конул буруусу же кайдыгер болуу;уялчаактын же ыгы жок ачык-айрым болуу;башкалар тарабынан баалагысы келуу менен коз карандысыздыгын корсотуу; авторитеттер, жалпы кабыл алынган эрежелер жана идеалдар менен курошуу.
• Эмоционалдык туруксуздуктун чеги 13-15 жашында келет. Окумуштуулардын айтымында, «туура»курак деп, балдар ата-энелерин уккан мезгилди айтышат, бул 10-11 жашка чейин уланат. 7-10 жашында жаш бала чондорду туурайт, ага тенелет.13 тон 15 жашка чейинки оспурум курактагылар таптакыр башкача.

• «Сиз кандай ата-энесиз?» (5 мунот)
• Сага канча жолу кайталаш керек? (2 балл)
• Мага кенеш берчи (1 балл)
• Билбейм, сенсиз эмне кылат элем (1 балл)
• Сен кимден ушундай болуп торолдун эле! (2 балл)
• Сенин кандай жакшы досторун бар! (1 балл)
• Кана, сен кимге окшошсун? (2 балл)
• Мен сенин жашында…(2 балл)
• Сен менин таянычым жана жардамчымсын! (1 балл)
• Сенин эмне болгон досторун бар! (2 балл)
• Сен эмнелер жонундо ойлойсун?(2 балл)
• Сен менин акылдуумсун! (1 балл)
• Балам (кызым) сен кантип ойлойсун? (1 балл)
• Бардыгынын балдары балдардай, а сен...(2 балл)
• Сен менин тапкычымсын! (1 балл)
• Бардык балдарды эсептеп чыгыныз.

• Ошентип сиз 5-7 балл алган болсонуз, анда сиз оспурумду сыйлаган болосуз, сиздин мамилениз анын инсан болушуна туртку берет.
• 8-10 чейин балл, оспурум менен сиздин мамилениз кыйын абалда экенин муноздойт, анын койгойун билбегенди онугуусундогу жетишпегендикке куноону оспурумдун озуно оодаргандык.
• 11 балл жана андан ойдо, сиз оспурум менен баарлашууда ырааттуу эмессиз. Анын осушуно кокус жагдайлар таасир этиши мумкун.Бул жонундо ойлонуш керек!
• Сиздердин активдуу болгондугунуздар учун рахмат!

Биринчи осуят:

• Туура кеңеш издегиле.
• Баланы тарбиялоодо кимден кеңеш суроо керек?
• Ата энеденби же атайын адистерденби?

Экинчи осуят:

• Балдарды сүйүү мээримине бөлөгүлө.
• Бала ата –эненин мээримине муктаж, ансыз алар соолуп калат. Балдар гүлгө окшош.Гүл жарык жана жылуулук алыш үчүн күнгө бурулган сыяктуу,балдар да ата-эненин сүйүүсүн эңсеп аларга ыктап турат.

Үчүнчү осуят:

• Бийлигиңерди туура колдонгула.
• «Мээримдүү бол, бирок ошол эле учурда бийлигинди туура колдон».
• Балдар ымыркай кезинен эле талаша баштайт. Ата- эне бийлигин колдонбосо, бала аны дароо эле байкайт да, баш ийбей коет.

Төртүнчү осуят:

• Үйгө тартип киргизип, аны бекем кармагыла.
• Балдар аларга коюлган чектөөлөрдү, ошондой эле тартип бузушса кандай жаза алаарын билгени жакшы.
• Балдардын жүрүм- турумуна байланыштуу туура чектөөлөрдү коюу.

Бешинчи осуят:

• Күн тартибин түзүп, аны аткаргыла.
• Адамдын жашоосунда ишти пландаштыруу маанилүү роль ойнойт. Ата-энелер күн тартипти аткарууга үйрөтпөсө балдар турмушта кыйналат.

Алтынчы осуят:

• Баланын сезимдерин жабыркатпагыла.
• Балдар кээде төбө чачты тик тургузган нерселерди айтканда, ата-энеси «каяктагыны айтпачы»,- деп тыюу салганы туура эмес болуп калат.
• Баланы дагы уга билүү зарыл.
• Бул баланын түнт болушунун алдын алат.

Жетинчи осуят:

• Сөз менен эмес, иш менен үлгү көрсөткүлө.
• Айтылган сөздөр иштер менен коштолбосо таасирдүү болбойт.
• Сылык.
• Чынчыл.
• Чылым , ичимдиктен оолак бол.
• Кимдир бирөөнун айткан сөзү кылган ишине төп келбесе, бул чоңдорго караганда балдарды көбүрөөк кыжырдантат.

Тамактануу учурундагы тарбия.

КӨҢҮЛ БУРГАНЫҢЫЗДАР ҮЧҮН РАхМАТ.