Аныктама, аксиома жана теорема. Теореманы далилдөө.

«Кулду» орто мектеби

7-класс

Геометрия сабагы

Математика мугалими

Ахматова Асылкан Махаматалиевна

Саламатсыңарбы балдар.

Маанайларыңар кандай

Алтын эрежелер.

Берилген тапшырманы так аткаруу

Убакытты туура пайдалануу

Сабак учурунда бири-бирини сыйлоо

Логикалык суроо

• Мараттын он беш кою бар эле. Он төртүнөн башкасынын баары өлүп калды. Ошондо Мараттын анча койу калды?
• Мараттын он беш кою бар эле. Он төртүнөн башкасынын баары өлүп калды. Ошондо Мараттын анча койу калды?
• Мараттын он беш кою бар эле. Он төртүнөн башкасынын баары өлүп калды. Ошондо Мараттын анча койу калды?

14 койу

Сабактын темасы:

Аныктама, аксиома, теорема жөнүндө түшүнүк.

Теоремаларды далилдөө.

Сабактын максаты :

Окуучулар аныктаманын, аксиоманын жана теореманын аныктамаларын билишет жана кеңири түшүнүк алышат.

Теоремаларды, берилген маселелерди далилдей алышат .

Бири-бирини сыйлоого, оюн угууга тарбияланышат

Аныктама

Жаңы түшүнүктөрдүн, терминдердин мааниси жана баяндалышы жөнүндөгү түшүнүктөрдү ачып берүүчү сүйлөм аныктама деп аталат .

Аксиома

Аксиома(грек сөзү axioma)-талашсыз чындык

Аксиома- кээ бир математикалык теорияларды түзүүдө далилдөөсүз кабыл алынган математикалык чындык.

Аксиома көп жылдык тажрыйбадан,практикадан,эксперименттен жана илимдин өсүшүнөн келип чыгып,далилдөөнү талап кылбаган чындык катары каралат.

Байыркы Грецияда «Аксиома» терминин Аристотель биринчи пайдаланган, кийин ал термин Евклид жана анын ишин улантуучулар аркылуу геометрияга кирген.

Аксиома постулат деп да аталат.

Теорема

Теорема(грек сөзү theorem)- талкуулаймын,караймын.

Далилденүүсү талап кылынган сүйлөм теорема деп аталат.

Теореманы далилдөөлдө ага чейин белгилүү болгон аныктамалар, негизги касиеттер жана теоремалар колдонулат.

1-теорема: Эгерде берилген натуралдык сандын акыркы эки цифрасынан түзүлгөн сан төрткө бөлүнсө,анда берилген сан өзү да төрткө бөлүнөт.

Бул теорема натуралдык сандардын көптүгүндө каралат- аны теореманын түшүндүрүүчү бөлүгү деп эсептөөгө болот. Ал көптүктө « сандын акыркы эки цифрасынан түзүлгөн сан төрткө бөлүнсө»-деген-бул теореманын шарты болуп эсептелет. «Сандын өзү да төрткө бөлүнөт»-деген бул теореманын корутундусу болуп эсептелет.

№ 27 Төмөнкү сүйлөмдөрдүн кайсынысы негизги касиет же теорема болоорун түшүндүрүп бергиле :

1) Каалагандай эки чекит аркылуу бир гана түз сызык жүргүзүүгө болот.

Далилдөө: .

А

В

2) Квадраттын диогналдары барабар.

А

Далилдөө:

В

Квадраттын бардык жактары барабар болгондуктан диогналдары да барабар болот.

D

С

АD=ВС

3) Бир түз сызыкта жаткан үч чекиттин бирөө гана калган экөөнүн арасында жатат.

Далилдөө:

.

.

.

В

С

А

Венндин диограммасы

Аксиома

Теорема

Үйгө тапшырма: № 29

Саламатта калгыла балдар .