Дүйнө адамдары жана алардын ачылыштары

Билимд\\л\к баарын жеёет.

Сабактын максаты:
- окуучуларга илим, билимдин кадыр-баркын сездирүү, терең билим алуу аркылуу көптөгөн жакшы ийгиликтерге жетишүүгө, түрдүү өнөрлөргө ээ болууга мүмкүн экендигин түшүндүрүү;
- Илимий ачылыштарга олуттуу мамиле жасай билууго чакыруу.
- кругозорун кенейтууго умтулууга, биримдикке, ынтымактуулукка, эмгекчилдикке ж.б. асыл сапаттарга тарбиялоо.

Колдонулуучу материалдар:  Суроттор.

Сабактын жүрүшү:
1. Уюштуруу (класста жагымдуу жагдай түзүү)

2.  Киришуу.
Дуйно адамдары дегенде кимдерди тушунобуз?
Ошондой адамдардан билесинерби?

3. Мугалимдин созу.
    Адамдар байыртан эле жаратылыш сырларына кызыгып, аларды ачууга, жашоо-тиричилигине колдонууга аракет кылып келишкен. Алгач отту пайда кылып, жагууну, тамак бышырууну, жумушчу жана анчылык куралдарын ойлоп табышкан. Бара-бара сурот тартуу, жазуу, окууга уйронуп, илимий ачылыштарды жасай башташкан.
  Буткул дуйнолук ото жогорку денгээлдеги илимий ачылыштарга Нобель сыйлыгы ыйгарылат. Бул эл аралык сыйлык Щвециялык инженер-химик Альфред Нобельдин 1895-жылдын 27-ноябрында жазган мурас кагазынын негизинде уюштурулган.
   Бугун адамзаттын турмушуна, ан сезиминин осушуно олуттуу таасири тийген ачылыштар жасаган адамдардын бир нечеси менен таанышабыз:
1. Вильгельм Рентген – эн алгачкы Нобель сыйлыгынын ээси (1901-жыл), немец экспериментатор-физиги, «рентген нурларын» ачкан. Азыр бул нурлардын жардамында адамдын ички органдарынын, соокторунун суротторун тартып алуу менен ооруусун аныктап дарылоо эн коп колдонулат.
2. Николай Коперник – польшалык окумуштуу-астроном, XVI кылымдын жарымында Жер Кундун айланасында жана озунун огунда айланаарын айткан. Ошону менен Жердин планета экендигин далилдеген.
3. Демокрит – байыркы грек окумуштуусу, биринчи жолу бизди курчап турган нерселер эн кичине болунбос болукчолордон – атомдордон турат деген ойду айткан. «Атом» деген созду грек тилинен которгондо «болунбос» дегенди билдирет.
4. Исаак Ньютон – англиялык окумуштуу, физикада коптогон ото маанилуу эмгектери бар, алардын бири ак жарыктын жети туско ажырашын илимий турдо негиздеген. Жаандан кийин кун ачык тийип калса, “асан-усон” же “кундун желеси” деп аталган турдуу тустогу тилке пайда болгонун коруп журобуз.
5. Альберт Эйнштейн -  Анын эмгектери азыркы физика менен техниканын ажырагыс бөлүгүн түзөт. , Нобель сыйлыгынын лауреаты (1921). «Броун кыймылдары» деген эмгегинде молекулалардын жана алардын кыймылдарынын реалдуулугунун аныктыгын далилдеген.

4. Бышыктоо.

Окумуштуулардын ачылыштары менен биргеликте ъз ойун сунуштоо.

5. Уйго тапшырма беруу.

Оз чыгармачылыгы къргъз\\.

2