Aleksandr Nikolayevich Skryabin hayoti va ijodi

ALEKSANDR NIKOLAYEVICH SKRYABIN HAYOTI VA IJODI 

Biz kamdan - kam uchraydigan shaxsga ,

zo’r kompozitor va pianinochiga ,

o’ziga xoslik h amda faylasuflikka duch

keldik . U - butkul h ayajon , h ayrat va

mu q addas alanga .

( Skryabin kontsertiga berilgan ta q rizdan )

Aleksandr Nikolaevich Skryabin – yirik kompozitor, pianinochi va pedagog , X IX asrning oxiri va XX asr boshlarida yashab ijod etgan san’atkorlarning yirik namoyandalaridan biridir . A . N . Skryabin o’z zamondoshlaridan kompozitor ijodiy q iyofasining murakkabligi bilan ajralib turadi . Uning ko’plab asarlarida , ayni q sa , XIX asrning 90- yillarida va XX asr boshlarida yozgan asarlarida , siyosiy kurashlar keskin tus olgan davrining ijtimoiy q iz g’ in mu h iti yor q in aks etgan . Uning ijodiy g’ oyalar ko’lami ni h oyati keng . Ijodiy faoliyati davomida Skryabin jiddiy rivojlanish bos q ichlarini bosib o’tdi .

impressionizm

Ijodiy faoliyati

ekspressionizm

klassitsizm

simvolizm

Aleksandr Nikolaevich Skryabin 1871 yil 25 dekabrda Moskva sha h rida tu g’ ildi . Uning otasi diplomat , onasi esa pianinochi bo’lgan . U nimjon , vazmin , ta’sirchan h amda nozik q alb egasi bo’lib o’sdi . U ko’pro q o’zining ichki dunyosi bilan yashardi . Shu bilan birga , unda yoshligidan bukilmas iroda va fe’l - atvorida q at’iylik namoyon bo’ldi .

Bo’lajak kompozitor o’n yoshga to’lganidan so’ng , oilaviy an’analarga binoan , Moskva kadetlar korpusiga yuborildi . Skryabin bu yerda fortepiano ijrochiligi bo’yicha dars oldi . 1888 yilda Moskva konservatoriyasiga o’ q ishga kirib , bu yerda fortepiano sinfi bo’yicha , nazariya bo’yicha , ijod bo’yicha ta’lim oladi . 20 yoshida oltin medal bilan konservatoriyani pianinochi sifatida tugatadi . Ushbu dargo h da o’ q ib yurgan davrlaridano q , Skryabin birinchi etyud - pyesalarini , prelyudiyalarini , ekspromtlarini , mazurkalarini yozgan edi .

U o’zi uchun juda q adrli va sevimli

F . Shopenning ijodidan il h omlanar edi . Shopyenning fortepiano uchun

miniatyuralar janri Skryabin uchun h am miniatyuralar yaratishida namuna bo’lib xizmat q ildi . Kompozitor asarlari Rossiya sa h nalarida q o’yildi . U juda tez el nazariga tushdi . « Birinchi darajali yulduz », deb yozgan edi u h a q ida N . A . Rimskiy - Korsakov . 1894 yilda Skryabin Moskva konservatoriyasining fortepiano sinfi bo’yicha professorlik ilmiy darajasiga erishdi va o’zini iste’dodli pedagog sifatida namoyon etdi. Skryabin Rossiya va chet ellarda kontsertlar beradi.

90-yillarda «Ilohiy poema» («Bojestvennaya poema»,1904y.), fortepiano uchun to’rtinchi sonatasini, shuningdek, «Fojiali poema» («Tragicheskaya poema»), «Iblisona poema»

(«Sataninskaya poema») hamda prelyudiya kabi mashhur asarlarini yaratadi. 1904-1910 yillar Shveytsariya, Italiya, Frantsiya, hamda AQSHda yashab, ijod qildi. Bu davrda orkestr uchun «Vadj poemasi»ni (Poema ekstaza») va fortepiano uchun Beshinchi sonata kabi mashhur asarlarini yozdi.

1910-1915 yillarda Skryabin Moskvada yashadi . Kompozitor Rossiya , Gollandiya , Angliya sha h arlari bo’ylab kontsert safarlarida bo’ldi . Kompozitor tomonidan orkestr , fortepiano va so’zsiz xor uchun « Prometey » (« Olov poemasi ») nomli poema , beshta sonata , « Alanga sari » (« K plameni ») nomli poema , fortepiano uchun pyesalar yaratildi .

A.N.Skryabinning fortepiano asarlari uning ijodining eng katta

qismini tashkil qiladi. Bu asarlar qatoriga – kontsert, o’nta sonata, Si minor fantaziyasi, «Fojiali», «Iblis», «Alangaga»

poemalari, noktyurn-poemasi, prelyudiyalar, etyudlar, noktyurnlar, mazurkalar, ekspromtlar, valslar tashkil qiladi. Kompozitorning falsafiy va estetik qarashlarini aks ettiruvchi poemalar antiqa va sirli nomlarga ega–«Topishmoq», «Kinoya», «Maska»,«G’alatilik». Shuningdek 24prelyudiyalari kirgan fortepiano bo’yicha ijodiy to’plami juda mashhur.

Skryabinning asarlari yuksak darajada badiiy umumlashtirish, kuchli hissiy ta’sirchanlik bilan ajralib turadi. Yuqori keskinlik-ka ega garmoniyalar Skryabinning buyuk kashfiyotidir. Uning fortepiano ijrochiligi ma’naviyligi, romantik ruhlanganligi

bilan ajralib turadi va rus san’atida o’ziga xos kashfiyot hisoblanadi. A.N.Skryabin 1915 yil Moskva shahrida vafot etdi

Moskva shahridagi kompozitor yashagan uyi, muzeyi

Kompozitorning qabri